THEPOWERGAME
Αναστάσιος Τσιπλάκος
Διευθυντής του South East Mediterranean Energy & Defense (semedenergydefense.com)
Στο πλαίσιο του Φακέλου που παρουσιάζει τα ενεργειακά προφίλ Ελλάδας-Τουρκίας και το μεταξύ τους ισοζύγιο, καθώς και τη μεταξύ τους γεωπολιτική ισορροπία, όπως διαμορφώνεται ως αποτέλεσμα των παραπάνω, σήμερα δημοσιεύουμε το τέταρτο μέρος:
Η χώρα διαθέτει σήμερα ένα σύγχρονο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου με τρία σημεία εισόδου καθώς και τον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου «Ρεβυθούσα» (αποθηκευτικής ικανότητος 225.000 c.m.), που χρησιμεύει και ως σημείο εισόδου του στο δίκτυο.
Πηγή: ΔΕΣΦΑ
* Το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου της χώρας αποτελείται από τον κύριο αγωγό φυσικού αερίου από το Σιδηρόκαστρο προς την Αττική, με μήκος 512 χλμ. και τους διακλαδωτήριους αγωγούς με συνολικό μήκος 954 χλμ. Τους σταθμούς μέτρησης στο Σιδηρόκαστρο, που είναι η κύρια πύλη εισροής φυσικού αερίου και τους Κήπους στον Έβρο. Επίσης, σημαντική είναι και η συμβολή του νέου σημείου εισόδου και ο σταθμός συμπίεσης στη Νέα Μεσηβρία Θεσσαλονίκης. Ο ΔΕΣΦΑ, στην προσπάθειά του να ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της εγχώριας αγοράς έχει προγραμματίσει την εκτέλεση μιας σειράς έργων για την αύξηση των εισροών αερίου, όπως είναι η αναβάθμιση του σταθμού συμπίεσης στην Νέα Μεσημβρία, η κατασκευή νέων Σταθμών Συμπίεσης στην Αμπελιά και στους Κήπους του Έβρου, καθώς και ενός Ρυθμιστικού Σταθμού στην Κομοτηνή.
* Άλλο σημείο εισόδου Φυσικού Αερίου είναι ο σταθμός αποθήκευσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στη Ρεβυθούσα με συνολική χωρητικότητα αποθήκευσης τα 225.000 c.m.Ταυτόχρονα, το λιμάνι και οι εγκαταστάσεις υποδοχής μπορούν να φιλοξενούν σκάφη μεταφοράς LNG χωρητικότητας 260.000 c.m. Προβλέπεται η αναβάθμιση του τερματικού σταθμού LΝG της Ρεβυθούσας, καθώς έως το τέλος του έτους που διανύουμε θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του σταθμού φόρτωσης βυτιοφόρων LNG, με σκοπό να μεταφέρουν αέριο στις περιοχές που δεν είναι σήμερα συνδεδεμένες με το δίκτυο. Ακόμη, σχεδιάζεται προς το τέλος του 2022 να έχει παραδοθεί και η νέα υποδομή Small Scale LNG προκειμένου να μπορούν να ανεφοδιάζονται πλοία μικρής χωρητικότητας που θα επιλέξουν το LNG ως καύσιμο κίνησης.
Οι εκφορτώσεις LNG στη Ρεβυθούσα ανήλθαν σε περίπου 10,77 TWh στο α΄εξάμηνο του έτους. Τα φορτία προήλθαν από συνολικά 15 δεξαμενόπλοια έναντι περίπου 19,04 TWh από 28 δεξαμενόπλοια στο αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι η μεγαλύτερη χώρα εισαγωγής LNG στη χώρα μας με 4,10 TWh (38,1%), η Αλγερία ακολουθεί με 3,45 TWh (32,1%) και έπονται Κατάρ και Αίγυπτος με 2,29 TWh (21,2%) και 0,93 TWh (8,6%), αντιστοίχως.
* Ο αγωγός Trans Adriatic Pipeline (T.A.P.) αποτελεί μέρος του Southern Gas Corridor ενός έργου 4.000 χιλ. συνολικά, που ξεκινά από την Κασπία θάλασσα μέχρι την Ευρώπη. Ξεκινά από το ελληνοτουρκικά σύνορα, ως επέκταση του τουρκικού TANAP, μεταφέροντας φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Τουρκίας. Διασχίζει την ελληνική επικράτεια από την Ανατολή προς τη Δύση, διασχίζοντας επίσης την Αλβανία προς την ίδια κατεύθυνση, καταλήγοντας κοντά στο λιμάνι του Δυρραχίου, κάνοντας μια υποβρύχια διέλευση από την παραλία της Αδριατικής στην περιοχή Σαν Φωκά της Νότιας Ιταλίας και από εκεί θα συνδεθεί με το ιταλικό δίκτυο φυσικού αερίου.
Μπορεί να μεταφέρει περίπου 10 b.c.m. φυσικού αερίου ετησίως σε διάφορες αγορές της Ευρώπης και έχει σχεδιαστεί με δυνατότητα επέκτασης της χωρητικότητας απόδοσης έως 20 bcm/a. Μετά την έναρξη ροής φυσικού αερίου το Δεκέμβριο του 2020, η Trans Adriatic Pipeline AG ανακοίνσε ότι συνολικά 1 bcm φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν έχουν πλέον εισέλθει στην Ευρώπη μέσω του ελληνικού σημείου διασύνδεσης των Κήπων, όπου συνδέεται με τον TAΝΑP. Στην πολυεθνική μετοχική σύνθεση συμμετέχουν η BP (20%), η Κρατική εταιρεία φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν SOCAR (20%), η ιταλική Snam S.p.A. (20%), η βελγική Fluxys (19%), η ισπανική Enagαs (16%) και η ελβετική Axpo (5%).
* Ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας (I.G.B.) αναμένεται να συνδέσει το Ελληνικό Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΦΑ) με το αντίστοιχο βουλγαρικό και τον TAP, συνδέοντας τα ελληνικά και βουλγαρικά δίκτυα φυσικού αερίου μεταξύ Κομοτηνής και Stara Zagora. Ο IGB έχει μήκος 182 χλμ., διάμετρο 32 ιντσών (813 χλμ.) και μια αρχική ικανότητα μεταφοράς 3 bcm/a, με δυνατότητα αναβάθμισης σε 5 bcm/a, με την προσθήκη ενός σταθμού συμπίεσης.
Η συγχρηματοδότηση του έργου έχει ήδη εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας (EERP), καθώς και από δωρεάν μορφές χρηματοδότησης μέσω των διαρθρωτικών ταμείων.
Ο αγωγός ανήκει στην ICGB AD, κοινοπραξία 50-50 μεταξύ της IGI Poseidon (κοινοπραξίας της ιταλικής Edison και της ΔΕΠΑ) με το Βουλγαρικό Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Αερίου (Bulgartransgaz EAD).
Μετά την ολοκλήρωση του IGB, η Βουλγαρία θα είναι σε θέση να καλύψει έως και το 33% της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου μέσω του TAP. Όμως, ο απώτερος στόχος του αγωγού δεν είναι μόνο να ενεργεί ως εναλλακτική πηγή προμήθειας φυσικού αερίου για τη Βουλγαρία, σε σχέση με τρέχουσα προμήθεια φυσικού αερίου ρωσικής προέλευσης από τον TurkStream 2, ή Balkan Stream όπως θέλουν να τον ονομάζουν οι Βούλγαροι, αλλά και η λειτουργία του ως μέρος του «κάθετου διαδρόμου», με σκοπό τη μεταφορά φυσικού αερίου από το ελληνικό σύστημα φυσικού αερίου έως τις αγορές της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Γι’ αυτό το λόγο ο IGB είναι άμεσα συνδεδεμένος με το επόμενο έργο που παρουσιάζουμε.
* Ο τερματικός σταθμός LNG στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που θα σταθμεύει περίπου 17,6 χιλιόμετρα από την πόλη της Αλεξανδρούπολης, σε υπεράκτια απόσταση περίπου 10 χλμ. από την πλησιέστερη ακτή, αποτελείται από μια πλωτή αποθήκη και μονάδα αεριοποίησης (Floating Storage Regasification Unit-FSRU) για τη λήψη, αποθήκευση και επαναεριοποίηση του LNG (με συμπληρωματικές μόνιμες υπεράκτιες εγκαταστάσεις, όπως σύστημα πρόσδεσης και ανυψωτικά), καθώς και ένα αγωγό με υποθαλάσσιο και χερσαίο τμήμα, μήκους 24 χλμ. και 4 χλμ. αντίστοιχα, που θα συνδέει την FSRU με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου της χώρας σε ένα νέο σημείο εισόδου στο τμήμα Κήποι-Κομοτηνή. Η συνολική ικανότητα παράδοσης του έργου θα είναι 6,1 bcm /a, και αποθηκευτικής χωρητικότητας που φτάνει τα 170.000 c.m. υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Ο τερματικός σταθμός αναμένεται να βελτιώσει την ασφάλεια του εφοδιασμού όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Βουλγαρίας και της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς θα αποτελέσει ένα νέο σημείο εισόδου ενέργειας που θα τροφοδοτεί το διασυνδετήριο αγωγό IGB.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεδομένης της στρατηγικής του σημασίας για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο της περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το έργο έχει συμπεριληφθεί στους καταλόγους των Ευρωπαϊκών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Project of Common Interest-PCI) στον ενεργειακό τομέα, με βάση του κανόνες TEN-E (Trans-European Network for Energy) από το 2013.
Κατασκευαστής και διαχειριστής του νέου τερματικού σταθμού είναι η Gastrade SA, στην οποία συμμετέχουν ο Όμιλος Copelouzos, η GasLog του ομίλου Peter Livanos, η ΔΕΠΑ, και ο Βουλγαρικός Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Αερίου (Bulgartransgaz EAD).
* Ένας νέος αγωγός φυσικού αερίου, μήκους 54 χλμ., που θα συνδέει τον ΤΑΡ στο τμήμα Νέας Μεσημβρίας Θεσσαλονίκης με τη Βόρεια Μακεδονία, αξιοποιώντας τις υποδομές αγωγών και υγροποιημένου φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ. Η συμφωνία υπεγράφη μεταξύ του ΔΕΣΦΑ και της αντίστοιχης εταιρίας της Βόρειας Μακεδονίας NER, παρουσία του πρωθυπουργού της Β. Μακεδονίας Zoran Zaef, του πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Geoffrey Pyatt και της διευθύνουσας συμβούλου του ΔΕΣΦΑ Maria Rita Galli. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο ΔΕΣΦΑ προσβλέπει σε χρηματοδότηση του έργου και από ευρωπαϊκές πηγές, παρά την απόφαση της ΕΕ να σταματήσει τη χρηματοδότηση έργων που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα.
Ο αμφιλεγόμενος αγωγός EastMed…
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η Ευρώπη θα χρειαστεί επιπλέον, περί τα 100 b.c.m. φυσικού αερίου έως το 2030 προκειμένου να καλύψει τις ολοένα και πιο διερυνόμενες ενεργειακές ανάγκες της, στον απόηχο της απανθρακοποίησης της παραγωγής κι εν όψει του πλήρους εξηλεκτρισμού των οικονομιών της περιοχής.
Σε αυτό το πλαίσιο, μεγαλεπήβολα έργα όπως ο πολιτικής, επί του παρόντος, διάστασης αγωγός EastMed που προβλέπεται να μεταφέρει αρχικά ποσότητες της τάξης των 10 b.c.m. αερίου από τα αιγυπτιακά και ισραηλινά κοιτάσματα στην Μεσόγειο καθώς και κυπριακό αέριο, ή ο αγωγός Nord Stream 2 που θα διακινεί 55 b.c.m. ρωσικό αέριο στη Γερμανία, εξυπηρετούν αυτό το σχεδιασμό, παρά τις γεωπολιτικές αναταράξεις που προκαλούν.
Η κυβέρνηση εξακολουθεί να στηρίζει το μεγαλεπήβολο -και για αρκετούς ανέφικτο- σχέδιο κατασκευής του αγωγού EastMed, που προβλέπει την κατασκευή αγωγού 1.900 χιλιομέτρων και κόστους που υπολογίζεται στα 5-7 δισ. ευρώ και ο οποίος εάν τελικά υλοποιηθεί θα αλλάξει τους όρους του ενεργειακού τοπίου της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και τη σημασία του ρόλου της χώρας και της Κύπρου ως ενεργειακών κόμβων, δραματικά. Θεωρητικά η Ελλάδα φιλοδοξεί να μετατραπεί σε κόμβο μεταφοράς του φυσικού αερίου που θα εξάγεται από την Αίγυπτο και το Ισραήλ, προς την Ευρώπη, μέσα από διάφορους διαύλους, ιδιαιτέρως μετά και τις τελευταίες κινήσεις διασύνδεσης και με τα Βαλκάνια, μέσω Βουλγαρίας αλλά και Βόρειας Μακεδονίας. Πρόκειται για την πρώτη φορά εδώ και χρόνια που το ενδεχόμενο οριστικοποίησης μιας συμφωνίας μεταφοράς φυσικού αερίου από την Αίγυπτο και το Ισραήλ προς την Ελλάδα, έρχεται πολύ πιο κοντά, μάλιστα με τις ευλογίες των ΗΠΑ.
Ο πρώτος πιθανός τρόπος μεταφοράς του φυσικού αερίου είναι μέσω πλοίων που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη προώθηση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τους σταθμούς Δαμιέτης και Ιντκου προς λιμάνια στην Ελλάδα, με την Αλεξανδρούπολη να αποτελεί το βασικό κόμβο για αυτό τον σκοπό. Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο μπορεί να εκτελεστεί γρήγορα και με σχετικά μικρό κόστος για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Παράλληλα, όμως, η κυβέρνηση εξετάζει και το εναλλακτικό σενάριο κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Το σχέδιο προβλέπει την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από τα σύνορα Αιγύπτου-Λιβυής μέχρι την Κρήτη (μέσω της οριοθετημένης ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ) στην οποία θα κατασκευαστεί επίσης σταθμός LNG. Αυτό το σχέδιο είναι περισσότερο θεωρητικό, ωστόσο έχει τεθεί ευθέως επί τάπητος, μάλιστα έχει συζητηθεί σε υψηλό επίπεδο ανάμεσα σε Αθήνα και Κάιρο.
Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης έχει εκφράσει τις ενστάσεις του προς την Αθήνα. Η Λευκωσία επιμένει ότι ακόμα και η ανακίνηση εναλλακτικών οδεύσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί ταφόπλακα για τον EastMed. Σε κάθε περίπτωση, ο διευθύνων σύμβουλος της IGI POSEIDON Pierre Vergerio, και ανώτατο διευθυντικό στέλεχος της Edison, σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα “Η Καθημερινή” υπερασπίστηκε τη ρεαλιστικότητα του αγωγού, η οποία, όπως αναφέρει, αναδείχθηκε ήδη από το 2017 με την προμελέτη σκοπιμότητας.
«Δεν προβλέπεται καμία αλλαγή όδευσης του EastMed, η οποία αφορά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα», ενώ η δυνατότητα μιας ενδεχόμενης γραμμής, επιπρόσθετης και όχι εναλλακτικής, από την Αίγυπτο, σύμφωνα με τον κ. Vergerio, επιβεβαιώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον EastΜed.
Aντιθέτως, είπε πως «η ιδέα να κατευθυνθεί ο EastMed προς την Αίγυπτο δεν έχει καμία βάση». Ο ίδιος εκτιμά ότι το έργο είναι σημαντικό για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του φυσικού αερίου στον ευρωπαϊκό Νότο, κάτι που αναγνώρισε και η Ε.Ε. εντάσσοντας τον EastMed στα έργα κοινού ενδιαφέροντος. Εως το τέλος του 2022 θα έχει ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την κατασκευή του αγωγού, ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025, τονίζει ο κ. Vergerio, επισημαίνοντας ότι θα κατασκευαστεί με προδιαγραφές και για τη μεταφορά υδρογόνου.
Διαβάστε στο επόμενο: Σημαντική αύξηση εισαγωγών ενέργειας και η γεωπολιτική απειλή…
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
