Αυστηρότερος θα γίνει ο έλεγχος των ξένων επενδυτών στη χώρα μας με βάση τον νέο νόμο που θέλει να φέρει το υπ. Εξωτερικών, αρμόδιο για την εξωτερική οικονομική πολιτική της χώρας. Ο νόμος είναι συνέχεια Ευρωπαϊκού Κανονισμού που ψηφίστηκε το 2019 με στόχο τη θέσπιση πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ένωση ((ΕΕ) 2019/452). Η Ελλάδα επομένως άργησε να συμμορφωθεί, αλλά το πράττει τώρα.
Με το νέο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε για δημόσια διαβούλευση στο opengov.gr δημιουργείται μηχανισμός ελέγχου των ξένων επενδύσεων στη χώρα μας για επενδύσεις, που προέρχονται από τρίτες χώρες και άπτονται των ευαίσθητων τομέων της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης της χώρας. Πρόκειται για επενδύσεις σε υποδομές της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, των μεταφορών κ.λπ.
Διυπουργική επιτροπή ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων από τρίτες χώρες
Με βάση τον προτεινόμενο νόμο, συστήνεται διυπουργική επιτροπή ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στη χώρα. Με τη νέα επιτροπή θα ελέγχονται από το υπουργείο Εξωτερικών όλες οι επενδύσεις οντοτήτων που ελέγχονται από επενδυτές τρίτων χωρών στους ευαίσθητους τομείς της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης.
Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις αυτού του είδους χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, τις «ευαίσθητες» και τις «ιδιαίτερα ευαίσθητες» για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της χώρας. Στην πρώτη περίπτωση θα ελέγχεται κάθε επένδυση προερχόμενη από τρίτη χώρα, εφόσον αυτή ξεπερνά το 25%, και στη δεύτερη περίπτωση θα ελέγχεται εφόσον ξεπερνά το 10%.
Στη πρώτη κατηγορία επενδύσεων περιλαμβάνονται γενικά οι επενδύσεις στους τομείς ενέργειας, πληροφορικής, τηλεπικοινωνιών κ.λπ. και στη δεύτερη κατηγορία οι επενδύσεις στους τομείς της κυβερνοασφάλειας, των λιμανιών της χώρας, των τουριστικών επενδύσεων σε παραμεθόριες περιοχές κ.λπ.
Ο μηχανισμός ελέγχου των επενδύσεων θα απαρτίζεται από τη Διυπουργική Επιτροπή Ελέγχου των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΔΕΕΑΞΕ), με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών. Η επιτροπή αυτή θα υποστηρίζεται από τη Β1 Διεύθυνση Σχεδιασμού Εξωστρέφειας και Συντονισμού Φορέων Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών. Η τελευταία θα εξετάζει αν κάθε ξένη επένδυση που γίνεται στη χώρα μας εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου ή όχι.
Εφόσον αυτό συμβαίνει και η ξένη επένδυση εμπίπτει στις διατάξεις του σχετικού νόμου (δηλαδή επηρεάζει την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της χώρας), ετοιμάζει τον σχετικό φάκελο και εισηγείται στη ΔΕΕΑΞΕ, η οποία αποφασίζει είτε την έγκριση, είτε την απαγόρευση ή την επιβολή συγκεκριμένων όρων ή μέτρων μετριασμού για την υλοποίηση της επένδυσης.
Ποιες άμεσες ξένες επενδύσεις θα ελέγχονται
Ο νέος νόμος είναι απόρροια της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να περιορίσει τον έλεγχο κρίσιμων υποδομών εντός της Ενωμένης Ευρώπης από οικονομικές οντότητες εκτός Ε.Ε., όπως είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Μέση Ανατολή κ.λπ. Μάλιστα, ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/452 επιβάλλει τη συνεργασία των κρατών-μελών στον έλεγχο των επενδυτών τρίτων χωρών και την ετήσια αναφορά κάθε κράτους-μέλους για τις αποφάσεις του στο επίπεδο αυτό.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, η ΑΞΕ ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν αφορά υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, αγαθά ή υπηρεσίες που είναι απαραίτητα για την παροχή βασικών υπηρεσιών στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών ή της ψηφιακής υποδομής και το ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο ανέρχεται σε ποσοστό 25% τουλάχιστον. Η ίδια ΑΞΕ επίσης ελέγχεται, σε περίπτωση αύξησης της συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο, σε ποσοστό 30%, 40%, 50% και 75%.
Επίσης, μια ΑΞΕ ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν το ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο ανέρχεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) τουλάχιστον και η δραστηριότητα της εταιρείας-στόχου αφορά υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, τεχνολογίες, αγαθά ή υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης, στους τομείς:
- άμυνας και εθνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων της κυβερνοασφάλειας και της Τεχνητής Νοημοσύνης,
- λιμενικές υποδομές,
- κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές,
- τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές.
Οι ΑΞΕ αυτές ελέγχονται, σε περίπτωση αύξησης της συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο σε ποσοστό 20%, 25%, 30%, 40%, 50%, 60%, 70% και 75%.
