THEPOWERGAME
Σημαντικές αποφάσεις που θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας στους προσεχείς μήνες και κατά πάσα πιθανότατα θα προκαλέσουν ύφεση σε Ευρώπη και ΗΠΑ, έλαβαν τέσσερις από τις κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη την εβδομάδα που μας πέρασε. Κάθε μία από τις αυξήσεις επιτοκίων που σημειώθηκαν έχει τη δική της κρισιμότητα, ωστόσο καταγράφεται πλέον κοινή τάση επιθετικής σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής για να αντιμετωπιστεί ο καλπασμός του πληθωρισμού. Στην πράξη, οι κεντρικές τράπεζες έχουν αποφασίσει να θέσουν σε κίνδυνο την ανάπτυξη της οικονομίας για να ελέγξουν την ακρίβεια.
Ευρώπη, Ηνωμένες Πολιτείες, Μ. Βρετανία και πολλές άλλες σημαντικές οικονομίες θα δουν το ΑΕΠ τους να συρρικνώνεται τα επόμενα τρίμηνα, σε μια προσπάθεια να μειωθεί σημαντικά η ζήτηση και να αποκλιμακωθούν οι τιμές σε ενέργεια, τρόφιμα και καύσιμα.
Ο διοικητής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, τόνισε με κάθε επισημότητα ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα συνεχιστούν, παραδέχθηκε ότι η ύφεση μπορεί να είναι το τίμημα για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό και προειδοποίησε για τη διόρθωση που έρχεται στην «καυτή» αγορά κατοικίας των ΗΠΑ. Η Fed αύξησε τα επιτόκια την περασμένη Τετάρτη κατά 0,75%. Η απόφαση ήταν εν πολλοίς αναμενόμενη και οι αγορές επικεντρώθηκαν στη ρητορική που επέλεξε ο Πάουελ. Και μόνο ότι χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τη λέξη «ύφεση» ως όπλο ενάντια στην ακρίβεια, λέει πολλά για τις αγορές.
Οι άλλες τρεις αυξήσεις επιτοκίων σημειώθηκαν στην Ευρώπη. Η Τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε σε αύξηση κατά 0,50%, η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας έβαλε τέλος στην περίοδο των αρνητικών επιτοκίων με αύξηση κατά 0,75%, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας, έγινε η πρώτη στη Γηραιά Ήπειρο που αύξησε τα επιτόκια κατά 1%.
Όσο αυξάνονται τα επιτόκια τόσο πιο κοντά έρχεται και η ύφεση, από τη στιγμή που επιδεινώνονται οι χρηματοδοτικές συνθήκες, το χρήμα γίνεται ακριβότερο, με αποτέλεσμα να παγώνουν οι επενδύσεις και να περιορίζεται η κατανάλωση. Οι προβλέψεις θέλουν τώρα την οικονομία της Ευρωζώνης να πέφτει σε ύφεση προς το τέλος του 2022 και η συρρίκνωση του ΑΕΠ να συνεχίζεται έως τον Σεπτέμβριο του 2023 αλλά όχι επικίνδυνα. Ενώ η συντριπτική πλειονότητα των αναλυτών εκτιμά ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί το επόμενο δωδεκάμηνο από 0,2% έως 3%, δεν λείπουν και οι εκτιμήσεις που αναφέρουν ότι μπορεί να αποφευχθεί τελικά η ύφεση.
Στις ΗΠΑ, οι συνθήκες είναι αρκετά διαφορετικές από την Ευρώπη. Η οικονομία τεχνικά εισήλθε σε ύφεση στο α’ εξάμηνο του 2022, αν και τα στοιχεία για την απασχόληση και την κατανάλωση αντιστοιχούν σε περιόδους ανάπτυξης. Το θέμα είναι ότι στατιστικά κάθε φορά που σημειώνεται τεχνική ύφεση, συρρίκνωση δηλαδή του ΑΕΠ για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, ακολουθεί και πραγματική ύφεση με αύξηση της ανεργίας και πτώση της κατανάλωσης. Αυτός είναι ο λόγος που ο Πάουελ δέχεται ως προοπτική μία ήπια ύφεση που δεν θα προκαλέσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα αλλά θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των τιμών έως το τέλος του 2023. Το μπαλάκι τώρα είναι στο τερέν των κυβερνήσεων που καλούνται να προστατέψουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών πριν η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας εξελιχθεί σε βαθιά και πολυετή οικονομική κρίση.