Σημαντικές εξελίξεις στον κλάδο της ελαιοκομίας έρχεται να φέρει το νέο ΦΕΚ του ΥΠΑΑΤ (Β’ 1947), το οποίο αναφέρεται διεξοδικά και στο ελαιοκομικό μητρώο, αλλά και στα πρόστιμα που θα επιβάλλονται από τον Οκτώβριο του 2026, για το αδήλωτο ελαιόλαδο και τις εκπρόθεσμες δηλώσεις.
Στο ελαιοκομικό μητρώο θα υπάρχουν και θα ανανεώνονται τα δεδομένα από τις δηλώσεις συγκομιδής ελαιοκάρπου, προκειμένου μετά από πολλά χρόνια ο ελληνικός ελαιοκομικός κλάδος να έχει επίγνωση των μεγεθών της παραγωγής του.
Από την άλλη, το εγχείρημα συνιστά και μια πρόκληση για τους ελαιοπαραγωγούς, που εισάγονται σε ένα σύνθετο νέο καθεστώς, με πολύπλοκες παραμέτρους, που απαιτεί εξοικείωση αλλά και τήρηση των προβλεπόμενων από πλευράς τους γύρω από το παραγόμενο ελαιόλαδο.
Ελαιόλαδο: Τι προβλέπει η απόφαση για το Ελαιοκομικό Μητρώο
Το Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών στον Ελαιοκομικό Τομέα (“Ελαιοκομικό Μητρώο”), είναι αναπτυγμένο ως τμήμα του “Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών για τον Ελαιοκομικό Τομέα και το Αμπελουργικό Μητρώο (ΣΓΠΕΤ και ΑΜ)” και δομείται από μία Βάση Δεδομένων πουπεριλαμβάνει περιγραφικά και γεωχωρικά στοιχεία σε ένα Δομημένο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS).
Περιλαμβάνει στοιχεία των παραγωγών και της ελαιοκαλλιέργειας όπως πυκνότητα φύτευσης, άρδευση ή μη και αριθμός δένδρων ανά ελαιοτεμάχιο, ποικιλία κ.τ.λ. καθώς επίσης και τα γεωχωρικά χαρακτηριστικά των τεμαχίων κωδικό τεμαχίου, θέση, συντεταγμένες κορυφών, εμβαδόν και περίμετρο.
Στο “Ελαιοκομικό Μητρώο” υποχρεωτικά καταχωρίζονται και ενημερώνονται τα στοιχεία όλων των ελαιοκομικών αγροτεμαχίων της χώρας, ώστε κάθε χρονική στιγμή να αποτυπώνεται η υφιστάμενη ιδιοκτησιακή καικαλλιεργητική κατάστασή τους.
Η καταχώριση ενός ελαιοκομικού αγροτεμαχίου/ελαιοτεμαχίου στο “Ελαιοκομικό Μητρώο” πραγματοποιείται μετά από διοικητικό ή και επιτόπιο έλεγχο απότην οικεία ΔΑΟΚ/ΔΑΟ, χαρτογράφηση (ψηφιοποίηση) του ελαιοκομικού αγροτεμαχίου για την απόδοση χαρτογραφικού κωδικού και χαρτογράφηση (ψηφιοποίηση) των ελαιοδένδρων στη θέση εντοπισμού τους, με χρήση του διαθέσιμου χαρτογραφικού υποβάθρου ή μετά από πραγματοποίηση επιτόπιου ελέγχου.
Για την επαλήθευση και ταυτοποίηση των δηλωμένων στοιχείων των εκμεταλλεύσεων κατά την ενημέρωση του “Ελαιοκομικού Μητρώου” ή κατά την υποβολή της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης στο ΟΣΔΕ, πραγματοποιείται διασταυρωτικός έλεγχος των καταγεγραμμένων στοιχείων της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης στο Ελαιοκομικό Μητρώομε το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ και επιβεβαιώνονται από τον κάτοχο της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης, ως υπόχρεο της υποβολής ορθής δήλωσης, ιδίως τα στοιχεία των ελαιοτεμαχίων και της καλλιεργητικής τους κατάστασης.
Τα αποτελέσματα όλων των επιτόπιων ελέγχων που πραγματοποιούνται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις μαζί με αντίγραφα των πρακτικών τους, διαβιβάζονται αμελλητί στις αρμόδιες ΔΑΟΚ/ΔΑΟ για την ενημέρωση του “Ελαιοκομικού Μητρώου”.
Δηλώσεις συγκομιδής ελαιοκάρπου
Όλοι οι νόμιμοι κάτοχοι ελαιοτεμαχίων είναι υπόχρεοι δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου.
Η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου γίνεται μέσω της αντίστοιχης Ηλεκτρονικής Εφαρμογής του ΥΠΑΑΤ, από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους έως την 24η ώρα της 31ης Μαΐου του επόμενου έτους. Οι ημερομηνίες είναι αποκλειστικές και η παραβίαση της καταληκτικής ημερομηνίας επισύρει την επιβολή προστίμου.
Η δήλωση συγκομιδής γίνεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας – μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς.
Η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής είναι υποχρεωτική ακόμη και όταν η παραγωγή είναι μηδενική και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης.
Για τη συμπλήρωση και υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής, στα τιμολόγια/δελτία παραλαβής κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου από τις ελαιοκομικές επιχειρήσεις, (ελαιοτριβεία, μονάδες επεξεργασίας επιτραπέζιας ελιάς) αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία:
α) Το ονοματεπώνυμο και το ΑΦΜ του ελαιοκαλλιεργητή,
β) η ποικιλία ελιάς,
γ) ο δεκατριψήφιος κωδικός “ελαιοτεμαχίου” του “Ελαιοκομικού Μητρώου”,
δ) στην περίπτωση παράδοσης φορτίου από διαφορετικά “ελαιοτεμάχια” της εκμετάλλευσης, η ποσότητα ελαιοκάρπου που αντιστοιχεί σε κάθε “ελαιοτεμάχιο”.
Πρόστιμα εκατοντάδων ή και χιλιάδων ευρώ για αδήλωτο ελαιόλαδο
Οι ΔΑΟΚ πραγματοποιούν ετησίως ελέγχους σε δείγμα τουλάχιστον 5% των δηλώσεων συγκομιδής, το οποίο προσδιορίζεται με βάση ανάλυση κινδύνου.
Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης αριθμού ελαιοδένδρων επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά ελαιόδενδρο της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται του πραγματικού αριθμού.
Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου επιβάλλονται πρόστιμα ως εξής:
- Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 €ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
- Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 € ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης πουυπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
Στην περίπτωση μη υποβολής των δηλώσεων συγκομιδής στις αποκλειστικές ημερομηνίες επιβάλλεται στους υπόχρεους χρηματικό πρόστιμο, ως εξής:
- Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 (είκοσι ένα) έως πενήντα (50) ελαιόδεντρα: εκατό ευρώ (100 €),
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από πενήντα ένα έως εκατό (51-100) ελαιόδεντρα: πεντακόσια ευρώ (500 €),
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από εκατόν ένα έως πεντακόσια (101-500) ελαιόδεντρα: χίλια ευρώ (1.000 €),
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από πεντακόσιαένα έως χίλια (501-1000) ελαιόδεντρα: τρεις χιλιάδες ευρώ (3.000 €),
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων περισσότερων των χιλιών ένος (1001) ελαιοδέντρων: πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000 €).
Σε κάθε περίπτωση επανάληψης μη συμμορφώσεων τα πρόστιμα προσαυξάνονται κατά 50%. Πάντως ορίζεται ότι οι κυρώσεις δεν επιβάλλονται πριν την 1η Οκτωβρίου 2026.
