Από το 2010 σε περισσότερα από 300 τρόφιμα έχει μειωθεί η μερίδα ανά συσκευασία, εκ των οποίων τα μισά υπέστησαν ανασύνθεση την τελευταία τριετία, για λόγους που κατά τη βιομηχανία έχουν να κάνουν με την υγεία των καταναλωτών, αν και τα πρόσφατα χρόνια και ειδικά κατά την πληθωριστική κρίση αυτές οι αλλαγές συνδέθηκαν και με πρακτικές που δεν συνάδουν με το συμφέρον του καταναλωτή.
Για παράδειγμα, έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά καινοτόμες συσκευασίες αναψυκτικών και σνακ με τις μισές ποσότητες προϊόντος αλλά σε τιμές χωρίς ανάλογη μείωση. Πρακτικά, ο καταναλωτής καλείται να πληρώσει περισσότερα χρήματα για να αγοράσει περισσότερες συσκευασίες αλλά την ίδια ποσότητα συνολικά. Επιπλέον, κατά την περίοδο της πληθωριστικής κρίσης παρατηρήθηκε το φαινόμενο του shrinkflation, πρακτική που έχει να κάνει με τη μείωση της ποσότητας ή του όγκου ενός προϊόντος και με διάθεσή του στην ίδια τιμή.
Δεν παραβλέπεται το υψηλότερο κόστος της συσκευασίας που επωμίζεται η βιομηχανία για να διαθέσει στο ράφι νέα προϊόντα με μειωμένες μερίδες, ειδικά για προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα συστατικών που επιβαρύνουν την υγεία. Ωστόσο σε εποχές κρίσης η μείωση των μερίδων και γενικά η ανασύνθεση των τροφίμων απαιτεί καλύτερη ενημέρωση του καταναλωτή.
Η ανασύνθεση των τροφίμων για τη βιομηχανία σημαίνει προϊόντα με μειωμένη περιεκτικότητα αλατιού, ζάχαρης και trans λιπαρών και βασίζεται σε παράγοντες όπως επιστημονικά δεδομένα, εθνικές συνήθειες διατροφής, καταναλωτικές τάσεις και ασφάλεια των τροφίμων.
Οι νέοι κωδικοί για υγιεινά τρόφιμα και οι μειωμένες μερίδες
Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα που διενεργεί ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) στα μέλη του διαπιστώνεται ότι την περίοδο 2010-2013 έχει καταγραφεί ανασύνθεση σε 968 προϊόντα. Την ίδια περίοδο εισήχθησαν στην αγορά 316 νέοι κωδικοί με μικρότερη μερίδα ή μείωση υπάρχουσας μερίδας και προσφέρθηκαν υγιεινότερες επιλογές σε σχεδόν 700 νέα προϊόντα.
Ειδικά την τελευταία τριετία (2021-2023) τοποθετήθηκαν στην αγορά 154 προϊόντα με μείωση μερίδας έναντι 162 την δεκαετία 2010-2020 ενώ τοποθετήθηκαν στο ράφι 206 νέα προϊόντα με πιο υγιεινές επιλογές από 479 αντίστοιχα.
Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο ΣΕΒΤ χθες, στο πλαίσιο της έκθεσης Food Expo. Στην εκδήλωση αναδείχθηκε η σημασία της επεξεργασίας των τροφίμων στην ασφάλεια, στην διατροφική αξία αλλά και στη διαθεσιμότητα των προϊόντων διατροφής. Επίσης, αναφορά έγινε στη σημασία της αντικειμενικής ενημέρωσης του καταναλωτή. Όπως τόνισε η Βάσω Παπαδημητρίου, Γενική Διευθύντρια ΣΕΒΤ, η γνώση είναι το κλειδί για συνειδητές διατροφικές επιλογές.
Πρόσθεσε ότι η βιομηχανία τροφίμων είναι αντιμέτωπη με μια σειρά από μεγάλες προκλήσεις, μεταξύ των οποίων ο υποσιτισμός, η παχυσαρκία, η υγιής γήρανση, η βιωσιμότητα, η υπεύθυνη διαχείριση των φυσικών πόρων και η κυκλική οικονομία, σε μια εποχή που οδηγείται στον κάδο το 1/3 των τροφίμων που παράγονται ετησίως. Επίσης σημαντικές προκλήσεις αναδύονται στον τομέα της ανακύκλωσης απορριμμάτων και συσκευασιών καθώς και στην καινοτομία.
Τα καλά και κακά τρόφιμα και οι δεσμεύσεις για υπεύθυνη διαφήμιση
Με γνώμονα την ανάπτυξη προϊόντων και πρακτικών που προωθούν την καλή διατροφή και την υγεία ο ΣΕΒΤ έχει δημιουργήσει την Επιτροπή Διατροφικής Πολιτικής στην οποία συμμετέχουν βιομηχανίες τροφίμων μέλη του. Με στόχο μια ολιστική προσέγγιση της διατροφής δημιουργήθηκε ο Κώδικας Αρχών. Ο ΣΕΒΤ θεωρεί ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά τρόφιμα και όλα τα τρόφιμα έχουν θέση σε μια ισορροπημένη διατροφή, σε συνδυασμό με την ποσότητα κατανάλωσης, την φυσική δραστηριότητα αλλά και την ενημέρωση. Αυτά ανέφερε μεταξύ άλλων η Κάτια Βαρταλίτη, Συντονίστρια Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής ΣΕΒΤ, Διευθύντρια Νομοθεσίας Τροφίμων & Επιστημονικών Υποθέσεων Nestle, μιλώντας για τους παράγοντες που συνδυάζονται για να οδηγήσουν στην καλή υγεία και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Αναφέρθηκε στον Κώδικα Αρχών και ειδικότερα σε δύο βασικές αρχές του Κώδικα: την υπεύθυνη διαφήμιση μέσω ενός κώδικα αυτοδέσμευσης (ελληνικό Pledge) και την ανασύνθεση των τροφίμων.
Αναφορικά με την υπεύθυνη διαφήμιση, σημειώνεται ότι το ελληνικό Pledge δημιουργήθηκε το 2022 από τον ΣΕΒΤ σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Διαφημιζομένων Ελλάδος στη βάση του ευρωπαϊκού Pledge. Στο πλαίσιο της αυτοδέσμευσης οι επιχειρήσεις καλούνται να αποκλείσουν τη διαφήμιση τροφίμων και ποτών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη σε παιδιά κάτω των 13 ετών. Στόχος είναι η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας και των μη μεταδιδόμενων νοσημάτων καθώς και η υποστήριξη των γονέων στην προσπάθεια για πιο υγιεινή διατροφή των παιδιών.
Με βάση τις αξιολογήσεις του ελληνικού Pledge διαπιστώθηκε συνολική συμμόρφωση ως προς τις διαφημίσεις στην τηλεόραση από το 98% των βιομηχανιών τροφίμων το 2022 και από το 98,1% το 2023.
