THEPOWERGAME
Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την περιθωριοποίηση της Μόσχας από τη Δύση, ο παγκόσμιος ενεργειακός χάρτης κατακερματίστηκε, με τη Ρωσία να επιδιώκει μεγαλύτερη εμβάθυνση της συνεργασίας της με την Κίνα. Το γιγάντιο έργο για την κατασκευή του αγωγού Power of Siberia 2 (PS2), 2,8 χιλιάδων χιλιομέτρων, στοχεύει σε εξαγωγές φυσικού αερίου από την περιοχή Αλτάι της δυτικής Σιβηρίας προς τη Νοτιοανατολική Κίνα μέσα από τη Μογγολία.
Αλλά οι δύο πλευρές φαίνεται πως διαβουλεύονται ακόμα τους οικονομικούς όρους, σε μια περίοδο που η Ρωσία αδημονεί να αντικαταστήσει τους χαμένους πελάτες της από την Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, πληροφορίες θέλουν την Κίνα, η οποία έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας στον κόσμο, να κινείται με προσεκτικά βήματα. Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν πως είναι προς το συμφέρον της Κίνας να παρατείνει τις διαπραγματεύσεις όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και το ρωσικό κράτος επιβαρύνεται με πρόσθετες δαπάνες. Εκ των πραγμάτων, το Πεκίνο αποκτά έτσι μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ για να «κλειδώσει» χαμηλότερες τιμές σε μακροχρόνια συμβόλαια.
Υπάρχει ήδη ο αγωγός Power of Siberia 1 (PS1), που ενώνει τη Ρωσία με την Κίνα. Με αφετηρία την ανατολική Σιβηρία, εξήγαγε πέρυσι στην Κίνα περίπου 23 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, με τη δυνατότητα να φθάσει τα 38 δισ. κ.μ. μέχρι το 2025. Υπολογίζεται πως με τον PS2 η Ρωσία θα καταφέρει να διοχετεύσει ακόμη 50 δισ. κ.μ. Ανάλογη δυναμική, αν και λίγο υψηλότερη, στα 55 δισ. κ.μ. ανά έτος, είχε ο Nord Stream 1, που προμήθευε τη Γερμανία και που σήμερα δεν λειτουργεί πια. Με τον PS2 η Ρωσία θα καταφέρει να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Κίνα περίπου στα 90 δισ. κ.μ.
Δραματική μείωση των ροών προς την ΕΕ
Μολονότι η Μόσχα εμπνεύστηκε τον PS2 εδώ και μια δεκαετία, το έργο αυτό αποκτά σήμερα βαρύνουσα σημασία, καθώς η Ευρώπη έχει καταφέρει να μειώσει την εξάρτησή της στο φυσικό αέριο από τη Ρωσία μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 39% του φυσικού αερίου της ΕΕ προερχόταν το γ’ τρίμηνο του 2021 από τη Ρωσία μέσω αγωγών, με το ποσοστό αυτό να συρρικνώνεται στο 12% μια διετία μετά, δηλαδή το γ’ τρίμηνο του 2023.
Η ΕΕ σκοπεύει να τερματίσει πλήρως τις εισαγωγές φυσικού έως το 2027, με τους Financial Times να αποκαλύπτουν πέρυσι τον Δεκέμβριο πως οι Βρυξέλλες εξετάζουν ακόμα και να παραχωρήσουν το δικαίωμα στα κράτη-μέλη να μπλοκάρουν τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μέσω θαλάσσης από τη Ρωσία. Οπότε τα χρονικά περιθώρια στενεύουν για το Κρεμλίνο.
Η κατασκευή του PS2 αναμένεται να ξεκινήσει το 2024, ώστε η Gazprom να καταφέρει να τον θέσει σε λειτουργία έως το 2030. Παρά όμως τη «δίχως όρια» φιλία μεταξύ Κρεμλίνου και Πεκίνου -έτσι όπως είχε αναγγελθεί από τους ηγέτες των δύο χωρών εν μέσω των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2022, λίγο πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία-, δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί κρίσιμες λεπτομέρειες για την αποπεράτωση του PS2. Το επιβεβαίωσε προ ημερών και ο πρωθυπουργός της Μογγολίας, Λουνσαναμσράι Ουγιανέρντεν, στους Financial Times, υπογραμμίζοντας πως η μεγάλη άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας προσέθεσε ένα εμπόδιο.
Αν και το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας απέφυγε να σχολιάσει απευθείας τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, έγραψε στη βρετανική εφημερίδα πως «οι δύο πλευρές έχουν μια σταθερή συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου βάσει του αμοιβαίου σεβασμού και της αμοιβαίας συνεργασίας». Σύμφωνα με πληροφορίες της βρετανικής εφημερίδας, όμως, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν λαμβάνουν υψηλότερο αντίτιμο για το φυσικό αέριο που στέλνουν στην Κίνα σε σχέση με όσα εισπράττει η Ρωσία από τον υφιστάμενο Power of Siberia 1 (PS1), ο οποίος ξεκίνησε τις παραδόσεις από τον Δεκέμβριο του 2019.
Όταν ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, επισκέφθηκε τη Μόσχα, πέρυσι τον Μάρτιο, ο Ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν, είχε δηλώσει πως «πρακτικά όλες οι παράμετροι είχαν οριστικοποιηθεί» για τον PS2. Με τους δύο αγωγούς PS1 και PS2, η ενεργειακή εξάρτηση της Κίνας στη Ρωσία θα αυξανόταν από περίπου 5% στο 20%. Eίναι και αυτή μια παράμετρος που ενδεχομένως να προβληματίζει την Κίνα. Ιδιαίτερα όταν το Πεκίνο τείνει να διαφοροποιεί τους ενεργειακούς προμηθευτές της χώρας από το Κατάρ μέχρι την Αυστραλία και τη Μαλαισία.