THEPOWERGAME
Εκ πρώτης όψεως, η επιβολή πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου φαίνεται ικανή λύση για να μειωθούν τα έσοδα του Κρεμλίνου. Το πετρέλαιο μαζί με το φυσικό αέριο αποτελούν τις βασικές πηγές εσόδων της Ρωσίας όσο ο πρόεδρος της χώρας, Βλαντιμίρ Πούτιν, συνεχίζει τον σφοδρό πόλεμο στην Ουκρανία.
Mε μια αναλυτικότερη ματιά, όμως, εγείρονται αρκετές αμφιβολίες για το εάν θα είναι αποτελεσματικό μέτρο για την ανάσχεση της επιθετικότητας του Κρεμλίνου, ιδιαίτερα όταν η ίδια η ηγεσία της χώρας παραβλέπει το βαθύ πλήγμα που προκαλείται στην οικονομία της από τις δυτικές κυρώσεις. Αν μη τι άλλο το ρωσικό πετρέλαιο ήδη πωλείται σε χαμηλότερες τιμές έως και 35% από το πετρέλαιο Μπρεντ στην Κίνα και την Ινδία, δυο χώρες που δεν έχουν καταδικάσει επίσημα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Με φθηνότερο ρωσικό πετρέλαιο προμηθεύεται επίσης η Τουρκία, η οποία δεν φαίνεται να διατεθειμένη να ακολουθήσει ένα πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου.
Στο πολεμικό μέτωπο και την ενέργεια αντιδρά σφόδρα το Κρεμλίνο
«Θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας που είναι η Ρωσία και να μην κάνουμε τη ζωή μας πιο δύσκολη και πιο περίπλοκη» είχε δηλώσει από τη Δευτέρα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, στη σύνοδο κορυφής των G7, προσθέτοντας την ανάγκη να υπάρχει ένα «ξεκάθαρο όραμα» και ένας ρεαλισμός για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις. Στο κοινό ανακοινωθέν των G7, των επτά ισχυρότερων κρατών του ανεπτυγμένου κόσμου, αναφέρεται πως οι πολιτικές ηγεσίες τους θα εξερευνήσουν τρόπους για την επιβολή πλαφόν στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Μετά την ολοκλήρωση της συνόδου την Τρίτη, κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ανεπίσημα πως ναι μεν υποστηρίζουν την ιδέα, πλην όμως θα πρέπει να αποσαφηνιστούν οι λεπτομέρειες.
Οι G7 συνειδητοποιούν τις επιπτώσεις της επιθετικότητας του Κρεμλίνου όχι μόνο στο πολεμικό μέτωπο που άνοιξε με την Ουκρανία. Η επιθετικότητα αυτή βρίσκει διέξοδο και στον ενεργειακό κλάδο, χτυπώντας την Ευρώπη που γιγάντωσε την εξάρτηση της στη ρωσική ενέργεια εδώ και μια 15ετία. Καθώς οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας πορεύονταν στο Κίεβο μια εβδομάδα πριν, η κρατική Gazprom μείωσε δραματικά τις ροές του φυσικού αερίου στην Ε.Ε ως αντίποινα για την συμπαράσταση της Ευρώπης στο Κίεβο. Την Κυριακή, λίγο πριν την έναρξη της συνόδου κορυφής των G7 στο χειμερινό θέρετρο του Schloss Elmau στα βουνά της Βαυαρίας, οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας βομβάρδισαν περιοχές του Κιέβου για πρώτη φορά μετά από πολλές εβδομάδες. Τη Δευτέρα, όταν ο Ουκρανός πρόεδρος Βλοντίμιρ Ζελένσκι απευθύνονταν στους ηγέτες των G7 μέσω ανοικτής βιντεοκλήσης, ρωσικοί πύραυλοι κατέστρεψαν εμπορικό κέντρο στην κεντρική Ουκρανία. Αυτή η τακτική της Ρωσίας προκαλεί μεγάλη αναταραχή και στις αγορές ενέργειας και την παγκόσμια οικονομία.
Φόβοι για τον κατακερματισμό των αγορών ενέργειας στην Ευρώπη
Η επίτροπος Ενέργειας της Ε.Ε, Κάντρι Σίμσον, προειδοποίησε για ακόμη μεγαλύτερα αντίποινα από το Κρεμλίνο όταν ολόκληρος ο κόσμος δεν είναι έτοιμος να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο από τη Ρωσία εάν το Κρεμλίνο αποφασίσει να διακόψει πλήρως τις ροές. «Η κατάσταση είναι σοβαρή» δήλωσε η Σίμσον λίγο πριν τη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε στο Λουξεμβούργο στις αρχές της εβδομάδας. «Ελλοχεύει μεγάλος κίνδυνος για τον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας σε περίπτωση που διακοπούν εξ ολοκλήρου οι ροές από τη Ρωσία – δηλαδή σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει το ενδεχόμενο οι χώρες να κλείσουν τα σύνορα των αγορών τους ενέργειας», σχολιάζει ο Σιμόν Ταγκλιαπέτρα του κέντρου ερευνών Bruegel στο πρακτορείο Bloomberg.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τα κράτη-μέλη να παρουσιάσουν σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που η Ρωσία μειώσει ακόμη πιο πολύ τις ροές φυσικού αερίου και έτσι δεν καταφέρει η Ε.Ε να συγκεντρώσει επαρκή αποθέματα. Αλλά ο κίνδυνος αυτός καταδεικνύει πως το Κρεμλίνο φαίνεται να θεωρεί δευτερευούσης σημασίας τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου που έχει κηρύξει στην Ουκρανία, γεγονός που γεννά μια επιφυλακτικότητα για το αποτέλεσμα που θα αποφέρει ένα πλαφόν στις τιμές του πετρελαίου των Ουραλίων.
«Γιατί οι ΗΠΑ δεν το έκαναν στην περίπτωση του Ιράν ή της Βενεζουέλας αντί να επιβάλουν δευτερεύουσες κυρώσεις που βάρυναν τις σχέσεις με τους εμπορικούς εταίρους στην Ασία;» είναι το ρητορικό ερώτημα που θέτει ο Τζούλιαν Λι, αναλυτής στο Bloomberg που υπήρξε στέλεχος του Κέντρου Διεθνών Ενεργειακών Μελετών.
Τεχνικές δυσκολίες σε ένα πλαφόν των τιμών του ρωσικού πετρελαίου
Ύστερα από δύσκολες διαπραγματεύσεις, η Ε.Ε κατάφερε αρχές Ιουνίου να επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης εντός εξαμήνου, απαγορεύοντας και την ασφαλιστική κάλυψη αυτών των φορτίων. Η Μόσχα αντέδρασε και προσέφερε μια εναλλακτική μέσω της Russian Reinsurance Company που την αξιοποίησαν ινδικές και κινεζικές εταιρείες που αγοράζουν σήμερα τον μεγαλύτερο όγκο του ρωσικού πετρελαίου.
Η πρόταση των G7 για ένα πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου δίνει, σε γενικές γραμμές, το πράσινο φως στην ασφαλιστική κάλυψη φορτίων αρκεί να τιμολογούνται χαμηλότερα και συγκεκριμένα σε επίπεδα που θα ορίζονται από κοινού. Είναι ένα περίπλοκο σχέδιο που ενδεχομένως να προκαλέσει αντιδράσεις και στους κύκλους της Ε.Ε. Σε συνέντευξη που έδωσε στους Financial Times, o διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil, Ντάρεν Γουντς, είπε πως μια απόπειρα να προκαθοριστούν οι τιμές είναι «περίπλοκη πρόκληση». Τέλος, όπως τονίζει και ο Λι του Bloomberg, απομένει να διευκρινιστεί εάν η ίδια η Ρωσία θα δεχτεί να πουλά στο πλαφόν της Δύσης. Το Κρεμλίνο έχει αποδείξει πως έχει μια εντελώς διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων.