THEPOWERGAME
Την ημέρα που τα ρωσικά στρατεύματα πέρασαν τα σύνορα της Ουκρανίας, ο Πιότρ Άβεν και ο Μίκαϊλ Φρίντμαν, στενοί συνεργάτες επί σειρά ετών και συνιδρυτές της επενδυτικής εταιρείας Letter One, αποχώρησαν από τη Μόσχα με προορισμό το Λονδίνο. Και οι δυο Ρώσοι ολίγαρχες είχαν δημιουργήσει ένα διεθνές προφίλ στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, χωρίς να είναι εμφανείς οι συσχετισμοί με τον κλειστό κύκλο του Πούτιν. Σήμερα, όμως, οι δυο δισεκατομμυριούχοι δυσκολεύονται να παραμείνουν στη Δύση λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Πληροφορίες του Bloomberg αποκαλύπτουν πως ο Φρίντμαν, συνιδρυτής της ρωσικής Alfa-Bank εκτός της Letter One, ταξίδεψε στη Μόσχα από το Λονδίνο μέσω του Ισραήλ. Παράλληλα, ο Πιότρ Άβεν, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Alfa-Bank και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της LetterOne μέχρι που παραιτήθηκε λόγω των κυρώσεων, λέγεται πως επίσης σχεδιάζει να επιστρέψει στη Ρωσία. Οι αρχές της Ρήγας τον έχουν προειδοποιήσει πως θα ανακαλέσουν την λετονική υπηκοότητα του, ενώ πέρσι του αφαίρεσαν τον τιμητικό τίτλο από τον Latvian Chapters of Orders, μια απόφαση που ο ίδιος χαρακτήρισε «υποτιμητική».
Παρά το βάρος των κυρώσεων, οι περιουσίες των Άβεν, Φρίντμαν και των δυο συνεργατών τους, Αλεξέι Κουζμίτσεφ και Τζέρμαν Καν, έχουν καταγράψει πτώση αλλά όχι τόσο μεγάλη όσο θα αναμένονταν, σύμφωνα με τον δείκτη δισεκατομμυριούχων του Bloomberg. Λίγο έως πολύ, τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία τους κυμαίνονται από 700 εκατ. έως 1,6 δισ. δολάρια για τον καθένα. Ο Τζέρμαν Καν, η περιουσία του οποίου υπολογίζεται στο ένα δισ. δολάρια, φέρεται να ζει ήδη στη Μόσχα, ενώ ο Κουζμίτσεφ συνελήφθη από τις γαλλικές αρχές ως ύποπτος για φοροδιαφυγή, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και παραβίαση διεθνών κυρώσεων. Αν και οι επιπτώσεις από τις κυρώσεις είναι σημαντικές, αναλυτές τονίζουν πως δεν έχουν επιτύχει στο σύνολο τους τον αρχικό σκοπό τους που δεν ήταν άλλος από το να καμφθεί η ρωσική επιθετικότητα απέναντι στην Ουκρανία.
Οι Φρίντμαν και Άβεν προσπάθησαν εμμέσως πλην σαφώς να καταδικάσουν τον πόλεμο της Ουκρανίας χωρίς, όμως, να ασκήσουν απευθείας κριτική στην επιθετικότητα της Ρωσίας. Παραδείγματος χάριν, ο Φρίντμαν έχει χαρακτηρίσει τη σύρραξη στην Ουκρανία ως μια «τραγωδία» και έχει δηλώσει πως ο «πόλεμος δεν είναι πότε η λύση» σε επιστολή προς το προσωπικό της Letter One.
Το λόμπινγκ στο Κογκρέσο και η ΤΝΚ-ΒΡ
Πληροφορίες του Politico είχαν αποκαλύψει τον περασμένο Ιανουάριο πως ο Ντάνιελ Χόφμαν, συνεργάτης του ειδησεογραφικού καναλιού Fox News και πρώην πράκτορας της CIA, είχε υποστηρίξει πως ο Άβεν δεν ήταν σύμμαχος του Βλαντιμίρ Πούτιν. Είχε πει, μάλιστα, πως η επιβολή κυρώσεων θα ενίσχυε τη θέση του Ρώσου προέδρου.
Αλλά από το ρεπορτάζ του Politico προέκυψε πως ο Χόφμαν ήταν μέλος της συμβουλευτική επιτροπής της BGR, μιας εταιρείας λόμπινγκ που είχε έρθει σε επαφή με το προσωπικό του Κογκρέσου όσο συζητούνταν το νομοσχέδιο «Putin Accountability Act» στις αρχές του 2022, πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σε αυτό το νομοσχέδιο περιλαμβάνονταν η αρχική λίστα κυρώσεων εις βάρος μελών του στενού κύκλου του Πούτιν, όπου οι Άβεν και Φρίντμαν δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά. Αξίζει να σημειωθεί πως πελάτες της BGR ήταν η επενδυτική εταιρεία τους και η Alfa-Bank. Κυρώσεις, όμως, επιβλήθηκαν εις βάρος των δυο αντρών από τις ΗΠΑ τον Αύγουστο του 2022.
Η ΕΕ έχει κατατάξει τον Άβεν ως έναν «από πιο στενούς ολιγάρχες του Βλαντιμίρ Πούτιν». Οι σχέσεις μεταξύ των δυο ξεκινούν από τη δεκαετία του ΄90. Τότε λέγεται πως ο Άβεν, ο οποίος ήταν υπουργός Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων, είχε βοηθήσει τον Πούτιν, που ήταν αντιδήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης εκείνη την περίοδο, με έρευνες διαφθοράς. Αργότερα και συγκεκριμένα το 2005, ο Πούτιν είχε απονείμει το βραβείο «Order of Merit to the Fatherland» στον Άβεν.
Ο Φρίντμαν, ουκρανικής καταγωγής, ήταν διευθύνων σύμβουλος και ιδιοκτήτης του 50% της κοινοπραξίας TNK-BP επί σχεδόν μια δεκαετία έως το 2013, δηλαδή πριν ιδρύσει την Alfa-Bank. Η κοινοπραξία TNK-BP είχε εισπράξει εύσημα από τον Πούτιν και τον τότε πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ. Μετά την πώληση του μεριδίου ΤΝΚ-ΒΡ στη Rosneft, οι δραστηριότητες του Φρίντμαν στον ενεργειακό κλάδο συνεχίστηκαν μέσω της L1 Energy, ένα επενδυτικό όχημα στον κλάδο της ενέργειας.