Με τρεις διαγωνισμούς για Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ, επιχειρεί η κυβέρνηση να κλείσει την πολυετή εκκρεμότητα με τη συντήρηση και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Τα προβλήματα και οι ελλείψεις του ΟΣΕ λειτουργούν εδώ και χρόνια ως βαρίδι για την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών μεταφορών. Σε δεκάδες σημεία του δικτύου παρατηρούνται προβλήματα, οι βλάβες είναι συνεχείς, με αποτέλεσμα η ταχύτητα και η συχνότητα των δρομολογίων, τόσο σε επιβατικές, όσο και εμπορευματικές μεταφορές, να είναι εξαιρετικά περιορισμένη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησε ώστε να ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης το σχέδιο για την προώθηση τριών ξεχωριστών διαγωνισμών ΣΔΙΤ μέσω των οποίων θα επιλεγούν ανάδοχοι οι οποίοι με πολυετείς συμβάσεις θα αναλάβουν να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις όχι μόνο στην υποδομή, αλλά και στα συστήματα σηματοδότησης, κ.λπ, ώστε επιτέλους τα τρένα να κυκλοφορούν με τις ταχύτητες, τη συχνότητα και την ασφάλεια που προβλέπονταν όταν κατασκευάστηκαν τα πολυδάπανα έργα.
Με βάση το σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών θα γίνουν τρεις ξεχωριστές συμβάσεις ΣΔΙΤ. Η πρώτη θα αφορά τον άξονα Πειραιάς – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – βόρεια σύνορα, η δεύτερη τον άξονα Μακεδονίας – Θράκης και η τρίτη το τμήμα Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» μέχρι Κιάτο (και αργότερα, όταν ολοκληρωθεί το δίκτυο, μέχρι Πάτρα).
Οι τρεις όμιλοι που θα κερδίσουν τους διαγωνισμούς θα αναλάβουν την αναβάθμιση της υφιστάμενης σιδηροδρομικής υποδομής και ανωδομής, των ηλεκτρομηχανικών συστημάτων, της σηματοδότησης, των τηλεπικοινωνιών και της ηλεκτροδότησης και άλλων εγκαταστάσεων που απαιτούνται για τη λειτουργία του δικτύου. Η συμφωνία που υπέγραψε η Ελλάδα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπει πως οι διαγωνισμοί θα ξεκινήσουν άμεσα καθώς πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023.
Παράλληλα με τα ΣΔΙΤ για την αναβάθμιση και συντήρηση του δικτύου, στο υπουργείο Υποδομών προωθούν και μια ακόμα Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα η οποία, επίσης, θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Πρόκειται για τεχνολογικό έργο που περιλαμβάνει την ανάπτυξη συγκεκριμένων συστημάτων και υπηρεσιών από τον ΟΣΕ όπως συστήματα διαχείρισης εισιτηρίων και τηλεματικής με στόχο τουλάχιστον το 60% των επιβατών να χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά εισιτήρια μέχρι το 2025, υποδομή για έξυπνους σταθμούς, διαδίκτυο υψηλών ταχυτήτων σε τρένα και σταθμούς και σύστημα τηλεματικής οχημάτων (θα ενημερώνονται οι επιβάτες με ακρίβεια για την ώρα άφιξης των συρμών). Προβλέπεται πως οι εργασίες θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2025 και ο ανάδοχος στη συνέχεια θα λειτουργεί τα συστήματα.
Η προσπάθεια ώστε να βρεθεί λύση για τη συντήρηση και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου είχε ξεκινήσει από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίες. Όμως καμία κυβέρνηση δεν προχώρησε (ενώ είχαν πέσει και τότε στο τραπέζι τα ΣΔΙΤ) εξαιτίας αντιδράσεων εντός του ΟΣΕ, οι συνδικαλιστές του οποίου θεωρούσαν πως έπρεπε να αναλάβει το έργο ο οργανισμός μέσω δεκάδων προσλήψεων.
Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε που ήθελαν να ακούσουν για αυτό το σχέδιο. Μάλιστα έχουν θέσει ως όρο για τη χρηματοδότηση νέων σιδηροδρομικών έργων στην Ελλάδα την αναδιάρθρωση του ΟΣΕ και της θυγατρικής ΕΡΓΟΣΕ ώστε να προχωρούν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα (υπάρχουν τεράστια ζητήματα με το κόστος και το χρόνο ολοκλήρωσης) τους
Κ. Καραμανλής: Στον σιδηρόδρομο τα έργα της επόμενης 15ετίας
Εντός των προσεχών εβδομάδων η κυβέρνηση θα παρουσιάσει τη νέα εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου και το σχεδιασμό για τα νέα έργα. Όπως είπε την προηγούμενη εβδομάδα, στο συνέδριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), ο υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής το πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων, ύψους 3,3 δισ. ευρώ, είναι το μεγαλύτερο που έγινε ποτέ και θα αλλάξει το χάρτη των μεταφορών στη χώρα. Έτσι, κατά τον κ. Καραμανλή, η Ελλάδα μπορεί να γίνει κόμβος ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής αξιοποιώντας τα στρατηγικά πλεονεκτήματα σε τομείς όπως τα logistics.
Μιλώντας στο ίδιο συνέδριο, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ Χρήστος Βίνης υποστήριξε πως τα έξι έργα σύνδεσης του σιδηροδρομικού δικτύου με λιμάνια θα προκηρυχθούν μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Παράλληλα προωθούνται έργα στο υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο όπως η ηλεκτροκίνηση στα τμήματα Λάρισα – Βόλος, Παλαιοφάρσαλο – Καλαμπάκα, Κιάτο – Ροδοδάφνη, ώστε να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του σιδηροδρόμου. Ο κ. Βίνης είπε, επίσης, πως στην ΕΡΓΟΣΕ μελετούν και το ενδεχόμενο κίνησης τρένων με υδρογόνο. Σήμερα υπάρχουν πιλοτικές προσπάθειες σε Γερμανία και Γαλλία, όπως εξήγησε. Η κίνηση με υδρογόνο μειώνει, πάντως, το κόστος ενώ σιδηροδρομικού έργου κατά περίπου 30%.
