THEPOWERGAME
Στις τόσες συζητήσεις γύρω από το ChatGPT, την εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης που επινόησε και σχεδίασε η OpenAI για την αναπαραγωγή πληροφοριών, είναι ελάχιστες αυτές που αφορούν τις πληροφορίες που θεμελιώνουν την ύπαρξή του. Το ChatGPT ή άλλες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στηρίζονται σε ψηφιακά δεδομένα που είναι σκορπισμένα στο Διαδίκτυο, ίσως επί ολόκληρες δεκαετίες. Το ζήτημα ανέκυψε με την ίδρυση της Stability AI, η οποία αναζητεί μια αποτίμηση 4 δισ. δολαρίων, έχοντας ως περιουσιακό στοιχείο την εφαρμογή δημιουργίας εικόνων Stable Diffusion.
Στην καρδιά της διαμάχης είναι ότι το Stable Diffusion στηρίζεται στη βάση δεδομένων της LAION, η οποία εμπεριέχει πάνω από πέντε δισεκατομμύρια «ζευγάρια» εικόνων με λεζάντες. Πολλές από αυτές τις εικόνες που ενσωματώνονται στο LAION, το οποίο δημιουργήθηκε από τον Κρίστοφ Σούμαν, ήταν διαθέσιμες στο Διαδίκτυο. Όμως η έκρηξη όλων αυτών των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης αποκάλυψαν την πραγματική αξία τους, διότι όσο πιο μεγάλη και διαφοροποιημένη είναι μια βάση δεδομένων, τόσο καλύτερη είναι η ποιότητα των εικόνων, σημειώνουν ειδήμονες στο πρακτορείο Bloomberg. Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως η OpenAI, η οποία δημιούργησε το ChatGPT, λειτουργεί ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός.
Οι προθέσεις του Κριστόφ Σούμαν, ενός καθηγητή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με εξειδίκευση στις θετικές επιστήμες στο Αμβούργο, και των συνεργατών του ήταν να δημιουργήσουν μια ανοικτή βάση δεδομένων με εικόνες. Η ομάδα της LAION κινητοποιήθηκε μετά την κυκλοφορία της εφαρμογής δημιουργίας κατά παραγγελίας εικόνων DALLE-E της Open AI. «Συνειδητοποίησα πως εάν όλο αυτό επικεντρωθεί σε δυο ή τρεις ομίλους τεχνολογίας, θα έχει αρνητική επίδραση στην κοινωνία», δηλώνει ο ίδιος στο Bloomberg. Όμως η LAION στηρίχθηκε σε δεδομένα από το Pinterest, το Spotify, το Amazon Web Services, την πλατφόρμα online τέχνης DeviantArt ή ακόμη και φωτογραφίες από κυβερνητικές ιστοσελίδες, όπως το αμερικανικό υπουργείο Αμύνης. Και εδώ ανακύπτει ένα παλαιό ζήτημα.
Γίνεται παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή προσωπικών δεδομένων με τη συλλογή data από το Διαδίκτυο; Μήπως η ελεύθερη πρόσβαση παρερμηνεύεται με την άνευ ορίων αξιοποίηση δεδομένων του κυβερνοχώρου; Και πάλι διαπιστώνεται ένα νομοθετικό κενό ανάλογο με την απουσία μηχανισμών για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέχρι που έλαβε επικίνδυνες προεκτάσεις.
Προς το παρόν δεν υπάρχει κανονιστικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η οδηγία «AI Act», που ετοιμάζεται γι’ αυτό το καλοκαίρι, δεν αφορά τη χρήση περιεχομένου σε μεγάλες βάσεις δεδομένων. Αντ’ αυτού εξετάζεται μια πρόβλεψη που θα απαιτεί από τις εταιρείες να αποκαλύπτουν τα δεδομένα που θεμελιώνουν τις εφαρμογές τους δημιουργίας ψηφιακού υλικού. Όπως αναφέρει η ΕΕ σε ανακοίνωση για το ChatGPT, «είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς πως το ερώτημα της κατοχής και πατρότητας έργων που αναπαράγονται από έργα ΑΙ (τεχνητής νοημοσύνης) δεν έχει νομικά τακτοποιηθεί και ως “φλέγον ζήτημα” μπορεί να εξελιχθεί μέσα στα επόμενα χρόνια, ανάλογα με τις ρυθμιστικές αλλαγές ή νομικές υποθέσεις». Αναμφισβήτητα, το Διαδίκτυο κρύβει διαρκείς προκλήσεις για τις κυβερνήσεις και τις κοινωνίες.