Καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) πλησιάζει στο τέλος του, αναμένεται φέτος και του χρόνου να «βρέξει» χρήματα στην αγορά, αλλά και σε ιδιώτες. Οι δημόσιες δαπάνες θα εκτοξευθούν φέτος και του χρόνου σε 31 δισ. ευρώ συνολικά, εκ των οποίων τα 14,5 δισ. ευρώ θα αφορούν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του 2025 και τα υπόλοιπα 16,5 δισ. ευρώ το αντίστοιχο πρόγραμμα του 2026.
Παράλληλα, η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας εμφανίσθηκε χθες με τη βεβαιότητα, αφενός μεν ότι δεν θα υπάρξει παράταση στην περίοδο υλοποίησης του ΤΑΑ στην Ευρώπη, αφετέρου δε ότι η χώρα δεν θα χάσει ούτε ένα ευρώ από το πρόγραμμα του ΤΑΑ. Γι’ αυτό άλλωστε καλείται να υλοποιήσει φέτος και του χρόνου δύο ΠΔΕ που δεν έχουν προηγούμενο.
Σίγουρα ξεπερνούν κάθε άλλο προηγούμενο ΠΔΕ της τελευταίας 15ετίας, αλλά μπορεί να ξεπερνούν και σε πραγματικές τιμές την εκτέλεση ΠΔΕ της περιόδου προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το φετινό ΠΔΕ ανέρχεται στο 258% εκείνου του 2019, ενώ του χρόνου το ΠΔΕ θα εκτοξευθεί στο 300%.
Για φέτος ο αρχικός προγραμματισμός προβλέπει 14,1 δισ. ευρώ. Ωστόσο, όπως ανέφερε χθες ο αν. υπουργός Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, θα υπάρξει σύντομα κατάθεση στη Βουλή συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους 400 εκατ. ευρώ, που θα ανεβάσει το φετινό ΠΔΕ στα 14,5 δισ. ευρώ. Από αυτά:
- 2,8 δισ. ευρώ αφορούν το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ), δηλαδή εθνική συμμετοχή,
- 6,7 δισ. ευρώ συνχρημαδοτούμενα προγράμματα (ΕΣΠΑ κ.λπ.), δηλαδή κοινοτική (80%) και εθνική συμμετοχή (20%), και τέλος
- 4,9 δισ. ευρώ Ταμείο Ανάκαμψης Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), που είναι καθαρά κοινοτική συμμετοχή.
Καμία παράταση
Το ΤΑΑ φέτος και του χρόνου θα έχει την «τιμητική» του, καθώς πλησιάζει στο τέλος του. Τόσο ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυρ. Πιερρακάκης, όσο και ο αν. υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Ν. Παπαθανάσης, έβαλαν τέλος σε οποιαδήποτε ελπίδα παράτασης της περιόδου εφαρμογής του ΤΑΑ και πλέον ο αγώνας της απορρόφησης καθίσταται τιτάνιος.
Για φέτος οι δαπάνες του ΤΑΑ αναμένονται σε 4,9 δισ. ευρώ και εφόσον ο στόχος επιτευχθεί, θα είναι είναι κατά 58% αυξημένες σε σχέση με πέρυσι, που ήταν 3,1 δισ. ευρώ. Το 2026 θα υπάρξει νέα αύξηση των δαπανων του ΤΑΑ κατά 42% και θα ανέλθουν σε 7 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανάση, στους τρεις πρώτους μήνες του έτους που διανύουμε δαπανήθηκαν 750 εκατ. ευρώ, ενώ εκτίμησε ότι, καθώς προχωράει ο χρόνος, θα έχουμε γεωμετρική αύξηση των δαπανών του ΤΑΑ, έτσι ώστε στο τέλος του 2025 να φτάσουμε στον στόχο των 4,9 δισ. ευρώ.
Του χρόνου ο στόχος είναι τα 7 δισ. ευρώ κι εφόσον αυτό επιτευχθεί, τότε θα έχει απορροφηθεί το σύνολο των επιδοτήσεων του ΤΑΑ. Θα εκκρεμούν δαπάνες του προγράμματος στο σκέλος των δανείων, αφού εκεί υπάρχει το περιθώριο τριών ετών για να την υλοποίηση δαπανών. Οπωσδήποτε όμως τα δάνεια του ΤΑΑ πρέπει να συμβασιοποιηθούν μέχρι τέλος του Αυγούστου 2026. Υπολείπονται περίπου 8,8 δισ. ευρώ, καθώς μέχρι σήμερα οι συμβασιοποιήσεις δανείων μόλις που ξεπερνούν τα 7,0 δισ. ευρώ σε σύνολο 15,8 δισ. ευρώ.
Εν κατακλείδι, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του ΥΠΕΘΟ&Ο, μέσα στους επόμενους 15-16 μήνες η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης (ΕΥΣΤΑ) θα πρέπει να συμβασιοποιήσει επιδοτήσεις (έργων, δράσεων κ.λπ.) και δάνεια συνολικού ύψους περίπου 20 δισ. ευρώ και να δαπανήσει περί τα 12 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 8 δισ. ευρώ θα είναι επιδοτήσεις και τα 4 δισ. ευρώ δάνεια.
Ο κ. Παπαθανάσης εμφανίσθηκε βέβαιος ότι δεν θα χαθεί κανένα ευρώ από το ΤΑΑ και ότι οι δαπάνες θα ανέλθουν στο 100%. Πλάτη βάζουν διάφορα προγράμματα και προσκλήσεις, όπως το Σπίτι μου ΙΙ, τα διάφορα «Εξοικονομώ», τα διάφορα προγράμματα «Προλαμβάνω» κ.λπ.
Στο ΕΣΠΑ δεν υπάρχει η ίδια πίεση, καθώς τα ορόσημα είναι για το τέλος του 2027 (συμβασιοποιήσεις) και του 2029 (δαπάνες). Πάντως κι εδώ υπάρχουν καθυστερήσεις, αφού για ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και την Ελλάδα, το ΕΣΠΑ ξεκίνησε -για πολλούς λόγους- με τουλάχιστον δύο χρόνια καθυστέρηση.
