THEPOWERGAME
Η σκληρή κριτική που ασκήθηκε για τη στάση της Γερμανίας στην κρίση της Ουκρανίας από τον υπουργό Αμύνης της Λετονίας Άρτις Πάμπρικς, καταδεικνύει τον βαθμό που δοκιμάζονται οι εσωτερικές ισορροπίες της ΕΕ την ώρα που οι ΗΠΑ προειδοποιούν πως μια ρωσική επίθεση είναι πιθανή ακόμη και τον επόμενο μήνα. H σχέση της Γερμανίας με τη Ρωσία είναι «ανήθικη και υποκριτική», είπε ο Λετονός αξιωματούχος στους Financial Times,σε μια συγκυρία που έχουν κορυφωθεί οι φόβοι μιας εισβολής στην Ουκρανία.
Η ουκρανική κρίση έχει προκαλέσει μια αλυσίδα αντιδράσεων στην Ευρώπη, με τις ΗΠΑ να ασκούν ανοικτή διπλωματία στη βουβή απειλή που δέχεται το Κίεβο από τη Μόσχα. Από τη στιγμή που ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν μίλησε δημόσια για τον κίνδυνο εισβολής των 100.000 Ρώσων στρατιωτών στην Ουκρανία νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι αντιδράσεις των κυβερνώντων και των επιχειρηματιών στην Ευρώπη ήρθαν σε πρώτο πλάνο για να καταδείξουν τον μεγάλο βαθμό την έκθεσή τους στη Ρωσία από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι σήμερα.
Γεγονός είναι πως κυρίως η Ευρώπη θα δεχτεί τους κραδασμούς από την επιβολή οικονομικών κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας, λόγω του μεγέθους των εμπορικών συναλλαγών, της ενεργειακής εξάρτησης και της παρουσίας των τραπεζών της στη Ρωσία. Οι ΗΠΑ ετοιμάζουν μια σειρά μέτρων ακόμη και εις βάρος του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν. Τα πιο προβεβλημένα όπλα στη λίστα των κυρώσεων που ετοιμάζονται από τη Δύση είναι ο αποκλεισμός από το διεθνές σύστημα τραπεζικών συναλλαγών SWIFT και η πλήρης περιθωριοποίηση του νέου, άλλα και του άκρως αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2. Και τα δυο θέτουν σε αδύναμη θέση πρώτα την Ευρώπη.
Nord Stream 2: Γεωπολιτικό όπλο στην ουκρανική κρίση
«Θέλω να είμαι σαφής: εάν η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ο Nord Stream 2 δεν θα προχωρήσει ποτέ» είπε την Πέμπτη ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις στο ειδησεογραφικό δίκτυο NPR. «Θα συνεργαστούμε με τη Γερμανία για να εξασφαλίσουμε πως αυτό το έργο δεν θα λειτουργήσει» πρόσθεσε ύστερα από σχόλια της Γερμανίδας πρέσβειρας στις ΗΠΑ Έμιλι Χάμπερ, πως «όλα συζητούνται, συμπεριλαμβανομένου του Nord Stream 2».
Μέχρι πρόσφατα, η Γερμανία υποστήριζε πως ο νέος και αμφιλεγόμενος αγωγός Nord Stream 2 δεν συνδέεται με τις βλέψεις που μπορεί να έχει η Ρωσία στην Ουκρανία. Αλλά η άρνηση της Γερμανίας να προμηθεύσει με αμυντικό εξοπλισμό την Ουκρανία, μπλοκάροντας ακόμη και τις εξαγωγές δικών της οβιδοβόλων από την Εσθονία, καταδεικνύει πως το Βερολίνο αμφιταλαντεύεται ως προς τη διαχείριση αυτής της κρίσης. Εκεί εντοπίζεται όχι μόνον η αυστηρή κριτική του υπουργού Αμύνης της Λετονίας, αλλά και της Πολωνίας που ανήγγειλε προ ημερών πως η Γερμανία πράττει «μεγάλο λάθος».
Εκτός του ΝΑΤΟ, ο Λευκός Οίκος από την πλευρά του, φαίνεται πως είναι αποφασισμένος να εξασφαλίσει την ξεκάθαρη στήριξη των Ευρωπαίων ηγετών σε μια σειρά οικονομικών κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας. Στην τηλεδιάσκεψη για την ουκρανική κρίση που έλαβε χώρα την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου, ο Λευκός Οίκος πρόσθεσε την Πολωνία, την Ιταλία και την ΕΕ εκτός της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Από τα μέσα Νοεμβρίου, οι ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 180 συναντήσεις με υψηλούς αξιωματούχους και άλλες επαφές στην Ευρώπη, τονίζουν οι New York Times.
Η αλληλεξάρτηση ΕΕ – Ρωσίας
Πέραν του Nord Stream 2, η ΕΕ και η Μεγάλη Βρετανία φαίνεται να εξετάζουν κυρώσεις σε νέα έργα φυσικού αερίου με τη Ρωσία. Εντούτοις, η Ευρώπη ήδη βιώνει τις επιπτώσεις από τη δραματική μείωση των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, οξύνοντας το πρόβλημα της ανεπάρκειας στην προσφορά ενέργειας. Η Gazprom καλύπτει το ένα τέταρτο των αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας δεν δίστασε, μάλιστα,να συνδέσει αυτή τη μείωση της προσφοράς από τη Μόσχα με την κινητικότητα των ρωσικών στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα. Ειδήμονες των ενεργειακών αγορών τονίζουν, επίσης, πωςδεν υπάρχει αρκετό αδέσμευτο φυσικό αέριο για να καλύψει την ευρωπαϊκή ζήτηση αυτήν την περίοδομε ένα λογικό αντίτιμο παρά τη καλή πρόθεση των ΗΠΑ να διαμεσολαβήσουν για να αναπληρώσουν το κενό.
Οικονομικές κυρώσεις με οπλοστάσιο το SWIFT
Ο Τίμοθι Ο’ Μπρεν, αρθρογράφος του πρακτορείου Bloomberg, τονίζει ωστόσο πως δεν θα έπρεπε να απορρίπτεται με ευκολία η επίδραση των οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, κάνοντας αναφορά στον αποκλεισμό του Ιράν από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα προ δεκαετίας. Εξηγεί πως το SWIFT εξυπηρετεί τράπεζες, χρηματιστηριακές εταιρείες και περίπου 11.000 χρηματοοικονομικά ιδρύματα σε 200 χώρες, ενώ εποπτεύεται από τις κεντρικές τράπεζες της Ομάδας των Δέκα, δηλαδή του Βελγίου, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας, της Ολλανδίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας, της Βρετανίας και των ΗΠΑ.
Η ΕΚΤ από την πλευρά της, προειδοποίησε αυτήν την εβδομάδα τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης να λάβουν μέτρα για να είναι προετοιμασμένες στο ενδεχόμενο κυρώσεων εις βάρος του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ρωσίας. Η UniCredit, λίγο μετά την συμμετοχή του επικεφαλής της Αντρέα Ορτσέλ σε επίμαχη τηλεδιάσκεψη Ιταλών επιχειρηματιών με τον Πούτιν, ανακοίνωσε πως αποσύρεται από τα σχέδια να υποβάλει προσφορά για την εξαγορά της ρωσικής τράπεζας Otkritie λόγω της ουκρανικής κρίσης.
Με μια νέα τηλεδιάσκεψη ανάμεσα σε εκπροσώπους βιομηχανικών ομίλων της Γερμανίας καιτον Ρώσο πρόεδρο να έχει προγραμματιστεί στις αρχές Μαρτίου, είναι σαφές πως η ουκρανική κρίση είναι μια ακόμη δοκιμασία για την Ευρώπη, η οποία καλείται να ισορροπήσει τα πολιτικά και τα οικονομικά της συμφέροντα. Αναμφισβήτητα, όμως η διπλωματική οδός στην αποκλιμάκωση της ουκρανικής κρίσης έχει οφέλη για όλες τις πλευρές.