Ο προβληματισμός της ΕΕ για το μέγεθος των επιδοτήσεων του Λευκού Οίκο στη αμερικανική βιομηχανία ξεκίνησε με τα κίνητρα που ενσωματώνονται στο Inflation Reduction Act (IRA) για την τόνωση της παραγωγής και της κατανάλωσης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων (EV) στις ΗΠΑ. Όμως, δεδομένου ότι τα συνολικά φορολογικά κίνητρα και οι επιδοτήσεις στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο φθάνουν τα 369 δισ. δολάρια, τα κράτη-μέλη της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φοβούνται μήπως οι εταιρείες τους αποκτήσουν πρόσθετους λόγους για να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού εκτός από το υψηλό ενεργειακό κόστος στη Γηραιά Ήπειρο.
Πηγές του Politico αποκαλύπτουν πως η ΕΕ εξετάζει μέτρα για την επιτάχυνση επενδύσεων σε κρίσιμους κλάδους της βιομηχανίας και της τεχνολογίας. Ο Τιερί Μπρετόν, αρμόδιος επίτροπος για την εσωτερική αγορά στις Βρυξέλλες, μίλησε τη Δευτέρα για «υπαρξιακή απειλή» της ευρωπαϊκής βιομηχανίας στο πλαίσιο εκδήλωσης του European Roundtable, το οποίο εκπροσωπεί ομίλους της ΕΕ από την ελληνική τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ μέχρι τον γαλλικό όμιλο καλλυντικών L’ Oreal. Είπε, ειδικότερα, πως θα πρέπει να αντιστραφεί η αποβιομηχανοποίηση της Ευρώπης. Σε ανάλογο μήκος κύματος, ο Φρεντερίκ Περσόν επικεφαλής της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων (BusinessEurope), περιέγραψε την κατάσταση σαν «πνιγμό» της βιομηχανίας καθώς συμβαίνει «αθόρυβα».
Την αναγκαιότητα να δράσουν άμεσα αναγνωρίζουν, επίσης, η Γερμανία και η Γαλλία. Την Τρίτη, ο υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, μαζί με τον Γάλλο ομόλογο του, Μπρουνό Λεμέρ, ανακοίνωσαν από κοινού πως θα πρέπει να χαραχθεί μια «βιομηχανική πολιτική εντός ΕΕ που να επιτρέπει στις εταιρείες μας να ευδοκιμούν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ιδίως μέσω ενός ηγετικού ρόλου στην τεχνολογία», προσθέτοντας πως «σκοπός μας είναι να συντονιστεί μια ευρωπαϊκή προσέγγιση σε προκλήσεις όπως το νομοσχέδιο για την μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ», δηλαδή του IRA.
European Sovereignty Fund: Αντίδοτο στο IRA
Ήδη από τα μέσα Σεπτεμβρίου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε στην καθιερωμένη ομιλία για την «Κατάσταση της Ένωσης» πως μελετάται η δημιουργία του European Sovereignty Fund, σκοπός του οποίου θα είναι να ενισχυθεί η στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε με την ενθάρρυνση επενδύσεων στην καινοτομία, την πράσινη τεχνολογία, την κυβερνοασφάλεια και την αναβάθμιση των συστημάτων άμυνας των κρατών-μελών.
Αλλά αρκετές εργοστασιακές μονάδες έχουν παύσει να λειτουργούν λόγω του αβάσταχτου κόστους ενέργειας, το οποίο αναμένεται να παραμείνει υψηλότερο από τις ΗΠΑ μέσα στα επόμενα χρόνια λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της συνακόλουθης διακοπής των προμηθειών φυσικού αερίου από τον αγωγό Nord Stream 1.
Υπάρχουν δε νέοι φόβοι για την παύση των ροών και από τον αγωγό που διέρχεται της Ουκρανίας με τελικό προορισμό την Ευρώπη, γεγονός που πιθανότητα να εντείνει την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη. Η Gazprom κατηγόρησε αυτήν την εβδομάδα το Κίεβο πως κρατά φυσικό αέριο που υποτίθεται πως θα έπρεπε να καταλήγει στη Μολδαβία. Οπότε, αν και οι τιμές έχουν υποχωρήσει από τα υψηλά επίπεδα του Αυγούστου, αναρριχήθηκαν έως και τα 132 ευρώ τη μεγαβατώρα την Τετάρτη στην αγορά του Λονδίνου.
Άδικο συγκριτικό πλεονέκτημα από τις αμερικανικές επιδοτήσεις για τα EV
Οπότε οι προκλήσεις για την ΕΕ πολλαπλασιάζονται εάν προστεθεί ο ανταγωνισμός από το νομοσχέδιο IRA, το οποίο εστιάζει στην πράσινη ενέργεια, τη μείωση των δαπανών για την υγεία και την αύξηση των φορολογικών εσόδων. Πρώτα από όλα, η Ε.Ε θεωρεί πως το IRA, το οποίο ψηφίστηκε και επικυρώθηκε από τον πρόεδρο Μπάιντεν προ τετράμηνου, μεταχειρίζεται ευνοϊκά τις αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ εις βάρος των εισαγωγέων.
Μια από τις επίμαχες προβλέψεις της νομοθεσίας είναι η επιστροφή φόρων έως και 7.500 δολαρίων σε όσα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα (ΕV) συναρμολογούνται στη Βόρεια Αμερική.
Επιπροσθέτως προβλέπεται πως τουλάχιστον το 40% των μεταλλευμάτων που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες των ηλεκτροκίνητων να προέρχονται από τις ΗΠΑ από το 2023 ή από χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με την Ουάσιγκτον. Και αυτό το όριο θα αυξάνεται κάθε χρόνο μέχρι να φθάσει το 80%. Κλιμάκια της Ε.Ε και των ΗΠΑ ήδη βρίσκονται σε διαβουλεύσεις ώστε να βρεθεί ένας συμβιβασμός πάνω σε αυτά τα ζητήματα.
Παραδόξως, η ΕΕ έχει ηγηθεί μετά την πανδημία μιας στρατηγικής για τον συντονισμό επενδύσεων στα κράτη-μέλη με στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό των οικονομιών, την ανάπτυξη της πράσινης τεχνολογίας, την αναβάθμιση των υποδομών και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 750 δισ. ευρώ, και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με προβλεπόμενες πηγές χρηματοδότησης πάνω από ενός τρισ. ευρώ. Αλλά οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να υλοποιούν ταχύτερα νομοσχέδια, επισημαίνουν αναλυτές. «Το IRA έχει τη δυνατότητα να μεγεθύνει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που ήδη διαθέτουν οι ΗΠΑ και επιτρέπει στη βιομηχανία της να παίξει κυρίαρχο ρόλο σε μια οικονομία με χαμηλές εκπομπές ρύπων», αναφέρεται σε έκθεση της Credit Suisse.
