THEPOWERGAME
H αύξηση του κόστους θέρμανσης αποτελεί μια πρόσθετη ανησυχία για τα νοικοκυριά και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού όσο πλησιάζει ο χειμώνας. Κυβερνήσεις δρομολογούν ήδη μέτρα στήριξης, δοκιμάζοντας ακόμη πιο πολύ τις αντοχές των προϋπολογισμών τους ύστερα από την άνευ προηγουμένου επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που εφαρμόστηκε στα πρώτα κύματα της πανδημίας.
Στην Ιταλία, η κυβέρνηση Ντράγκι ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο την στήριξη κυρίως των πιο ευάλωτων νοικοκυριών στο πλαίσιο ενός πακέτου 3 δισ. ευρώ για την κάλυψη δαπανών ενέργειας. Η Ισπανία ανήγγειλε φοροελαφρύνσεις για τους καταναλωτές στους λογαριασμούς ρεύματος. Η Γαλλία δρομολόγησε τον Οκτώβριο επιδότηση 100 ευρώ για σχεδόν 6 εκατομμύρια νοικοκυριά με μηνιαία εισοδήματα χαμηλότερα των 2.000 ευρώ.
Στις ΗΠΑ, το Κογκρέσο προσπέρασε τις προβλεπόμενες διαδικασίες για τον προϋπολογισμό, δίνοντας το πράσινο φως σε κονδύλια 3,75 δισ. δολάρια για την παροχή στήριξης στα χαμηλά εισοδήματα. Από την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν είχε διανέμει το 90% του συγκεκριμένου πακέτου. Μια διακομματική επιτροπή του Κογκρέσου ζητά την υιοθέτηση στοχευμένων μέτρων, δεδομένης της κατάστασης των αγορών ενέργειας.
Μολονότι ένα μεγάλο κομμάτι των νοικοκυριών έχει συσσωρεύσει αποταμιεύσεις εν μέσω της πανδημίας, αρκετοί αναμένεται να δεχτούν οικονομικές πιέσεις. Όμως, τα μέτρα στήριξης δεν θα μπορούν να καλύψουν κάθε σπιθαμή της ευάλωτης κοινωνίας. Οι συγκρίσεις με το πρόσφατο παρελθόν είναι, μάλιστα, επώδυνες καθώς ο δυτικός κόσμος είχε συνηθίσει σε ένα χαμηλό κόστος ενέργειας.
Ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη
Ήδη από το 2019, το Ινστιτούτο του Ζακ Ντελόρ υπολόγιζε πως 30 εκατ. Ευρωπαίοι πολίτες είναι αντιμέτωποι με ενεργειακή φτώχεια, δηλαδή δεν έχουν τα απαραίτητα μέσα για να θερμάνουν ή να δροσίσουν την κατοικία τους ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Το πρόβλημα ήταν ήδη από τότε οξυμένο στη Βουλγαρία, τη Λιθουανία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Περίπου το 33% του πληθυσμού στη Βουλγαρία δηλώνει πως δεν έχει τη δυνατότητα να ζεστάνει ικανοποιητικά το σπίτι του.
Δίχως αμφιβολία το αυξημένο κόστος θέρμανσης είναι ένα πολυδιάστατο πρόβλημα. Δεδομένης της υφιστάμενης ενίσχυσης των πληθωριστικών πιέσεων στα καταναλωτικά αγαθά, αυτές οι διογκωμένες δαπάνες αναμένεται να εντείνουν ακόμη περισσότερο και τις συζητήσεις για την επόμενη αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Ευρωζώνη.
Και προδικάζεται πως το υψηλό κόστος ενέργειας και θέρμανσης θα επιμείνει μέσα στους επόμενους μήνες όσο δεν είναι ξεκάθαρο σε ποιο βαθμό η Ρωσία προτίθεται να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου στη Γηραιά Ήπειρο. Ούτε ο ΟΠΕΚ+ είναι θετικά διακείμενος σε μια προς τα πάνω αναπροσαρμογή των ορίων στην ημερήσια παραγωγή των κρατών-μελών του. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου 12μήνου, πράγματι, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν τετραπλασιαστεί και αυτές του πετρελαίου έχουν διπλασιαστεί.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η συζήτηση για την ενεργειακή μετάβαση των οικονομιών βρίσκει τις οικονομίες απροετοίμαστες, παρατηρεί ο Ντάνιελ Γκρος σε άρθρο του με τίτλο «Τί αποκαλύπτει η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης» στην ιστοσελίδα Project Syndicate.
Τι θα γίνει εάν η ανάγκη για τη μείωση των εκπομπών ρύπων παγιώσει ένα μεγαλύτερο κόστος για άνθρακα, φυσικό αέριο ή πετρέλαιο πριν ολοκληρωθεί αυτός ο ενεργειακός μετασχηματισμός; Εάν όχι στα σημερινά επίπεδα, σε υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα; Αν και προβλέπονται μέτρα για την αναβάθμιση των κτιρίων, την τόνωση νέων τεχνολογιών και των ΑΠΕ στην πράσινη ατζέντα της Ε.Ε., τα οφέλη τους θα γίνουν αισθητά σε βάθος χρόνου.