Αρκετά χρόνια πριν τις εφόδους της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αυτή την εβδομάδα, σε εγκαταστάσεις επιχειρήσεων, η αγορά γνώριζε πως στα έργα οδοφωτισμού επικρατεί βαθύ σκοτάδι. Η δράση συγκεκριμένων κυκλωμάτων υπήρξε τόσο προκλητική που στο τέλος αρκετοί δήμαρχοι αποφάσισαν να μην ασχοληθούν καθόλου με τα έργα οδοφωτισμού, υπό το φόβο πως θα μπλέξουν άσχημα, και ας πρόκειται για κρίσιμες υποδομές με σημαντικά οφέλη για τους δήμους. Το ίδιο έπραξαν και πολλές επιχειρήσεις του κλάδου που εδώ και χρόνια απείχαν από τους διαγωνισμούς, πλην εξαιρέσεων, αφού γνώριζαν πως δεν θα είχαν καμία τύχη αν δεν υπέκυπταν στα κυκλώματα.
Το ενδιαφέρον είναι πως η δράση ορισμένων συνεχίστηκε επί τετραετία, παρά τη βροχή καταγγελιών, ακόμα και από επίσημους φορείς. «Έπρεπε να έρθουν οι δημοτικές εκλογές και να αρχίσουν οι ανατροπές συμβάσεων οδοφωτισμού για να κρυφτούν ορισμένοι από τους αετονύχηδες» λένε στελέχη της αγοράς. Μέχρι να περιορίσουν τη δράση τους, συγκεκριμένες εταιρείες και σύμβουλοι κατάφεραν να υπογράψουν συμβάσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ με αμφίβολα οφέλη για αρκετούς δήμους.
Μηδενικό όφελος για τους δήμους
Γι’ αυτό και πολλές από τις συγκεκριμένες συμβάσεις αναθεωρούνται ενώ κάποιες ακυρώθηκαν. Είχαν στηθεί με τρόπο που ο ανάδοχος έβγαζε εκατομμύρια και ο δήμος είχε μηδαμινό όφελος από τη δήθεν ενεργειακή εξοικονόμηση με τους νέους λαμπτήρες φωτισμού. Υπήρξαν, βέβαια, και έργα οδοφωτισμού «με ουσιαστικό όφελος σε κάποιους δήμους που προχώρησαν διαγωνισμούς με πραγματικό ανταγωνισμό και υπέγραψαν συμβάσεις με σοβαρούς όρους».
Όπως είχαν δηλώσει δημοσίως στελέχη της αγοράς, στους διαγωνισμούς οδοφωτισμού εφαρμόστηκε για χρόνια το μοντέλο «πες μου τον σύμβουλό σου, για να σου πω ποιος θα πάρει το έργο», με «πανομοιότυπες, φωτογραφικές, προδιαγραφές». Επιπλέον προβλέπονταν «εξοικονόμηση ενέργειας χωρίς να έχει γίνει ουσιαστική μελέτη για το επίπεδο κατανάλωσης με βάση τους σημερινούς λαμπτήρες φωτισμού». Oι διαγωνισμοί προκηρύσσονταν με βάση τη χαμηλότερη τιμή ή με βασικό κριτήριο την ισχύ και την απόδοση του λαμπτήρα, ενώ θα έπρεπε να περιλαμβάνουν και άλλα κριτήρια. Τέλος, σε πολλές περιπτώσεις ο σύμβουλος προετοιμασίας και προκήρυξης του διαγωνισμού, με άλλο καπέλο, μετατρέπονταν και σε σύμβουλο παρακολούθησης της πολυετούς σύμβασης που υπογράφονταν.
Στην Επιτροπή Ανταγωνισμού έχουν φτάσει καταγγελίες σύμφωνα με τις οποίες υπήρξαν δύο στάδια στη φάμπρικα με τα έργα οδοφωτισμού. Στην πρώτη διετία είχε καταφέρει να επικρατήσει μια συγκεκριμένη επιχείρηση με «φωτογραφικές» προβλέψεις σε πλήθος διαγωνισμών ανά την Ελλάδα. Στη δεύτερη περίοδο επικράτησε μια άλλη επιχείρηση μέσω διαγωνισμών όπου εμφανίζονταν τρεις ή τέσσερις υποψήφιοι αλλά στο τέλος εξετάζονταν μόνο μία προσφορά! Σημειώνεται πως και οι δύο επιχειρήσεις επικαλούνται το γεγονός πως οι διαγωνισμοί έχουν εγκριθεί από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα και συνεπώς δεν υπάρχει κάποιο ζήτημα.
Οι «στημένοι» όροι των διαγωνισμών
Αξίζουν, πάντως, μερικές αναφορές στους όρους των διαγωνισμών που διερευνά η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Σε κάποιους προβλέπονταν π.χ. πως ο υποψήφιος πρέπει να διαθέτει κτιριακές εγκαταστάσεις εντός της Ελληνικής Επικράτειας, με όλες τις απαιτούμενες υποδομές ανάλογες με το μέγεθος της προμήθειας (…), «ελάχιστου εμβαδού 100 τ.μ. ανά 1.000 τεμάχια φωτιστικών σωμάτων». Άλλος όρος προέβλεπε πως οι υποψήφιοι έπρεπε να «έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου», δηλαδή οδοφωτισμού.
Ακόμα πιο φωτογραφική είχε θεωρηθεί η απαίτηση να έχουν εκτελέσει οι υποψήφιοι «μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου» ανά έτος κατά την τελευταία τριετία! Δηλαδή αν κάποιος είχε την τελευταία τριετία τέσσερις συμβάσεις, π.χ. δύο το 2014 και δύο το 2016, θα αποκλειόταν γιατί έπρεπε να είναι κατανεμημένα τα έργα και στα τρία χρόνια. Σε άλλο διαγωνισμό προβλέπονταν πως οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν υπογράψει «τουλάχιστον 15 συμβάσεις του ιδίου αντικειμένου, προϋπολογισμού ίσου ή μεγαλύτερου των 1.828.886,50 την τελευταία τριετία (2014, 2015, 2016) και κατ’ ελάχιστον μία ανά έτος την προηγούμενη τριετία»!
