Βαρύς πονοκέφαλος εξακολουθεί να παραμένει για τους Έλληνες ψαράδες ο λαγοκέφαλος, το τοξικό ψάρι, που έχει κατακλύσει τα ελληνικά νερά ιδιαίτερα σε Κρήτη, Νότιο Αιγαίο, Δωδεκάνησα, και Πελοπόννησο. Πέρα από την επικινδυνότητά του – αφού μιλάμε για ένα είδος που δεν καταναλώνεται λόγω της νευροτοξίνης – το ψάρι προκαλεί τεράστιες οικονομικές ζημίες στους Έλληνες αλιείς, με την συζήτηση για την αντιμετώπισή του να στρέφεται σε δύο κατευθύνσεις: πρώτον στο πώς μπορεί να αλιευθεί, ώστε να περιοριστεί η εξάπλωσή του και δεύτερον, στο πώς θα αποζημιωθούν οικονομικά οι Έλληνες ψαράδες, των οποίων οι απώλειες κυμαίνονται κοντά στα 7.500 ευρώ ανά αλιευτικό σκάφος το έτος, σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε το powergame.gr.
Ο λαγοκέφαλος βέβαια, δεν είναι μία νέα πρόκληση για τα ελληνικά νερά. Πρόκειται για ένα ψάρι που έχει κάνει την εμφάνισή του στην περιοχή (κυρίως σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία), μέσω της Διώρυγας του Σουέζ από το 2003, όμως γνωρίζει ραγδαία εξάπλωση τα τελευταία χρόνια, καθώς αφ ενός δεν υπάρχουν στα νερά μας τεράστια ψάρια που να καταναλώνουν λαγοκέφαλο και αφ’ ετέρου οι ψαράδες γνωρίζουν ότι δεν καταναλώνεται και επομένως δεν το ψαρεύουν. H κλιματική κρίση είναι ένας επιπλέον βραχνάς, αφού ο λαγοκέφαλος είναι ένα ψάρι που προτιμάει τα θερμά νερά και ως εκ τούτου με την άνοδο της θερμοκρασίας των ελληνικών υδάτων, εξαπλώνεται και αναπαράγεται πολύ πιο εύκολα.
Παράλληλα, οι ζημιές στα δίχτυα και τον εξοπλισμό των ψαράδων αλλά και οι καταστροφές σε ιχθυοκαλλιέργειες που προκαλεί ο λαγοκέφαλος είναι τεράστιες. Όσον αφορά τις επιθέσεις σε λουόμενους, προς το παρόν τα περιστατικά είναι λίγα και δεν είναι μείζον ζήτημα.
Αρκετoί είναι οι βουλευτές που τα τελευταία χρόνια έχουν αναδείξει το θέμα με επίκαιρες ερωτήσεις στη Βουλή, ζητώντας ιδιαίτερα, μέτρα ενίσχυσης για τους Έλληνες ψαράδες, των οποίων το εισόδημα συρρικνώνεται ακόμα περισσότερο με ποικίλους τρόπους. Για παράδειγμα, οι ψαράδες αναγκάζονται να ψαρεύουν σε μεγαλύτερα βάθη, κυρίως τη νύχτα και χωρίς πανσέληνο, προκειμένου να αποφύγουν τον λαγοκέφαλο και ως αποτέλεσμα μειώνονται οι ωφέλιμες ώρες ψαρέματος και η ποσότητα της ψαριάς. Ακόμα, καταστρέφονται δίχτυα, τα οποία λόγω πολύ υψηλού κόστους αναγκάζονται να μπαλώνουν αντί να αντικαθιστούν, κάτι που τους τρώει αρκετό χρόνο, που εναλλακτικά θα αξιοποιούσαν για ψάρεμα.
Τόσο η μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ που εκπονήθηκε για λογαριασμό της περιφέρειας Κρήτης, όσο και το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας της ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ συνηγορούν υπέρ της αλίευσης του λαγοκέφαλου με σκοπό την μείωσή του, κάτι που γίνεται ήδη σε Τουρκία και Κύπρο με επιδότηση προς τους ψαράδες.
Λαγοκέφαλοι σε δίχτυα ψαρά © EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Λαγοκέφαλος: Αναζητούνται πόροι, μηδενικές οι αποζημιώσεις επί του παρόντος
Απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή της Νίκης, Νικόλαου Βρεττού (η τελευταία σχετική), προ ημερών στη Βουλή, ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χρήστος Κέλλας τόνισε ότι: «ήδη, το Υπουργείο, αξιοποιώντας ενωσιακούς χρηματοδοτικούς πόρους και στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας και Θάλασσας, έχουμε εκδώσει προσκλήσεις για ένταξη έργων και ανάπτυξη καινοτόμων μέτρων καταγραφής, χαρτογράφησης και περιορισμού των πληθυσμών των Χωροκατακτητικών Ξενικών Ειδών, συνολικού προϋπολογισμού άνω των τριών εκατομμυρίων ευρώ».
Πρόσθεσε, ότι η Γενική Διεύθυνση Αλιείας συνεργάζεται με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης, καθώς και με τα περιφερειακά Τμήματα Αλιείας της Χώρας, για τη δρομολόγηση του εφαρμοστικού πλαισίου της χρηματοδότησης δράσεων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του λαγοκέφαλου, κυρίως στις παράκτιες περιοχές της Κρήτης, Ν. Αιγαίου και Πελοποννήσου. Οι δράσεις προσανατολίζονται στην άσκηση στοχευμένης αλιευτικής πίεσης στον πληθυσμό του είδους από τον παράκτιο επαγγελματικό στόλο, κατ’ αναλογία με το Σχέδιο Χορηγιών που εφαρμόζεται στην Κύπρο.
Παράλληλα, ανέφερε ότι το ΥΠΑΑΤ βρίσκεται στη διαδικασία επεξεργασίας συγκεκριμένων ζητημάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων:
- Στη διερεύνηση των αδειοδοτημένων θαλάμων αποτέφρωσης, που θα διατεθούν για την καταστροφή των ατόμων του λαγοκέφαλου
- Τη χρηματοδότηση ψυκτικών θαλάμων σε λιμένες εκφόρτωσης και
- Τη χορήγηση στους αλιείς εξειδικευμένων αλιευτικών εργαλείων για τη στόχευση του λαγοκέφαλου, που έχουν σχεδιαστεί από το ΕΛΚΕΘΕ
Ακόμη ο κ. Κέλλας αναφέρθηκε στην οικονομική στήριξη των αλιέων και την αποζημίωση που θα λάβουν λόγω ζημιών, από μεγάλα θηλαστικά (π.χ δελφίνια, χελώνες), σε σκάφη και εργαλεία και απώλειας παραγωγής. Πρόσφατα εκδόθηκε η υπ’ αριθμόν 2004/2004 ΥΑ και στη συνέχεια η σχετική πρόσκληση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Προγράμματος «Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια και Θάλασσα», συνολικού προϋπολογισμού 40 εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούν ενισχύσεις για τα έτη 2022-2024. Έχουν υποβληθεί 9.700 αιτήσεις, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο ελέγχου και θα ακολουθήσει η αποπληρωμή τους.
Κραυγή αγωνίας από τους ψαράδες που εγκαταλείπουν το επάγγελμα
Το powergame.gr, επικοινώνησε με τον Γιάννη Ανδρουλάκη, Πρόεδρο του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Ηρακλείου, που έχει θέσει το θέμα του λαγοκέφαλου ουκ ολίγες φορές, τόσο στην Περιφέρεια Κρήτης, όσο και σε συναντήσεις με στελέχη του ΥΠΑΑΤ. Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος, οι υποσχέσεις που έχουν λάβει ανά διαστήματα οι ψαράδες, για αποζημιώσεις και για επιδοτήσεις για το ψάρεμα λαγοκέφαλου είναι πολλές, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει πιστωθεί ούτε ευρώ στους λογαριασμούς τους. Για την ακρίβεια, δεν έχει βγει καμία πρόσκληση.
Ο κ. Ανδρουλάκης πρόσθεσε ότι οι ψαράδες είναι ο πιο αδικημένος κλάδος, σημειώνοντας ότι παρά τις προτάσεις που έχει καταθέσει και ο ίδιος, δεν έχει γίνει δεκτή η ένταξή τους στην ΚΑΠ, ούτε έχουν δωθεί κίνητρα για τους νέους αλιείς, όπως γίνεται με τους νέους αγρότες. Τα πολλαπλά έξοδα, οι ζημιές που προκαλεί ο λαγοκέφαλος και άλλα είδη, σε συνδυασμό με την έλλειψη κινήτρων, οδηγεί πολλούς ψαράδες και ιδίως τους νέους, να εγκαταλείψουν το επάγγελμα, επιβεβαιώνει ο ίδιος. Πέρα από τις ζημιές και το εισόδημα, που όλο και συρρικνώνεται, πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας, τέλη ελλιμενισμού, τέλη ανέλκυσης και καθέλκυσης κ.α, που αθροιστικά αντιστοιχούν σε αρκετές χιλιάδες ευρώ. Οι ζημιές που προκαλεί ο λαγοκέφαλος, υπολογίζονται από το ΕΛΚΕΘΕ στα 6.500-7.500 ευρώ ανά αλιευτικό σκάφος.
Ακόμα συμπλήρωσε, ότι στη μελέτη που έχει κάνει το ΕΛΚΕΘΕ για λογαριασμό της Περιφέρειας Κρήτης, περιγράφονται τα εργαλεία που μπορούν να αξιοποιηθούν για το ψάρεμα του λαγοκέφαλου με στόχο τον περιορισμό του, ωστόσο είναι ακριβά και ο ίδιος δηλώνει απαισιόδοξος για τον αν τελικά το υπουργείο μπορεί να τους τα επιδοτήσει.
