Αυξάνουν χρόνο με τον χρόνο οι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης και πλέον επανέρχονται στα προ κρίσης επίπεδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2023 οι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθαν σε 111,6 δισ. ευρώ ή στο 49,5% του ΑΕΠ της χρονιάς εκείνης. Σε απόλυτες τιμές οι κρατικές δαπάνες αυξάνουν, αλλά ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώνονται σε σχέση με το 2020, όταν είχαν εκτοξευθεί λόγω πανδημίας.
Το ύψος των κρατικών δαπανών βρίσκεται ξανά στα επίπεδα του 2011-2012 και του 2005-2006. Η διετία 2005-2006 προσιδιάζει καλύτερα στο σημερινό επίπεδο των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης, επειδή τόσο σε απόλυτες τιμές οι κρατικές δαπάνες, αλλά και το ίδιο το ΑΕΠ εμφανίζουν παρόμοια μεγέθη.
Συγκεκριμένα, το 2006 το ΑΕΠ της χώρας ανερχόταν σε 214,3 δισ. ευρώ (σε σταθερές τιμές 229,2 δισ. ευρώ), ενώ το 2023 ανερχόταν σε 225,2 δισ. ευρώ (σε σταθερές τιμές 197 δισ. ευρώ). Οι αποκλίσεις των σημερινών δαπανών με το 2011-2012 είναι πολύ μεγαλύτερες, δεδομένης της μεγάλης πτώσης που υπέστη το ΑΕΠ από το 2010 και μετά.
Όλα δείχνουν ότι οι δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης έχουν λάβει τη ανιούσα μετά τη μεγάλη «κοιλιά» που έκαναν το 2010-2019. Η αύξηση αυτή έως έναν βαθμό δικαιολογείται λόγω των κρατικών δαπανών που έγιναν την περίοδο 2020-2021 λόγω του Covid-19, αλλά και στη συνέχεια λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης. Ας μην ξεχνάμε ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), λόγω του ΤΑΑ, αλλά και του ΕΣΠΑ, έχει εκτοξευθεί και στις ημέρες μας είναι υπερδιπλάσιο εκείνου που είχαμε στη εποχή των μνημονίων.
Τέλος ο… λιτός βίος στις δαπάνες της κυβέρνησης
Ως ποσοστό του ΑΕΠ οι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια μειώνονται, κυρίως ως αποτέλεσμα της ταχύτερης αύξησης του ΑΕΠ. Ωστόσο, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα συγκρινόμενες με τις δαπάνες άλλων εταίρων μας στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, οι κρατικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2023 βρίσκονται στον αντίστοιχο μέσο όρο των κρατών της Ευρωζώνης, 49,5%. Ωστόσο αν συνυπολογιστεί η οικονομική κρίση που πέρασε η Ελλάδα, τότε φαίνεται ότι οι κρατικές δαπάνες είναι σχετικά υψηλές σε σχέση με τις άλλες οικονομίες της Ευρωζώνης.
Εξάλλου, επί πολλά χρόνια ο δείκτης αυτός ήταν υψηλότερος από τον μέσο αυτό όρο στην Ευρωζώνη. Όπως συνέβη στα βαριά μνημονιακά χρόνια, όταν το ελληνικό Δημόσιο ξόδευε περισσότερα ως ποσοστό του ΑΕΠ από άλλες χώρες, όπως η Πορτογαλία, η Ουγγαρία, η Ισπανία, η Κύπρος κ.λπ.
Το 2023 οι κρατικές δαπάνες της Πορτογαλίας ανήλθαν στο 42,3%, της Ισπανίας στο 45,4% και της Κύπρου στο 41,9%. Επομένως, ο «λιτός βίος» που είχε εξαγγείλει το Γιάνης Βαρουφάκης το 2015, όταν ανέλαβε καθήκοντα «τσάρου» της οικονομίας, φαίνεται να έχει παρέλθει. Σημειώνεται ότι για το 2025 ο Προϋπολογισμός προβλέπει δαπάνες ύψους 115,3 δισ. ευρώ, αλλά κατά κανόνα οι αρχικές εκτιμήσεις υπερκεράζονται κατά 3-4 δισ. ευρώ. Για παράδειγμα, το 2023 ο προϋπολογισμός προέβλεπε 107,0 δισ. ευρώ δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης και τελικά ξεπέρασαν τα 111 δισ. ευρώ.
Για το 2024 προβλέφθηκαν δαπάνες 108,2 δισ. ευρώ, αλλά στη διάρκεια των τριών πρώτων τριμήνων του έτους ανήλθαν σε 79,1 δισ. ευρώ. Εμφάνισαν έτσι οριακή αύξηση 0,4% σε σχέση με τη αντίστοιχη περίοδο του 2023. Έτσι, το πιο πιθανό είναι ότι οι κρατικές δαπάνες το 2024 -όταν οριστικοποιηθούν τα μεγέθη- θα ανέλθουν τουλάχιστον στα επίπεδα του 2023, δηλαδή στα 111-112 δισ. ευρώ.
