Στο σοβαρότατο πρόβλημα της διακίνησης χύμα ανώνυμου ελαιόλαδου στην εσωτερική αγορά επανήλθε η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε), καταθέτοντας αυτή τη φορά ενώπιων εκπροσώπων πολιτικών κομμάτων και εκπροσώπων του ΥΠΑΑΤ, πρόταση για το «5λιτρο του παραγωγού», που σύμφωνα με την 4Ε μπορεί να είναι η απάντηση στον χύμα 16λιτρο τενεκέ, η διακίνηση του οποίου ανέρχεται σε δυσθεώρητα μεγέθη στην Ελλάδα.
Σε συνέντευξη τύπου που έγινε στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρόεδρος της 4Ε Βασίλης Ζαμπούνης, παρουσίασε εκτιμήσεις της Εταιρείας, που αναφέρουν ότι κατά μέσο όρο από το σύνολο των 250.000 τόνων ελαιόλαδου, που παράγονται ετησίως στην Ελλάδα:
1. Οι πωλήσεις τυποποιημένου στην εσωτερική αγορά είναι της τάξης των 12-15.000 τόνων,
2. Η αυτοκατανάλωση και ο χύμα 16κιλος τενεκές καλύπτουν ποσότητα της τάξης των 80-90.000 τόνων,
3. Οι εξαγωγές τυποποιημένου περί τους 40-50.000 τόνους και
4. Οι εξαγωγές χύμα (Ιταλία, Ισπανία) περίπου 100-110.000 τόνους.
Πού καταλήγει το ελληνικό ελαιόλαδο © Powergame.gr με στοιχεία από την παρουσίαση της 4Ε
Σύμφωνα με τον κ. Ζαμπούνη, η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη, ευρωπαϊκή τουλάχιστον, χώρα με τόσο υψηλό ποσοστό διακίνησης χύμα ελαιόλαδου στην εσωτερική αγορά. Πρόκειται για μια βαθιά ριζωμένη συνήθεια, η οποία στην πραγματικότητα, τους ζημιώνει όλους: ελαιοπαραγωγούς, καταναλωτές, πολιτεία.
Η πρόταση για το «5λιτρο του παραγωγού» στηρίζεται στο ισχύον ήδη σήμερα καθεστώς διακίνησης του μελιού και έλαβε υπόψη της τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στο εμπόριο ελαιόλαδου, τις απόψεις της αγοράς, τις εκτιμήσεις λογιστικών γραφείων και εταιρειών πληροφορικής, ώστε να εφαρμοστεί στην αγορά του ελαιόλαδου το καθεστώς, που ήδη ισχύει στο μέλι. Τέλος, η 4Ε παρουσίασε στοιχεία που περιγράφουν το καθεστώς στη διακίνηση μελιού.
Υπογραμμίστηκε ότι πέραν των όποιων απαγορεύσεων, ποινών, προστίμων κ.λπ., η ομαλή αποδοχή ενός συστήματος όπως το «5λιτρο του παραγωγού» θα πρέπει να υποστηριχθεί από μια καμπάνια ενημέρωσης και, από κάποια, φορολογικά ή άλλα, κίνητρα εφαρμογής του.
Όπως μας δήλωσε ο κ. Ζαμπούνης, περιγράφοντας τα οφέλη της πρότασης, «ο ελαιοπαραγωγός, με το κατοχυρωμένο του όνομα κερδίζει υπεραξία και νόμιμο εισόδημα. Ο ελαιοτριβέας μια νέα δραστηριότητα. Ο καταναλωτής ένα ποιοτικά εγγυημένο προϊόν στην πιο βολική οικιακή συσκευασία. Η πολιτεία περιορίζει την φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή. Τελικά, η χειρότερη δυνατή μορφή διακίνησης, ο 16 κιλος τενεκές, σταδιακά ”απονομιμοποιείται” και περιορίζεται».
Ελαιόλαδο: Τα 6 σημεία για το «5λιτρο του παραγωγού»
Συγκεκριμένα:
• Το ελαιοτριβείο εγκαθιστά και λειτουργεί ημι-αυτόματο γεμιστικό μηχάνημα για πεντόλιτρα, το οποίο έχει και μικρό κόστος επένδυσης. Συχνά ήδη υπάρχει σύγχρονο τυποποιητήριο.
• Το 5λιτρο δοχείο δεν χρειάζεται να είναι λιθογραφημένο, αρκεί να διαθέτει πώμα ασφαλείας μιας χρήσης και να επικολλάται αυτοκόλλητη ετικέτα με όλες τις υποχρεωτικές ενδείξεις, καθώς και το ονοματεπώνυμο του παραγωγού ή του ελαιοτριβέα, ώστε να έχει επίσης μικρό κόστος.
• Ο παραγωγός απαγορεύεται να πάρει από το ελαιοτριβείο το ελαιόλαδό του χύμα, σε δικά του μέσα συσκευασίας και μεταφοράς (π.χ. βαρέλια), τα οποία μερικές φορές μπορεί να είναι από ακατάλληλα έως και επικίνδυνα, αλλά υποχρεούται να χρησιμοποιήσει τα 5λιτρα, τα οποία είναι νόμιμα και τα οποία μπορεί είτε να χρησιμοποιήσει στην οικογενειακή αυτοκατανάλωση, είτε να πουλήσει απευθείας στους καταναλωτές, εκδίδοντας τα απαραίτητα παραστατικά. Επιτυγχάνει έτσι μία ικανοποιητική τιμή και εισόδημα, υψηλότερα από εκείνα που εισπράττει από τις πωλήσεις στο χονδρικό εμπόριο.
• Ο ελαιοτριβέας μπορεί να πραγματοποιεί ανάλογες πωλήσεις απευθείας στους καταναλωτές σε επώνυμες συσκευασίες χωρητικότητας έως και 5 λίτρα εκδίδοντας τα νόμιμα παραστατικά.
• Ο καταναλωτής μπορεί να προμηθευτεί (βρώσιμο, εξαιρετικό) παρθένο ελαιόλαδο με το όνομα και την εγγύηση του ελαιοπαραγωγού/ελαιοτριβέα ελεγχόμενο ως προς την γνησιότητα και ποιότητά του.
• Η πολιτεία θα επωφεληθεί από την είσπραξη για τον κρατικό προϋπολογισμό σημαντικών ποσών ετησίως, που εισφορο/και φοροδιαφεύγουν.
Παράλληλα τονίστηκε ότι βασική προϋπόθεση για την καλή λειτουργία του συστήματος που παραπάνω περιγράφεται, αλλά και οποιουδήποτε συστήματος σωστής διακίνησης του προϊόντος, είναι η εφαρμογή της ιχνηλασιμότητας σε όλη την αλυσίδα αξίας από τον ελαιώνα μέχρι τη λιανική πώληση.
Ελαιόλαδο © EUROKINISSI
Oι παρατηρήσεις του ΣΕΒΙΤΕΛ
Από την πλευρά του, με ανακοίνωσή του, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ) χαιρετίζει θετικά την πρωτοβουλία της 4Ε επισημαίνοντας βέβαια, ότι αν η πρόταση για το «5λιτρο του παραγωγού» τύχει κάποιας αποδοχής, τα προβλήματα που θα πρέπει να τύχουν διαχείρισης είναι πολλά και σύνθετα.
Ενδεικτικά:
• Προϋπόθεση είναι όλα τα ελαιοτριβεία να λάβουν άδεια τυποποιητή (με ότι αυτό συνεπάγεται από πλευράς προδιαγραφών και απαιτήσεων). Κάτω από ποιο νομικό πλαίσιο θα γίνει αυτό υποχρεωτικό;
• Ποιος θα έχει την ευθύνη του προϊόντος, ως τυποποιητής; Ο ελαιοτριβέας ή ο ελαιοπαραγωγός;
• Ποιος θα έχει την ευθύνη για τον χαρακτηρισμό του προϊόντος ως εξαιρετικό παρθένο, παρθένο και την συμμόρφωση με τα πρότυπα ποιότητας (π.χ. ανίχνευση φυτοφαρμάκων); Πως θα διασφαλίζεται ότι κυκλοφορεί ασφαλές ως τρόφιμο;
• Πώς θα γίνεται η διακίνηση του προϊόντος και με ποια φορολογικά παραστατικά; Με ποιον τρόπο θα αποδίδεται ο ΦΠΑ;
Tονίζεται, ότι χρειάζεται ένα θεσμικό πλαίσιο, έτσι ώστε να μην δημιουργηθεί αλλά και νομιμοποιηθεί μια «παράλληλη αγορά» ελαιολάδου χωρίς τις ασφαλιστικές δικλείδες για την ποιότητα του προσφερόμενου προϊόντος, διασφαλίζοντας την ασφάλεια του καταναλωτή αλλά ταυτόχρονα τον κλάδο της τυποποίησης από αθέμιτο ανταγωνισμό.
Ο Σύνδεσμος καταλήγει, στο ότι τέτοιες πρωτοβουλίες, σε συνδυασμό και με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες του ΣΕΒΙΤΕΛ προς την πολιτεία, αλλά και με την καθιέρωση από 1η Απριλίου του 2025 της υποχρεωτικής έκδοσης ψηφιακού δελτίου αποστολής για την διακίνηση ελαιολάδων (mydata), θα συμβάλλουν, ώστε να αντιμετωπιστεί το σοβαρό πρόβλημα της διακίνησης χύμα – ανώνυμου ελαιόλαδου στην ελληνική αγορά.
