THEPOWERGAME
Άγρια κόντρα έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ μεταξύ των Αρχών της Καλιφόρνια και των μεγαλύτερων πετρελαϊκών εταιρειών. Πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times έφερε στην επιφάνεια μία αγωγή που κατέθεσαν οι Αρχές, κατηγορώντας εταιρείες όπως η Shell, η ExxonMobil και η Chevron ότι απέκρυπταν για δεκαετίες τη ζημιά που προκαλούσαν τα ορυκτά καύσιμα στην πολιτεία της Καλιφόρνια. Η υπόθεση θυμίζει μία άλλη μεγάλη δικαστική διαμάχη που ξεκίνησε η ίδια πολιτεία κατά των καπνοβιομηχανιών τη δεκαετία του ’90 και οδήγησε σε έναν ευρύτερο «πόλεμο» του αμερικανικού κράτους εναντίον των τεσσάρων μεγάλων αμερικανικών κολοσσών τσιγάρων.
Η πολιτεία της Καλιφόρνια ζητάει από τις πετρελαϊκές να καλύψουν το κόστος των ζημιών που προκάλεσαν οι mega πυρκαγιές και των επιπτώσεων της αιθαλομίχλης. Το επιχείρημα είναι ότι οι πετρελαϊκές πρέπει να πληρώσουν πρόστιμα αναδρομικά για το γεγονός ότι απέκρυπταν για πολλά χρόνια επιστημονικά στοιχεία που συνδέουν τις εκπομπές άνθρακα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Στη δεκαετία του ’90 οι Αρχές απέδειξαν ότι οι εταιρείες τσιγάρων είχαν επίσης αποκρύψει επιστημονικά στοιχεία που συνέδεαν το κάπνισμα με τον καρκίνο. Αποτέλεσμα της δικαστικής κόντρας ήταν οι αμερικανικές καπνοβιομηχανίες να πληρώσουν περισσότερα από 360 δισ. δολάρια σε διάστημα άνω των 25 ετών. Εκείνη η διαμάχη αποτέλεσε και το έναυσμα για να αναγράφεται στα πακέτα των τσιγάρων το μήνυμα που λέει ότι το κάπνισμα σκοτώνει.
Η απειλή της κλιματικής αλλαγής και οι στόχοι που έχουν θέσει οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου για τη μείωση των εκπομπών ρύπων αυξάνουν το βάρος κατά των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των ορυκτών καυσίμων. Από το 2022 υπάρχουν αναφορές ότι οι πετρελαϊκές εταιρείες έχουν δαπανήσει τις τελευταίες δεκαετίες μεγάλα ποσά για τη χρηματοδότηση πανεπιστημιακών ερευνών που προστατεύουν τα συμφέροντά τους. Στις αρχές του νέου αιώνα προγράμματα διάσημων πανεπιστημίων, όπως το Princeton, το Berkeley και το MIT, προσπαθούσαν να βρουν λύσεις στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, αλλά μετά αποκαλύφθηκε ότι χρηματοδοτήθηκαν από πετρελαϊκές. Φαινόταν ότι οι ίδιες οι εταιρείες δαπανούσαν χρήματα για να προκαλέσουν τον θάνατό τους κι έτσι αμφισβητήθηκε η αξιοπιστία των μελετών.
Υπάρχει και μία ιστορία που συνδέει απευθείας τα ορυκτά καύσιμα με τα τσιγάρα, η οποία πάει πίσω στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Οι πετρελαϊκές είχαν βοηθήσει εκείνα τα χρόνια τις καπνοβιομηχανίες να τεστάρουν δηλητήρια στα τσιγάρα. Επίσης, είχε εκπονηθεί μελέτη από το ερευνητικό κέντρο του πανεπιστημίου Stanford, που ανέλυε πως τα ορυκτά καύσιμα προκαλούσαν την κλιματική αλλαγή, αλλά ποτέ δεν είδε το φως της δημοσιότητας.
Η σημερινή προσπάθεια της πολιτείας της Καλιφόρνια μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για τον τελικό αγώνα κατά των ορυκτών καυσίμων. Αν ήταν ανεξάρτητο κράτος, η Καλιφόρνια θα αποτελούσε την 5η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με ΑΕΠ που ξεπερνάει τα 3,5 τρισ. δολάρια. Εκεί εδρεύουν οι μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες, στη φημισμένη Silicon Valley, αλλά και οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές. Οι Αρχές της Καλιφόρνια έχουν ήδη καταφέρει να περάσει νόμος που αναγκάζει τις τέσσερις μεγάλες πετρελαϊκές να αναφέρουν λεπτομερώς τις εκπομπές ρύπων, προτρέποντας κι άλλους να κινηθούν στον ίδιο δρόμο, όπως μερικές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Μ. Βρετανία.
Ο δρόμος όμως είναι ακόμα μακρύς, αφού υπάρχουν πολλές κυβερνήσεις που διατηρούν πολύ στενές σχέσεις με τις πετρελαϊκές, όπως συμβαίνει εδώ και δεκαετίες και με τις καπνοβιομηχανίες. Γιατί οι δύο αυτοί κλάδοι αποτελούσαν και αποτελούν σημαντική πηγή φορολογικών εσόδων.