THEPOWERGAME
Φαίνεται πως δεν ήταν τόσο η δέσμευση της Άγκυρας πως θα προστατεύσει τους αποταμιευτές από την μεταβλητότητα της τουρκικής λίρας όσο η πώληση των συναλλαγματικών αποθεματικών από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας που στήριξαν την ισοτιμία της έναντι του δολαρίου. Τουλάχιστον 7,3 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματά της δαπάνησε τον Δεκέμβριο η κεντρική τράπεζα για να στηρίξει την τουρκική λίρα, όταν είχε διολισθήσει χαμηλότερα από το 18 ως προς το δολάριο, αποκάλυψαν οι Financial Times.
Η συστηματική πώληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων είναι μια αμφισβητούμενη πρακτική. Παρέχει προσωρινή στήριξη στο νόμισμα μιας χώρας εν μέσω έντονων διακυμάνσεων ενώ εξαντλεί το «οπλοστάσιο» της κεντρικής τράπεζας όταν ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών καταφεύγει σε ξένο νόμισμα ή χρυσό. Από το 2018, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας υπολογίζεται πως έχει δαπανήσει 165 δισ δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματά της για να στηρίξει το εγχώριο νόμισμα.
Καθώς ο πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν επιθυμεί την αύξηση των επιτοκίων για να αναχαιτίσει την υποχώρηση της τουρκικής λίρας και για να δαμάσει τον υψηλό πληθωρισμό που έχει προκαλέσει μεγάλο πλήγμα στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, η κεντρική τράπεζα ρευστοποιεί τα συναλλαγματικά αποθέματά της. Απευθυνόμενος στους Financial Times, ο Τιμ Ασς, αναλυτής στην BlueBay Asset Management, τόνισε πως η κεντρική τράπεζα δεν θα καταφέρει επί μακρόν να στηρίζει την τουρκική λίρα με το ανάλογο μέγεθος παρεμβάσεων του Δεκεμβρίου.
Η δημοσιονομική θέση της Τουρκίας και η πολιτική Ερντογάν
Αυτή η πρακτική αποτελεί μια πρόσθετη ανησυχία για την πορεία της οικονομίας που καλείται να διαχειριστεί εξωτερικές υποχρεώσεις 170 δισ. δολαρίων μέσα στο επόμενο 12μηνο. Αν και η δημοσιονομική θέση της Τουρκίας θεωρείται σταθερή σε σχέση με άλλες οικονομίες του αναδυόμενου κόσμου, το ποσοστό του δημόσιου χρέους σε ξένο νόμισμα είχε φθάσει το 60% του συνόλου τον Οκτώβριο του 2021 από το 39% που ίσχυε το 2017. Κάθε φορά δηλαδή που υποχωρεί η τουρκική λίρα τόσο πιο υψηλό γίνεται το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της Τουρκίας σε ξένο νόμισμα.
Ο Ερντογάν όχι μόνον δεν επιθυμεί την αύξηση των επιτοκίων αλλά έχει ζητήσει τη μείωση τους. Από τον Σεπτέμβριο, ύστερα από μια ακόμη αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη, το βασικό κόστος δανεισμού της τουρκικής οικονομίας έχει μειωθεί κατά 500 μονάδες βάσης στο 14%. Την ίδια ώρα, ο πληθωρισμός καλπάζει. Τον Δεκέμβριο διαμορφώθηκε στο 36,08% από το 21,31% τον Νοέμβριο, με τη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών να καταγράφεται στα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά (43,80%). Ανεξάρτητοι αναλυτές υποστηρίζουν πως ο πληθωρισμός είναι ακόμη υψηλότερος παρά το ότι τα επίσημα στοιχεία μαρτυρούν ήδη μεγάλη άνοδο από το 14,97% τον Ιανουάριο του 2021.
Με την τουρκική λίρα να έχει χάσει περίπου το 45% της αξίας της κατά τη διάρκεια του περσινού έτους, η ανορθόδοξη πολιτική που ασκεί ο Ερντογάν δημιουργεί ένα κλίμα αστάθειας αν και ο ίδιος τονίζει πως με την υποτίμηση του νομίσματος στηρίζονται οι εξαγωγές και οι επενδύσεις.
Οι πολίτες της χώρας ήταν επιφυλακτικοί ακόμη και όταν υποσχέθηκε πως θα θωρακίσει τις αποταμιεύσεις τους από τις διακυμάνσεις της λίρας και τον πληθωρισμό προς τα τέλη του προηγούμενου μήνα. Αν και τότε η πτώση της τουρκικής λίρας ανακόπηκε από τα 18,36 στα 11 ως προς το δολάριο, την Παρασκευή κυμαίνονταν στα 13,85 ως προς το δολάριο.