Η δραματική επιδείνωση του προϋπολογισμού της Ρωσίας τον Αύγουστο απεικονίζει τις άμεσες επιπτώσεις μιας χειραγώγησης της προσφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη από το Κρεμλίνο εις βάρος της ίδιας του της οικονομίας. Μολονότι, η Ευρώπη είναι ο στόχος του Κρεμλίνου, εκμεταλλευόμενο την ενεργειακή της εξάρτηση στην Gazprom, ώστε να την αποδυναμώσει οικονομικά και να κάμψει έτσι τη συμπαράσταση που επιδεικνύει στην Ουκρανία, η ρωσική οικονομία αρχίζει επίσης να δείχνει έντονα σημάδια αδυναμίας λόγω της μείωσης των εσόδων από το φυσικό αέριο.
Απότομη συρρίκνωση του πλεονάσματος στη Ρωσία
Αυτό είναι, τουλάχιστον, το συμπέρασμα που προκύπτει από πληροφορίες του αμερικανικού πρακτορείου Bloomberg και της βρετανικής εφημερίδας Financial Times, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο προϋπολογισμός της Ρωσίας οδηγήθηκε σε έλλειμμα 300 δισ. ρουβλιών ή 2,1 δισ. δολαρίων τον Αύγουστο. Το αθροιστικό πλεόνασμα σχεδόν συρρικνώθηκε τον Αύγουστο στα 137 δισ. ρούβλια από τα περίπου 500 δισ. ρούβλια μέσα στο πρώτο επτάμηνο του 2022.
Η Ουκρανία καλεί το ΔΝΤ για νέο πακέτο βοήθειας
Βέβαια, το πλήγμα που επωμίζεται η Ουκρανία από τη ρωσική εισβολή είναι δυσανάλογα υψηλό, με τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας Κιρίλο Σεφτένκο να υπολογίζει πως το έλλειμμα στον προϋπολογισμό μπορεί να φθάσει το 25% του ΑΕΠ, μη συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας από το εξωτερικό. Ο ίδιος κάλεσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να παράσχει οικονομική βοήθεια σαν αυτή που δόθηκε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Σε συνδυασμό με τις κυρώσεις της Δύσης, η Ουκρανία θα έχει την βοήθεια για να αντικρούσει τη Ρωσία και τη μηχανή του πολέμου της.
Τα ενεργειακά έσοδα της Ρωσίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία
Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τα οποία αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των συνολικών εσόδων στον προϋπολογισμό της Ρωσίας και έτσι αποτελούν τη βασική πηγή χρηματοδότησης του πολέμου στην Ουκρανία, υποχώρησαν κατά 18% την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου. Από τον Ιούλιο, η Gazprom μείωσε τις ροές φυσικού αερίου στην Ευρώπη από τον αγωγό Nord Stream 1 κατά 20% πριν τις διακόψει ολοσχερώς τον Σεπτέμβριο. Παράλληλα, η Ε.Ε απαγόρευσε τις εισαγωγές άνθρακα από τη Ρωσία στο πλαίσιο μιας μεσοπρόθεσμης στρατηγικής για την απεξάρτηση από τις προμήθειες ενέργειας από τη Μόσχα καθώς θεωρείται πια αναξιόπιστος συνέταιρος.
Οι πρόσφατες νίκες στο μέτωπο και ο κίνδυνος παρατεταμένου πολέμου
Αυτή η επιδείνωση στον προϋπολογισμό της Ρωσίας σημειώνεται σε ένα χρονικό διάστημα που οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας έχουν ανακτήσει χαμένα εδάφη στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, με αποτέλεσμα να κατοχυρώνουν το μεγαλύτερο προβάδισμα στο πολεμικό μέτωπο μετά την απώθηση του ρωσικού στρατού από το Κίεβο τον περασμένο Μάρτιο.
Την ίδια ώρα, όμως, το Κίεβο χρειάζεται μεγαλύτερη στήριξη από τη Δύση, καθώς είναι θηριώδεις οι προκλήσεις της οικονομίας εν καιρώ πολέμου.
Όπως διαπιστώνει ο κεντρικός τραπεζίτης της Ουκρανίας, «καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, είναι καιρός να μετατοπιστούν οι προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής κατά έναν τρόπο που να εξυπηρετούν μια παρατεταμένη πολεμική προσπάθεια». Σε επιστολή του στους Financial Times τονίζει πως μέχρι στιγμής έχει αποτραπεί η κατάρρευση της ουκρανικής οικονομίας, διατηρώντας τον ετήσιο πληθωρισμό στο 23,8%, δηλαδή χαμηλότερα συγκριτικά με τη Γερμανία μετά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο ή τη Σερβία στις αρχές της δεκαετίας του ΄90.
Ύφεση: Το τίμημα της απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια
Παράλληλα, η επενδυτική εμπιστοσύνη στην Ευρωζώνη έχει εξασθενίσει στα επίπεδα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, καθώς είναι εκτεθειμένη στις αλυσιδωτές αντιδράσεις της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία. Η Ευρωζώνη καλείται να αντιμετωπίσει μια ενεργειακή κρίση που αναμένεται να οδηγήσει ακόμη και σε δομικές αλλαγές τη λειτουργία των αγορών ενέργειας. Η σταθεροποίηση των τιμών του φυσικού αερίου κάτω από τα 200 ευρώ τη μεγαβατώρα επί τρίτη διαδοχική συνεδρίαση από τα 340 ευρώ, που είχε φθάσει πρόσφατα αποδόθηκε στις συζητήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ για τη λήψη κοινών μέτρων ως προς την καταπολέμηση της ενεργειακής κρίσης. Μια ύφεση στην Ευρώπη θεωρείται σχεδόν βέβαιη λόγω των φόβων για την ενεργειακή επάρκεια των οικονομιών. Είναι το τίμημα για την αποσύνδεση της ΕΕ από τον ενεργειακό κλάδο της Ρωσίας.
