Σημαντικό χάσμα στους μισθούς μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα καταγράφει μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) με τίτλο «Χάσμα αμοιβών και μισθολογικό πλεόνασμα ιδιωτικού και δημόσιου τομέα».
Οι αμοιβές στο Δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι του ιδιωτικού τομέα και το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε μεταξύ 2022 και 2023 λόγω της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα, αναφέρει το ΚΕΠΕ στην τρίτη του ανάλυση επικαιρότητας για το 2025.
Όπως αναφέρεται στην περίληψη: «Με τον όρο μισθολογικό χάσμα αναφερόμαστε στη διαφορά στην αμοιβή δύο πανομοιότυπων εργαζόμενων που το μόνο που τους διακρίνει είναι ότι απασχολούνται σε διαφορετικούς τομείς. Αντικείμενο της ανάλυσης είναι η διερεύνηση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα κατά τα έτη 2022 και 2023 με την εφαρμογή δύο ευρέως αποδεκτών μεθοδολογιών. Από την εκτίμηση προκύπτει ότι οι αμοιβές στο δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι του ιδιωτικού τομέα.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρώτη μεθοδολογία εκτίμησης (Mincer 1974), το εκτιμώμενο καθαρό ωρομίσθιο στον δημόσιο τομέα είναι κατά 14,6% χαμηλότερο έναντι του ιδιωτικού τομέα, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη μεθοδολογία εκτίμησης (Oaxaca 1973 και Blinder 1973), οι εκτιμώμενες ωριαίες αποδοχές των απασχολούμενων στο δημόσιο υστερούν κατά 13,3% έναντι του ιδιωτικού τομέα. Και από τις δύο μεθοδολογίες προκύπτει ότι το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε μεταξύ 2022 και 2023 λόγω της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα».
Τα κύρια ευρήματα της μελέτης του ΚΕΠΕ
- Ο (αστάθμητος) μέσος όρος των καθαρών μηνιαίων αμοιβών των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα το 2023 ήταν κατά 8% υψηλότερος σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, με σημαντικές αποκλίσεις ανά πληθυσμιακή ομάδα. Ωστόσο το παραπάνω δεν συνιστά μισθολογικό χάσμα, διότι οι εργαζόμενοι που συγκρίνονται δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Οι απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης (60,1% των απασχολουμένων στο δημόσιο έχει τουλάχιστον πτυχίο πανεπιστημίου έναντι 32,6% στον ιδιωτικό τομέα), μεγαλύτερη μέση ηλικία (47,6 έναντι 40 ετών), μεγαλύτερη προϋπηρεσία (16,5 έτη έναντι 8,2 ετών στον ιδιωτικό τομέα) και μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας (23,7 έτη έναντι 17,4 ετών στον ιδιωτικό τομέα).
- Από την εκτίμηση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δηλαδή, την εκτίμηση της διαφοράς της αμοιβής που λαμβάνουν δύο πανομοιότυποι εργαζόμενοι εκ των οποίων ο ένας εργάζεται στο δημόσιο και ο άλλος στον ιδιωτικό τομέα, προκύπτει ότι οι αμοιβές στο δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι του ιδιωτικού τομέα.
Ειδικότερα:
- σύμφωνα με την πρώτη μεθοδολογία εκτίμησης (Mincer 1974), το εκτιμώμενο καθαρό ωρομίσθιο στον δημόσιο τομέα είναι κατά 14,6% χαμηλότερο έναντι του ιδιωτικού τομέα. Σε επίπεδο καθαρών μηνιαίων αποδοχών, το χάσμα αμοιβών υπέρ του ιδιωτικού τομέα ανέρχεται σε 18,6%.
- σύμφωνα με τη δεύτερη μεθοδολογία εκτίμησης (Oaxaca 1973 και Blinder 1973), οι εκτιμώμενες ωριαίες αποδοχές των απασχολούμενων στο δημόσιο υστερούν κατά 13,3% έναντι του ιδιωτικού τομέα. Αντίστοιχα, οι εκτιμώμενες μηνιαίες αποδοχές των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα υστερούν κατά 15,8% του ιδιωτικού τομέα.
- και από τις δύο μεθοδολογίες εκτίμησης προκύπτει ότι το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε μεταξύ 2022 και 2023 λόγω της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Επομένως, το βασικό εύρημα είναι πως οι απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα δεν απολαμβάνουν κάποιο πλεόνασμα αμοιβής σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα. Αντιθέτως, λόγω του μηχανισμού διαμόρφωσης των μισθών στον δημόσιο τομέα, οι σχετικές αμοιβές υπολείπονται σημαντικά του ιδιωτικού τομέα.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2023, οι μέσες καθαρές μηνιαίες αποδοχές των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα ήταν 1.179,3 ευρώ. Το ίδιο έτος οι μέσες καθαρές αποδοχές των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα ήταν 1.090 ευρώ. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, κατά το 2023, ο μέσος καθαρός μισθός στον δημόσιο τομέα ήταν κατά 8% υψηλότερος έναντι του ιδιωτικού. Αυτή όμως η εικόνα δεν συνεκτιμά τις διαφορές στη σύνθεση της απασχόλησης μεταξύ των δύο τομέων. Προκύπτει, διότι συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Οι απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα έχουν υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο, μεγαλύτερη εμπειρία, μεγαλύτερη ηλικία. Επίσης, ως μέτρο σύγκρισης του μισθού που λαμβάνει ένας δημόσιος υπάλληλος δεν μπορούμε να παίρνουμε τον μισθό ενός υπαλλήλου σε μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση, αλλά τον μισθό ενός απασχολούμενου σε μια επιχείρηση μεγάλου μεγέθους.
Όπως σημειώνεται στην ανάλυση, προκειμένου να εκτιμήσουμε τις μισθολογικές διαφορές μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις διαφορές στη σύνθεση της απασχόλησης και στην οργάνωση της εργασίας μεταξύ των δύο τομέων. Όταν το κάνουμε, τα αποτελέσματα αντιστρέφονται. Ειδικότερα, όταν εκτιμούμε το ωρομίσθιο, προκύπτει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι αμείβονται κατά 13,3% λιγότερο σε σχέση με τους ιδιωτικούς υπαλλήλους με τα ίδια προσόντα, με τη διαφορά να φτάνει στο 33,3% για τους κατόχους μεταπτυχιακού ή διδακτορικού. Η αντιστροφή της σχέσης εις όφελος του ιδιωτικού τομέα οφείλεται αποκλειστικά στον διοικητικό τρόπο καθορισμού των μισθών στο δημόσιο, και ειδικότερα στο ότι οι μισθοί στο δημόσιο παρέμειναν σχεδόν σταθεροί και στα επίπεδα της μακράς ύφεσης, παρά τη μείωση της ανεργίας και τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης που μεσολάβησε την τελευταία δεκαετία.
Δείτε ΕΔΩ τη μελέτη του ΚΕΠΕ
