THEPOWERGAME
Η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ, ισχυροί ξένοι όμιλοι όπως ο γαλλικός κολοσσός Veolia (που ελέγχει πλέον την Suez), καθώς και όλοι οι μεγάλοι εγχώριοι κατασκευαστές ετοιμάζονται να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς που προωθεί η κυβέρνηση για την κατασκευή 18 φραγμάτων και αρδευτικών έργων με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Η συνολική επένδυση αναμένεται να ξεπεράσει τα 750 εκατ. ευρώ με τα 200 εκατ. να προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η ελληνική πλευρά έχει δεσμευτεί πως θα προκηρύξει άμεσα τα έργα με στόχο να έχουν υπογραφεί όλες οι συμβάσεις μέχρι το τέλος του 2023.
Και αυτό γιατί σύμφωνα με τους κανόνες του Ταμείου Ανάκαμψης τα έργα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025 ώστε να μη χαθούν οι πόροι.
Προκειμένου να συμμετάσχει στη διεκδίκηση των έργων και η ΕΥΔΑΠ η κυβέρνηση προχωρά αυτές τις ημέρες σε νομοθετική ρύθμιση ώστε να αλλάξει το καταστατικό της εταιρείας.
Η σχετική τροπολογία θα περιλαμβάνεται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας που θα ψηφιστεί αυτή την εβδομάδα.
Εξαιτίας του κενού στο καταστατικό της ΕΥΔΑΠ η εταιρεία δεν είχε τη δυνατότητα συμμετοχή στο πρώτο ΣΔΙΤ για φράγμα που προκηρύχθηκε πέρυσι.
Πρόκειται για το φράγμα Χαβρία στη Χαλκιδική το οποίο διεκδικούν η κοινοπραξία του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την Χρ. Δ. Κωνσταντινίδης, η κοινοπραξία Intrakat – Suez – ΕΥΑΘ και η ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις.
Το δεύτερο στάδιο του διαγωνισμού αναμένεται να ξεκινήσει το φθινόπωρο με την αξία του έργου να φτάνει τα 85 εκατ. ευρώ.
Ο επενδυτής / ανάδοχος θα αναλάβει να κατασκευάσει το φράγμα Χαβρία και τα συνοδά τεχνικά έργα, εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού, δυναμικότητας 55.000 κυβικών μέτρων ημερησίως και εξωτερικών δικτύων συνολικού μήκους 62 χιλιομέτρων, δεξαμενών και αντλιοστασίων.
Θα αναλάβει και τη λειτουργία των εγκαταστάσεων για 30 χρόνια, ενώ θα αμείβεται από το δημόσιο μέσω «πληρωμών διαθεσιμότητας», δηλαδή με μηχανισμό πληρωμών που στηρίζεται σε προδιαγραφές ποιότητας, απόδοσης και αποτελεσμάτων.
Στα νέα έργα περιλαμβάνονται το Ενιπέα στα Φάρσαλα, τα φράγματα Μελισσουδίου και Καλαμιώτισσας στην Κέρκυρα, το φράγμα Μύρτου στο Λασίθι.
Ο σχεδιασμός των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Υποδομών προβλέπει και ομαδοποιήσει έργων π.χ. ανά νομό ή περιφέρεια ώστε να υπάρχει αξιόλογο αντικείμενο για τους υποψηφίους αναδόχους.
Για παράδειγμα αναμένεται να βγουν ως «πακέτο» τα φράγματα και αρδευτικά δίκτυα των Ν. Καρδίτσας και Τρικάλων (αρδευτικό δίκτυο Υπέρεια – Ορφανά Καρδίτσας, φράγμα Τιτάνου Τρικάλων και αρδευτικό δίκτυο, κ.α.), τα αρδευτικά δίκτυα Δυτικής Ελλάδας, τα φράγματα και αρδευτικά δίκτυα Ν. Φθιώτιδας Βοιωτίας, κ.λπ.
Η δυσάρεστη έρευνα της ΔιαΝΕΟσις
Μια έρευνα που παρουσίασε την προηγούμενη εβδομάδα η ΔιαΝΕΟσις αναδεικνύει τα σημαντικά προβλήματα, όχι μόνο σε επίπεδο υποδομών, αλλά και τα οργανωτικά ή οικονομικά, που αντιμετωπίζουν οι περίπου 450 ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ, οι Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων και οι Γενικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων.
Πρόκειται για τους οργανισμούς που διαχειρίζονται ένα μεγάλο μέρος των εγγειοβελτιωτικών έργων, δηλαδή των συλλογικών έργων άρδευσης ανά την Ελλάδα δηλαδή αντλιοστάσια, διώρυγες, δίκτυα αγωγών υπό πίεση, ταμιευτήρες, δεξαμενές, κ.α.
Σύμφωνα με την έρευνα πολλές υποδομές που διαχειρίζονται οι ΤΟΕΒ και οι ΓΟΕΒ ρημάζουν ή υπολειτουργούν μετά από συνεχείς αλλαγές του θεσμικού πλαισίου κυρίως τις δεκαετίες του 1980 και του 1990.
Η ομάδα των ερευνητών –οι καθηγητές Νικόλαος Δέρκας, Δημήτριος Σκούρας και Δημήτριος Ψαλτόπουλος, από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το Πανεπιστήμιο Πατρών και από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αντίστοιχα επισημαίνει πως ο κλάδος της γεωργίας είναι ο κυρίαρχος καταναλωτής νερού στη χώρα.
Πιο συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι περίπου το 80 έως 85% της συνολικής κατανάλωσης νερού σε ολόκληρη την Ελλάδα αφορά τη γεωργία.
Τα έργα τα οποία διαχειρίζονται οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ, οργανισμοί που λειτουργούν από το 1958, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ερευνητών, εξυπηρετούν περίπου 6.000.000 στρέμματα, δηλαδή το 45% του συνόλου της αρδευόμενης αγροτικής γης.
Άρα, σχετίζονται με ένα πολύ σημαντικό, όμως δύσκολο να προσδιοριστεί ακριβώς, μέρος της συνολικής κατανάλωσης νερού στην Ελλάδα.
«Η μεγάλη πλειοψηφία των έργων δεν βρίσκονται σε καλή λειτουργική κατάσταση, αλλά απλώς σε κατάσταση επιβίωσης, η οποία είναι ασταθής και θα διατηρηθεί μόνο με τη βοήθεια νέων έργων, των οποίων η σπουδαιότητα θα αυξάνει συνεχώς. Η κατάσταση αυτή θα χειροτερεύσει εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την επισκευή και συντήρηση των έργων».
Σύμφωνα με την έρευνα πολλές διώρυγες και δεξαμενές βρίσκονται σε κακή κατάσταση, με μεγάλες και εμφανείς ρωγμές στο σκυρόδεμα, με ανεπιθύμητη βλάστηση που απορροφά μέρος του νερού που προορίζεται για πότισμα, αλλά κυρίως μειώνει την παροχετευτικότητά των διωρύγων, καθώς και με ελαττωματικούς μηχανισμούς ρύθμισης, οι οποίοι έχουν χρόνια να συντηρηθούν.
Ακόμη, διαπιστώνουν προβλήματα στην παρακολούθηση και στον έλεγχο των αντλιοστασίων αφού πολλοί αισθητήρες και αυτοματισμοί δεν συντηρούνται.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι ερευνητές αναφέρουν τα έργα Αλφειού-Πηνειού στη Δυτική Πελοπόννησο, όπου έγινε έργο εκσυγχρονισμού που δεν θεωρήθηκε πετυχημένο λόγω κακοτεχνιών στην υλοποίηση.
Η συνηθισμένη πρακτική σε πολλά δίκτυα είναι η κατανάλωση νερού στα αντλιοστάσια να εκτιμάται με βάση την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος και όχι με βάση την καταγραφή των παροχόμετρων που είναι εγκατεστημένα, γιατί τα τελευταία δεν συντηρούνται.
Επιπλέον, οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι συχνά και οι μηχανισμοί των δικτύων (αεροεξαγωγοί, παροχόμετρα, κλπ.) είναι σε κακή κατάσταση.
Σημειώνουν μάλιστα ότι από κάποιες υποδομές έχουν αφαιρεθεί εξαρτήματα, όπως ρυθμιστές πίεσης, περιοριστές παροχής, μετρητές κ.ά.
«Πρέπει να σημειωθεί ότι οι επεμβάσεις, κυρίως στα δίκτυα υπό πίεση», γράφουν οι ερευνητές, «μειώνουν δραματικά την ποιότητα υπηρεσιών που παρέχεται στους χρήστες και την αξιόπιστη λειτουργία των δικτύων».
Χάος και με το κόστος λειτουργίας
Αντίστοιχα δυσάρεστη είναι η εικόνα σε σχέση με τα οικονομικά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως δεν υπάρχει ενιαίο λογιστικό σύστημα με το οποίο να καταγράφονται τα δεδομένα των ΤΟΕΒ / ΓΟΕΒ. Επίσης, καταγράφονται σημαντικές διαφορές μεταξύ 118 ΤΟΕΒ για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία ως προς το μέγεθός τους, με κάθε μέτρο.
Από τη σκοπιά του κόστους, «η διάμεσος του χρηματοοικονομικού κόστους είναι σχεδόν 3 λεπτά το κυβικό μέτρο και ο μέσος όρος 4 λεπτά το κυβικό, όμως υπάρχουν ΤΟΕΒ που οι τιμές φτάνουν μέχρι τα 30 λεπτά ανά κυβικό.
Ο μικρότερος ΤΟΕΒ έχει κόστος δυο φορές υψηλότερο της διαμέσου. Αντίστοιχες είναι και οι αυξομειώσεις στις δαπάνες λειτουργίας, συντήρησης και διοίκησης, αν και τα αντίστοιχα δεδομένα υπάρχουν για ακόμα λιγότερους ΤΟΕΒ, μόνο 74. Οι διαφορές στα κόστη συντήρησης είναι ενδεικτικές.
Οι μεγάλες διαφορές εντοπίζονται στους πολύ μικρούς (αλλά και πολυάριθμους) ΤΟΕΒ οι οποίοι διακινούν λιγότερο από 1 εκατομμύριο κυβικά μέτρα νερού.
Το μέσο κόστος συντήρησης μεταξύ των ΤΟΕΒ που διακινούν μέχρι και 1 εκατομμύριο κυβικά μέτρα είναι σχεδόν 5 φορές υψηλότερο από τους ΤΟΕΒ που διακινούν 1-5 εκατομμύρια κυβικά».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
