THEPOWERGAME
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει θέσει νέες βάσεις στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, ανατρέποντας τα μέχρι τώρα δεδομένα. Με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τους κάποιους δισταγμούς της, να αποφασίζει να απαγορεύσει την πλειονότητα των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, η Μόσχα αναζητεί τώρα νέους αγοραστές. Μάλιστα, η απάντηση της χώρας του Πούτιν προς το ευρωπαϊκό μπλοκ αναμένεται να είναι σκληρή, αφού ακόμα και στην περίπτωση που δεν βρει άλλους αγοραστές μπορεί να μειώσει την παραγωγή διατηρώντας, όμως ψηλά τις τιμές. Οι ενέργειες αυτές θα μπορούσαν να προκαλέσουν ένα οικονομικό «σοκ»στις αγορές – εκτός αν παρέμβει ο ΟΠΕΚ.
Υπενθυμίζεται πως οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν τη Δευτέρα να απαγορεύσουν το 90% του ρωσικού αργού μέχρι το τέλος του έτους ως μέρος του έκτου πακέτου κυρώσεων του μπλοκ στη Ρωσία από τότε που εισέβαλε στην Ουκρανία. «Η ρωσική απάντηση προφανώς θα παρακολουθείται στενά», σε σημείωμα την Τρίτη η Helima Croft, επικεφαλής της παγκόσμιας στρατηγικής εμπορευμάτων της RBC Capital Markets.
Σημειώνεται πως η Ρωσία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία και ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου μετά τη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.
«Αυτό που συμβαίνει τώρα θα αλλάξει κατά κόρον το εμπόριο πετρελαίου – φυσικού αερίου στο μέλλον. Οι τιμές του πετρελαίου δεν θα μειωθούν σύντομα και οι συνέπειες των ρωσικών κυρώσεων θα γίνουν αισθητές για μερικά χρόνια», δήλωσε ο Χοσεΐν Ασκάρι, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον. «Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να είχαν χρησιμοποιήσει ισχυρές προληπτικές κυρώσεις στη Ρωσία και να ήταν πιο σκληρές με τους παραγωγούς πετρελαίου του ΟΠΕΚ ώστε να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου».
Το κυνήγι των αγοραστών
Το μεγάλο στοίχημα για τη Ρωσία θα είναι εάν θα καταφέρει να πουλήσει το αργό της παρά τις κυρώσεις που της έχει επιβάλει η ΕΕ. Σημειώνεται πως περίπου το 36% των εισαγωγών πετρελαίου της ΕΕ προέρχονται από τη Ρωσία.
Μάλιστα, ο Μιχαήλ Ουλιάνοφ, μόνιμος εκπρόσωπος της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, είπε ότι η χώρα θα αναζητήσει άλλους αγοραστές για το πετρέλαιο της.
«Όπως σωστά είπε χθες, η Ρωσία θα βρει άλλους εισαγωγείς», είπε ο Ουλιάνοφ μέσω Twitter, αναφερόμενος στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
As she rightly said yesterday, #Russia will find other importers. Noteworthy that now she contradicts her own yesterday’s statement. Very quick change of the mindset indicates that the #EU is not in a good shape. https://t.co/MEtjlphv2U
— Mikhail Ulyanov (@Amb_Ulyanov) May 30, 2022
«Το αν αυτά τα βαρέλια θα βρουν σπίτια στην Ινδία, την Κίνα και την Τουρκία θα μπορούσε να εξαρτάται από το εάν η ΕΕ θα επιλέξει τελικά να στοχεύσει τις ναυτιλιακές και ασφαλιστικές υπηρεσίες και εάν οι ΗΠΑ θα επιλέξουν να επιβάλουν δευτερεύουσες κυρώσεις τύπου Ιράν», έγραψε ο Croft του RBC.
Η Μόσχα έχει ήδη δύο πιθανούς αγοραστές για το αργό της: την Κίνα και την Ινδία. Οι χώρες αγοράζουν πετρέλαιο με έκπτωση και οι παρατηρητές της βιομηχανίας λένε ότι αυτό φαίνεται ότι θα συνεχιστεί.
Ενώ η Ινδία παραδοσιακά εισάγει πολύ λίγο αργό από τη Ρωσία —μόνο μεταξύ 2% και 5% ετησίως, σύμφωνα με παρατηρητές της αγοράς— οι αγορές της έχουν εκτοξευθεί στα ύψη τους τελευταίους μήνες.
Η Ινδία αγόρασε 11 εκατομμύρια βαρέλια τον Μάρτιο και ο αριθμός αυτός εκτινάχθηκε στα 27 εκατομμύρια τον Απρίλιο και στα 21 εκατομμύρια τον Μάιο, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας δεδομένων εμπορευμάτων Kpler. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα 12 εκατομμύρια βαρέλια που αγόρασε από τη Ρωσία όλο το 2021.
Η Κίνα ήταν ήδη ο μεγαλύτερος μεμονωμένος αγοραστής ρωσικού πετρελαίου, αλλά οι αγορές πετρελαίου της έχουν επίσης αυξηθεί. Από τον Μάρτιο έως τον Μάιο, αγόρασε 14,5 εκατομμύρια βαρέλια — τριπλάσια αύξηση από την ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler.
«Όπλο» της Ρωσίας η μειωμένη παραγωγή
Η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να μειώσει την παραγωγή και τις εξαγωγές αργού για να μετριάσει το πλήγμα που δέχεται η οικονομία της. Την Κυριακή, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής εταιρείας πετρελαίου Lukoil, Leonid Fedun, δήλωσε ότι η χώρα θα πρέπει να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου έως και 30% για να ωθήσει τις τιμές υψηλότερα και να αποφύγει την πώληση βαρελιών με έκπτωση.
«Αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι η Μόσχα μπορεί να προχωρήσει σε μια τακτική κατάρρευσης στο τέλος του έτους περιορίζοντας τις εξαγωγές το καλοκαίρι για να προκαλέσουν τον μέγιστο οικονομικό πλήγμα στην Ευρώπη και να δοκιμάσουν τη συλλογική αποφασιστικότητα των κρατών μελών να υπερασπιστούν την Ουκρανία», είπε ο Κροφτ. την Τρίτη.
Δεδομένου του «ανησυχητικά χαμηλού» αποθέματος και της σπανιότητας της ικανότητας διύλισης, μια προληπτική ρωσική διακοπή θα μπορούσε να έχει πολύ επιζήμιο οικονομικό αντίκτυπο αυτό το καλοκαίρι, πρόσθεσε.
«Για τη Ρωσία, πιστεύουμε ότι ο αντίκτυπος των χαμηλότερων όγκων εξαγωγών φέτος θα αντισταθμιστεί κυρίως από τις υψηλότερες τιμές», έγραψε ο Έντουαρντ Γκάρντνερ, οικονομολόγος εμπορευμάτων στην Capital Economics, σε σημείωμα της Τρίτης. Προέβλεψε ότι η παραγωγή και οι εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου θα μπορούσαν να μειωθούν κατά περίπου 20% μέχρι το τέλος του έτους. Μάλιστα ένα «ολικό κλείσιμο» του ρωσικού πετρελαίου θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές στα 185 δολάρια
Αντίστοιχα, το αργό πετρέλαιο των Ουραλίων, το κύριο μείγμα πετρελαίου που εξάγει η Ρωσία, διαπραγματεύεται με έκπτωση σε σχέση με τα παγκόσμια σημεία αναφοράς, και επί του παρόντος κοστολογείται στα 95 δολάρια το βαρέλι – ακόμα πολύ πάνω από αυτό που ήταν πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με τον Gardner.
Ωστόσο, σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί πως εαν η ρωσική παραγωγή πέσει, άλλοι παίκτες μπορεί να παρέμβουν για να βοηθήσουν στη μείωση των τιμών. Για παράδειγμα η Σαουδική Αραβία δήλωσε διατεθειμένη να αυξήσει την παραγωγή της ως αντιστάθμισμα στην άνοδο των τιμών.
Η συμμαχία ΟΠΕΚ+, στην οποία συμμετέχει η Ρωσία, έχει οριστεί για τη μηνιαία σύνοδό της αργότερα την Πέμπτη.
Παραπλανητικές πρακτικές αποστολής
Από την αρχή του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, υπήρξαν 180 αλλαγές ιδιοκτησίας ρωσικών πλοίων σε μη ρωσικά, σύμφωνα με την εταιρεία ναυτιλιακής τεχνητής νοημοσύνης Windward, η οποία επικαλέστηκε τα δικά της ιδιόκτητα δεδομένα.
Υπενθυμίζεται πως ένα πολύπλοκο συνονθύλευμα κυρώσεων των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Βρετανίας έχει απαγορεύσει σε πλοία ρωσικής ιδιοκτησίας ή σημαίας να καταπλέουν σε λιμάνια, πράγμα που σημαίνει ότι μέρος του αυξημένου εμπορίου προς την Ασία διευκολύνεται μέσω μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο στη θάλασσα – μια δαπανηρή διαδικασία όπου η ο κίνδυνος διαρροής είναι μεγαλύτερος.
Η Windwards ανέφερε ότι αυτές οι αλλαγές που καταγράφηκαν σε μόλις τρεις μήνες ήταν ήδη περισσότερες από τις μισές αλλαγές ιδιοκτησίας για ρωσικά πλοία όλο το 2021. Πολλά από τα ρωσικά πλοία πωλήθηκαν σε εταιρείες που εδρεύουν κυρίως στη Σιγκαπούρη, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Νορβηγία, σύμφωνα με τη Windward.
Η αντίδραση της Ευρώπης και ο ρόλος της Αφρικής
Στον αντίποδα, για να αντισταθμίσουν την απώλεια ρωσικού πετρελαίου, τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια στράφηκαν σε εισαγωγές αργού από τη δυτική Αφρική, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 17% τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον μέσο όρο 2018-2021 σύμφωνα με την Petro-Logistics.
Τα στοιχεία της Eikon δείχνουν επίσης αύξηση και υποδεικνύουν ότι 660.000 bpd κυρίως από τη Νιγηρία, την Αγκόλα και το Καμερούν φτάνουν στη βορειοδυτική Ευρώπη τον Μάιο, με τρία φορτία νιγηριανού Amenam να έρχονται σε σύγκριση με ένα τον Φεβρουάριο, σημειώνει το Reuters.
Εν τω μεταξύ, οι όγκοι του αργού πετρελαίου της Δυτικής Αφρικής προς την Ινδία έχουν σχεδόν μειωθεί στο μισό, σύμφωνα με τον Γκέμπερ, με 280.000 bpd να παραδίδονται τον Απρίλιο από 510.000 bpd τον Μάρτιο καθώς το Δελχί μεταβαίνει στη ρωσική προμήθεια.
Με την ευρωπαϊκή ζήτηση να είναι στα ύψη, οι τιμές ειδικότερα του αργού πετρελαίου της Νιγηρίας αγγίζουν υψηλά ρεκόρ.
Η προσφορά από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη είναι αυξημένη κατά 30% από τον Μάρτιο, ανέφερε η Petro-Logistics. Τέλος στο παιχνίδι βρίσκονται και οι Ηνωμένες Πολιτείες που έχουν επίσης ενισχύσει τον εφοδιασμό στην Ευρώπη. Οι εισαγωγές ευρωπαϊκού αργού πετρελαίου τον Μάιο από τις ΗΠΑ σε βάση παράδοσης αυξήθηκαν πάνω από 15% σε σύγκριση με τον Μάρτιο, σύμφωνα με την εταιρεία παρακολούθησης Kpler, τον υψηλότερο μηνιαίο ρυθμό στα ρεκόρ της.