THEPOWERGAME
H ανάπτυξη στην Αλβανία και ειδικότερα στα Τίρανα, δε θυμίζει με τίποτα την πρωτεύουσα που κάποιοι θυμούνται κοιτώντας πίσω στην δεκαετία του ’90, αλλά και παλαιότερα. Λαμπερά, ψηλά κτίρια, σχεδιασμένα από αρχιτέκτονες παγκοσμίου φήμης κτίζονται το ένα πίσω από το άλλο, με τα σύγχρονα γραφεία και πολυκατοικίες να αντικαθιστούν τα παλαιά οικήματα που μπορεί να είχαν ξεμείνει από την εποχή της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας. Ωστόσο, πίσω από αυτή την τεράστια οικοδομική ανάπτυξη, υπάρχει μία ανησυχητική παράμετρος που δεν φαίνεται με «γυμνό» μάτι: Αυτή της παραοικονομίας, τα δισεκατομμύρια που φέρνει η αλβανική μαφία στο εσωτερικό της χώρας, όπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ των Sunday Times.
Όπως αναδεικνύει γλαφυρά το ρεπορτάζ, Αλβανοί βαρόνοι ναρκωτικών ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο και φέρνουν στο «σπίτι τους» περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως, προκειμένου να τα ξεπλύνουν μέσω του κλάδου των κατασκευών και των ακινήτων. «Είναι δύσκολο να υπολογίσεις το ξέπλυμα χρήματος, αλλά συχνά αρκεί να μετρήσεις γερανούς και τα Τίρανα είναι το κατάλληλο μέρος για να το κάνεις», δήλωσε ο Antonio Nicaso, ειδικός στη μαφία και συγγραφέας. Τα χρήματα εισρέουν από το Βέλγιο, την Ισπανία, την Ολλανδία και τη Νότια Αμερική. Εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες καταφθάνουν επίσης από το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης Εγκλήματος της Βρετανίας. Όποιος αγοράζει κοκαΐνη στη Βρετανία είναι πολύ πιθανό να βοηθάει να μετατραπούν τα Τίρανα σε μια μικρογραφία του Ντουμπάι, σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Αλβανική μαφία: Ασύλληπτο το ύψος του μαύρου χρήματος που επενδύεται στα ακίνητα
Η ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί «μαύρα» είναι απίστευτη. Περίπου 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως – περίπου το 15% του ΑΕΠ της Αλβανίας- επενδύονται σε κατασκευές και ακίνητα, σύμφωνα με τον Ola Xama, ερευνητή δημοσιογράφο που έχει συνεργαστεί με τη Διεθνή Διαφάνεια. Ο Xama έμαθε ότι από αυτό το ποσό, μόνο 847 εκατομμύρια ευρώ περνούν από το τραπεζικό σύστημα. «Αυτό σημαίνει ότι 2,85 δισεκατομμύρια ευρώ είναι μαύρο χρήμα, και ακόμη και αν συνυπολογίσουμε τα εμβάσματα από τους ομογενείς και το γεγονός ότι η Αλβανία είναι μια οικονομία μετρητών, εκτιμώ ότι 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ είναι χρήμα που προέρχεται από τα ναρκωτικά», δήλωσε ο Xama.
Το «βρώμικο» χρήμα έχει αυξήσει τη ζήτηση για ακίνητα στα Τίρανα, με τις τιμές των διαμερισμάτων να αυξάνονται από 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο το 2017 σε περίπου 4.000 ευρώ σήμερα. Η προσφορά ξεπερνά πλέον τη ζήτηση και πολλά διαμερίσματα μένουν απούλητα, ωστόσο οι τιμές δεν δείχνουν κανένα σημάδι πτώσης.
Τα μετρητά δεν διοχετεύονται μόνο στην αγορά διαμερισμάτων, αλλά και στην αγορά των εταιρειών που τα κατασκευάζουν, δήλωσε ο Belind Kellid, μέλος του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος της Αλβανίας, ο οποίος έκανε εκστρατεία κατά του ξεπλύματος όταν έθεσε ανεπιτυχώς υποψηφιότητα για δήμαρχος των Τιράνων το 2023.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχετε εταιρείες που κερδίζουν άδειες για την κατασκευή κτιρίων αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες έχουν μόνο ένα εισηγμένο κεφάλαιο 1.000 ευρώ», είπε. «Τα Τίρανα είχαν 8.000 άδεια διαμερίσματα το 2015. Έκτοτε δόθηκαν άδειες για δέκα εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα οικοδομής και τώρα έχουμε 40.000. Ωστόσο, οι τιμές ανεβαίνουν και ένα μέσο ζευγάρι χρειάζεται πλέον 64 ζωές για να μαζέψει χρήματα για να αγοράσει ένα μικρό διαμέρισμα».
Σε έξαρση το λαθρεμπόριο στην μετά Χότζα εποχή
Έξω από τα κεντρικά γραφεία του κόμματός του, ο Kellid κοίταξε τον τελευταίο και ψηλότερο πύργο της Αλβανίας που ολοκληρωνόταν απέναντι: το 37-όροφο Downtown One. Ο υπόγειος χώρος στάθμευσης για τον πύργο σκάφτηκε από έναν τοπικό υπεργολάβο, την Alesio 2014, η οποία έχει εμπλακεί σε πολλά νέα κτίρια στην πόλη και μπορεί να υπερηφανεύεται ότι λειτουργεί μια κοινοπραξία με το αλβανικό υπουργείο Οικονομικών. Εξ ου και η έκπληξη όταν ο ιδιοκτήτης, Anton Gjinaj, συνελήφθη με ισπανικό ένταλμα το 2021 για λαθρεμπόριο ηρωίνης αξίας 1,9 εκατομμυρίων ευρώ από την Ολλανδία στην Ισπανία. Τα χρήματα που εισρέουν στην Αλβανία οφείλονται στην εξαιρετική επιτυχία των συμμοριών ναρκωτικών της χώρας, η οποία χρονολογείται από τη δεκαετία του 1990.
Ήταν τότε που η χώρα βρισκόταν στη μετάβαση από τον σοσιαλισμό του Ένβερ Χότζα και οι λαθρέμποροι βρήκαν την ευκαιρία να πουλήσουν Καλάσνικοφ στη μαφία ‘Ndrangheta της Ιταλίας. «Η ‘Ndrangheta κατάλαβε ότι μπορούσε να εμπιστευτεί τους Αλβανούς, τους σύστησε σε καρτέλ στην Κολομβία και το Εκουαδόρ και εγγυήθηκε γι’ αυτούς», είπε ο Nicaso. Σε αντίθεση με την ‘Ndrangheta, η οποία κρύβει τα χρήματά της στο εξωτερικό και αφήνει την πατρίδα της, την Καλαβρία, να «βράζει» στη φτώχεια, οι αλβανικές συμμορίες συχνά προτιμούν να στέλνουν τα κέρδη τους στην πατρίδα τους για να επωφεληθούν από τους χαλαρούς ελέγχους και την οικονομία των μετρητών.
«Η αλβανική μαφία έχει σημαντική πρόσβαση στην αγορά διακίνησης ναρκωτικών του Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε ο Pete Stevens, αναπληρωτής διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Καταπολέμησης του Εγκλήματος. «Είναι γενικά γρήγοροι στο να μεταφέρουν τα έσοδά τους σε μετρητά πίσω στην Αλβανία». Πέρυσι, 436 εκατομμύρια στερλίνες εστάλησαν στην Αλβανία, από 250 εκατομμύρια στερλίνες το 2019. «Είναι σαφές ότι κάτι συμβαίνει», δήλωσε ο Ola Xama, ο οποίος παρέθεσε τα στοιχεία. Το βρώμικο χρήμα έχει εισχωρήσει στην αλβανική οικονομία και την πολιτική της, καθώς οι βαρόνοι των ναρκωτικών αγοράζουν ψήφους για 50 ευρώ για λογαριασμό φιλικών πολιτικών.
Η κυβερνητική πρωτοβουλία «Spak» και ο κίνδυνος μιας «φούσκας» ακινήτων
Η αλβανική κυβέρνηση αντέδρασε δημιουργώντας μια ειδική εισαγγελική μονάδα που ονομάζεται Spak. Έχει ήδη αποτελέσματα. Το 2022, η Spak δέσμευσε περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται με τον Gjinaj, τον μεγιστάνα των κατασκευών του οποίου ο υπεργολάβος έσκαψε το πάρκινγκ για το Downtown One. Επικαλέστηκαν υποψίες ότι ο πλούτος του συνδεόταν με τη διακίνηση ναρκωτικών. Η Spak περιμένει τώρα δικαστική απόφαση για τη δήμευση των περιουσιακών του στοιχείων. Εκπρόσωπος της Alesio 2014, του υπεργολάβου, δήλωσε: «H Spak δεν έχει καμία σχέση με την υπόθεση: Η υπόθεση βρίσκεται σε εξέλιξη στο δικαστήριο και θα διευκρινιστεί σύντομα».
Ο χρόνος περνάει για τις αρχές που προσπαθούν να σταματήσουν τη ροή εγκληματικών μετρητών: ο κίνδυνος μιας «φούσκας» ακινήτων αυξάνεται. «Ο κατασκευαστικός τομέας έχει αναπτυχθεί πολύ ταχύτερα από την οικονομία τα τελευταία τρία χρόνια», δήλωσε ο Κλοντιάν Τομόρι, οικονομολόγος. «Τα Τίρανα χτίζουν τώρα περίπου 300 τ.μ. επιφάνειας για κάθε νέο κάτοικο. Αυτό είναι εννέα φορές περισσότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, και όλα αυτά αυξάνουν τις πιθανότητες μιας «φούσκας». Αν σκάσει, οι συνέπειες θα είναι μια έξαρση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι κατασκευαστικές εταιρείες που θα χρεοκοπήσουν, οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θα χάσουν τις επενδύσεις τους και μια πιθανή ύφεση».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
