THEPOWERGAME
Σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές, τυφώνες, τροπικές καταιγίδες και χαλαζοπτώσεις, είναι οι πιο συνηθισμένες αιτίες φυσικών καταστροφών, που εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής γίνονται συχνότερες χρόνο με τον χρόνο, απειλώντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και ολόκληρες οικονομίες. Τις τελευταίες εβδομάδες η Ελλάδα χτυπήθηκε από διαδοχικές φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα και βρέθηκε, μαζί με την Τουρκία, την Κίνα, τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία, στα πρωτοσέλιδα των διεθνών μέσων ενημέρωσης, με φόντο το πιο ζεστό καλοκαίρι όλων των εποχών.
Η συχνότητα των φαινομένων έχει ανοίξει διεθνώς μία μεγάλη συζήτηση για τον τρόπο αντιμετώπισης των καταστροφών από τα κράτη. Τις περισσότερες φορές, η δημοσιονομική ικανότητα είναι περιορισμένη και το κόστος των καταστροφών ισοδυναμεί με μερικές μονάδες ΑΕΠ.
Μετά τη βιβλική καταστροφή στη Θεσσαλία, η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να ανακοινώσει μία δέσμη 14 μέτρων κρατικής αρωγής με στόχο τη στήριξη των πληγέντων. Η Κομισιόν από την πλευρά της δεσμεύτηκε να διαθέσει άμεσα πόρους ύψους 2,2 δισ. ευρώ, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να θέτει το ζήτημα της στήριξης της Ελλάδας και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης.
Για να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα με τις συχνότερες καταστροφές, οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν διεθνώς μια σειρά μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης. Κάποιες χώρες διαθέτουν ταμεία αποζημιώσεων και άλλες συστήματα ασφάλισης έναντι φυσικών καταστροφών. Σε ορισμένες αγορές, όπως η Γαλλία, είναι υποχρεωτική η ασφάλιση κατοικίας και το κόστος των αποζημιώσεων καλύπτεται από τον ιδιωτικό τομέα.
Στις ΗΠΑ έχει ιδρυθεί το μόνιμο Ταμείο Ανακούφισης από Καταστροφές (Disaster Relief Fund). Μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2023, στην Αμερική καταγράφηκαν πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ισχυρές καταιγίδες που συνοδεύτηκαν από ανεμοστρόβιλους και χαλάζι, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές. Όμως, αξίζει να σημειωθεί ότι από τα περίπου 35 δισ. δολάρια που υπολογίζεται το οικονομικό κόστος των ζημιών, τα 25 δισ. δολάρια ή το 71% αφορούν ασφαλισμένες ιδιοκτησίες.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπολόγισε το δημοσιονομικό κόστος των πιθανών αποζημιώσεων σε ένα δείγμα 80 χωρών μεταξύ 1990 και 2014. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι φυσικές καταστροφές έχουν ένα μέσο δημοσιονομικό κόστος της τάξης του 1,6% του ΑΕΠ και το μεγαλύτερο κόστος που έχει καταγραφεί είναι 6% του ΑΕΠ. Μόνο από τις πλημμύρες στον Θεσσαλικό Κάμπο, η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα χάσει το 0,5% του ΑΕΠ.
Το ΔΝΤ προκρίνει τα ακόλουθα εργαλεία για τη διαχείριση των οικονομικών επιπτώσεων των καταστροφών:
- Το πρώτο είναι η δημιουργία ενός δημοσιονομικού αποθέματος που θα χτίζεται κάθε χρόνο και θα έχει σκοπό να χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπως οι τεράστιες καταστροφές που έχουν υποστεί περιοχές όπως η Θεσσαλία.
- Το δεύτερο είναι η μεταφορά του κινδύνου προς τον ιδιωτικό τομέα και τις αγορές, μέσω της υποχρεωτικής ασφάλισης και των ομολόγων καταστροφών, και το τρίτο έχει να κάνει με προσυμφωνημένα δάνεια από διεθνείς οργανισμούς και κεντρικές τράπεζες, θα οποία θα εκταμιεύονται άμεσα έπειτα από καταστροφές.
Στη Γαλλία το κόστος των φυσικών καταστροφών ανήλθε στα 10 δισ. ευρώ το 2022 και η ένωση γαλλικών ασφαλιστικών εταιρειών εκτιμά ότι ο λογαριασμός από τις φυσικές καταστροφές των επόμενων 30 ετών θα ξεπεράσει τα 140 δισ. ευρώ, ποσό διπλάσιο από το συνολικό κόστος της προηγούμενης 30ετίας. Σύμφωνα με τον ελβετικό κολοσσό αντασφαλίσεων Swiss Re, οι ζημιές που προκλήθηκαν σε ολόκληρο το 2022, είτε από φυσικά φαινόμενα, είτε από τον άνθρωπο, διαμορφώθηκαν παγκοσμίως στα 246 δισ. δολάρια.
Για τη χρηματοδότηση των κρατικών πλαισίων στήριξης κερδίζουν επίσης έδαφος τα «ομόλογα καταστροφών». Τίτλοι που εκδίδονται από κράτη, με τα ποσά που αντλούνται να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την κάλυψη του οικονομικού κόστους των διάφορων φυσικών καταστροφών. Η χρήση των «CAT Bonds» ως ένα εργαλείο προ-χρηματοδότησης για την ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών μπορεί να μετριάσει τις δημοσιονομικές πιέσεις, σύμφωνα με την DBRS. Επίσης, τα ομόλογα καταστροφών είναι ελκυστικά για τους θεσμικούς επενδυτές, λόγω των υψηλότερων αποδόσεων που προσφέρουν και της μη συσχέτισής τους με τις συμβατικές αγορές κεφαλαίου.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
