THEPOWERGAME
Με έναν περίπλοκο ιστό προκλήσεων είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη από την ενεργειακή κρίση και τον υψηλό πληθωρισμό μέχρι την κλιμάκωση των γεωπολιτικών πιέσεων, που ασκούνται από την απόλυτη ρήξη των σχέσεων με το Κρεμλίνο και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι σχεδόν βέβαιο πως η Ευρώπη δεν θα καταφέρει να αποφύγει μια ύφεση, το βάθος της οποίας θα εξαρτηθεί από το εάν ο χειμώνας θα είναι βαρύς, αυξάνοντας έτσι τις ανάγκες για θέρμανση σε μια συγκυρία που η ενεργειακή επάρκεια των χωρών-μελών της ΕΕ είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Μια ακόμη πτυχή των προκλήσεων αυτών αφορά στον απευθείας αντίκτυπο που μπορεί να έχει στις χρηματοοικονομικές αγορές μια κρίση ρευστότητας στις εταιρείες διαπραγμάτευσης ενέργειας.
Στην κρισιμότητα του επόμενου διαστήματος αναφέρθηκε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ τη Δευτέρα. Απευθυνόμενη στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Λαγκάρντ είπε πως η προοπτική των οικονομιών επιδεινώνεται σημαντικά. «Αναμένουμε πως η δραστηριότητα θα επιβραδυνθεί σημαντικά μέσα στα επόμενα τρίμηνα». Πρόσθεσε πως θα ακολουθήσουν νέες αυξήσεις στα επιτόκια σε αρκετές από τις επόμενες συνεδριάσεις, ακριβαίνοντας έτσι το κόστος δανεισμού για να αναχαιτιστεί ο πληθωρισμός που προκαλείται από την αλματώδη άνοδο του κόστους ενέργειας και τροφίμων.
Λέιν: Φορολογήστε τους πλουσίους για να στηρίξετε όσους πλήττονται
Τη σκυτάλη πήρε την επόμενη ημέρα ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν, καλώντας τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να αυξήσουν τη φορολογία στους πλουσίους και τις εταιρείες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τα μέτρα στήριξης σε όσους έχουν δεχτεί μεγαλύτερο πλήγμα από την ενεργειακή κρίση, η οποία ξεκίνησε έναν χρόνο πριν αλλά κορυφώθηκε τον περασμένο μήνα από τη διακοπή των ροών από τον αγωγό Nord Stream 1. Με τις κυβερνήσεις όλης της Ευρώπης να έχουν διοχετεύσει πάνω από 280 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, οι κεντρικοί τραπεζίτες φοβούνται πως έτσι θα ενταθεί η άνοδος του πληθωρισμού. Εξ ου και η έκκληση του Λέιν για την υιοθέτηση πιο στοχευμένων μέτρων στήριξης. «Εάν δοθεί στήριξη σε όσους χρειάζονται με υψηλότερους φόρους, η επίδραση στον πληθωρισμό θα είναι μικρότερη» δήλωσε στην αυστριακή εφημερίδα Der Standard.
Ύφεση προβλέπει το Bloomberg, μια από τις βαθύτερες μεταπολεμικά
Σύμφωνα με ανάλυση του πρακτορείου Bloomberg, το βασικό σενάριο για την ΕΕ οδηγεί σε ύφεση της τάξεως του 1%, με αφετηρία το δ΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Στην περίπτωση, όμως, που οι θερμοκρασίες τον χειμώνα είναι ιδιαίτερα χαμηλές και δεν καταφέρουν τα 27 κράτη-μέλη να μοιραστούν τις χαμηλές προμήθειες ενέργειας μεταξύ τους τότε η υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να φθάσει έως και 5%. Μια τόσο βαθιά ύφεση θα είναι ανάλογη αυτής του 2009. Ακόμη, όμως, και εάν αποφευχθεί, η Ευρωζώνη θα καταγράψει τη 3η μεγαλύτερη οικονομική κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επισημαίνουν οι αναλυτές του Bloomberg.
Τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της ενεργειακής κρίσης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την κατανάλωση και τη φορολόγηση των υπερκερδών που αποκομίζουν οι ενεργειακές εταιρείες από την άνοδο των τιμών στα ορυκτά καύσιμα, θα συζητηθούν στη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας στις 30 Σεπτεμβρίου. Σε αυτή τη φάση, οι κυβερνήσεις λαμβάνουν καθεμία ξεχωριστά μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας και τη στήριξη των νοικοκυριών. Μεγάλος είναι ο προβληματισμός επίσης για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες από τις χαλυβουργίες μέχρι τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Η BASF, ο γερμανικός όμιλος χημικών, έχει προειδοποιήσει πως μια μόνιμη μείωση των προμηθειών ενέργειας πάνω από το 50% στο σύμπλεγμα των 125 εργοστασίων που κατέχει στο Λούντβιχσχαφεν ενδεχομένως να την αναγκάσει να παύσει την παραγωγή σε όλο το εύρος του.
Μέτρα για τη σταθερότητα των χρηματοοικονομικών αγορών
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) επιδιώκει από τις τράπεζες να στηρίξουν τις εταιρείες διαπραγμάτευσης ενέργειας λόγω των τεράστιων margin calls που καλούνται να καλύψουν από τις έντονες διακυμάνσεις των τιμών φυσικού αερίου και πετρελαίου. Απώτερος στόχος είναι να μην υπάρξει διάχυση κινδύνων στις υπόλοιπες χρηματοοικονομικές αγορές, προκαλώντας μια ευρύτερη αστάθεια. «Πιστεύουμε πως θα πρέπει να εξετάσουμε το ζήτημα πολύ προσεκτικά για να μην μεταδοθεί ρίσκο από τις αγορές ενέργειας στις χρηματοοικονομικές αγορές», είπε η Βερένα Ρος, επικεφαλής της ESMA, στο τηλεοπτικό δίκτυο του Bloomberg.
Είναι βέβαιο, ωστόσο, πως η αστάθεια στις αγορές ενέργειας θα συνεχιστεί όσο αυξάνονται οι γεωπολιτικές εντάσεις ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Ρωσία. Την Τρίτη, οι τιμές του φυσικού αερίου στην αγορά TTF της Ολλανδίας επανήλθαν στην ανοδική τους πορεία, φθάνοντας τα 190 ευρώ τη μεγαβατώρα ύστερα από την πτώση των προηγούμενων τεσσάρων ημερών. Αυτή η ημερήσια άνοδος ακολούθησε τις διαρροές φυσικού αερίου που εντοπίστηκαν στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2 της Gazprom.
Αν και οι αγωγοί αυτοί δεν τροφοδοτούν την Ευρώπη κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες, μια από τις διαρροές ήταν δίπλα στον νέο αγωγό της Βαλτικής που εγκαινιάστηκε αυτήν την εβδομάδα για να μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Νορβηγία στη Δανία και την Πολωνία για πρώτη φορά. Συν τοις άλλοις, αναλυτές μαρτυρούν πως μεγάλη βλάβη υπέστη ο αγωγός Nord Stream 1. Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ματέους Μοραβιέτσκι, μίλησε για σαμποτάζ ενώ οι αρχές στη Γερμανία, τη Δανία και τη Σουηδία διεξάγουν έρευνες. Είναι ισχυρές οι ενδείξεις που θέλουν τις διαρροές αυτές είναι μια ακόμη απρόβλεπτη μέχρι πρότινος διάσταση του ενεργειακού πολέμου ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Ρωσία.