Αμυντική βιομηχανία: Το χαμένο στοίχημα για την Ευρώπη

Αν και καμία απόφαση δεν ελήφθη από τη συνάντηση των ηγετών των ισχυρότερων ευρωπαϊκών χωρών στο Παρίσι, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε πως νέα μέτρα για τη χρηματοδότηση της άμυνας στην Ευρώπη και τη στήριξη της Ουκρανίας θα παρουσιαστούν στη σύνοδο της 20ής με 21ης Μαρτίου. Σενάρια για την έκδοση κοινών ομολόγων ή την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε. κυκλοφορούν έντονα, καθώς η Ευρώπη, κατά κοινή ομολογία, οφείλει να προχωρήσει με γενναία βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ήδη οι δαπάνες για την άμυνα στην ΕΕ υπολογίζεται πως αυξήθηκαν πάνω από 30% την τριετία 2021-24, φθάνοντας πέρυσι τα 326 δισ. ευρώ και προσεγγίζοντας έτσι το 2% του ΑΕΠ που απαιτείται από το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Ωστόσο, από τη στιγμή που τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν για οπλικά συστήματα που δεν κατασκευάζονται σε γραμμές παραγωγής στην Ευρώπη, το πρόβλημα όχι μόνο δεν λύνεται, αλλά διογκώνεται. Γι’ αυτό και τα ποσά αυτά δεν αρκούν ώστε να αποκτήσει η Ευρώπη μια αυτόνομη άμυνα, εφόσον δεν υπάρξει ριζική αλλαγή πλάνου στον σχεδιασμό της αμυντικής βιομηχανίας.

Σήμερα είναι έντονοι οι φόβοι, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στο Κίεβο, πως οι ΗΠΑ δείχνουν πως δεν έχουν να χάσουν τίποτα εάν καταλήξουν σε μια συμφωνία με τη Μόσχα για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία υπό τους όρους του Πούτιν. Από την περασμένη εβδομάδα, όταν οι ΗΠΑ έκαναν γνωστό πως βρίσκονται σε επαφές με τη Ρωσία, υπάρχει μια εγρήγορση μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, που, όμως, δεν έχει οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα, καθώς για πολλοστή φορά γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων, χωρίς όμως να λαμβάνονται ουσιαστικές αποφάσεις.

Με την τετράωρη και πλέον τετ-α-τετ συνάντηση μεταξύ του Μάρκο Ρούμπιο, υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, και του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ, χθες στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, η Ουάσιγκτον προχωρεί με ταχύτερους ρυθμούς τον σχεδιασμό της για τη νέα τάξη πραγμάτων στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Η πόλωση στη Δύση είναι αισθητή. Ας μη λησμονείται, εξάλλου, πως οι μοναδικοί που επιδοκίμασαν την αμφιλεγόμενη ομιλία του αντιπρόεδρου των ΗΠΑ, Τζέι ντι Βανς, στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια την περασμένη Παρασκευή, ήταν Ρώσοι και Κινέζοι αξιωματούχοι, όπως επισήμανε το τηλεοπτικό δίκτυο MSNBC.

Στην… Εντατική η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία

Η τόνωση της άμυνας στην Ευρώπη είναι μια ευκαιρία για να αυξηθεί η βιομηχανική δραστηριότητα σε μια περίοδο που παραμένει υποτονική η ανάπτυξη των χωρών-μελών της Ε.Ε., όπως είχε γράψει ο Μάριο Ντράγκι στην 327σέλιδη έκθεσή του. Μπορεί να είναι απαραίτητο σε ορισμένες περιπτώσεις να γίνονται παραγγελίες από τις ΗΠΑ, καθώς η Ε.Ε. δεν διαθέτει ανάλογα προϊόντα, αλλά «σε πολλές άλλες περιπτώσεις υπάρχει ένα ευρωπαϊκό ισοδύναμο ή μπορεί να είναι γίνει ταχέως διαθέσιμο», είχε επισημάνει προφητικά πέρυσι τον Σεπτέμβριο ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Στην έκθεσή του ο Ντράγκι είχε υπογραμμίσει πως το 78% των 75 δισ. δολαρίων που δαπάνησαν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. στην άμυνα μέσα στο 12μήνο που έληξε τον Ιούλιο του 2023 κατευθύνθηκε σε αγορές εκτός του μπλοκ και απ’ αυτό το 63% διοχετεύτηκε σε παραγγελίες στις ΗΠΑ.

Πρόβλημα ο κατακερματισμός

Υπάρχει, παράλληλα, ανάγκη για μεγαλύτερη σύγκλιση των αμυντικών κλάδων μεταξύ των κρατών-μελών. Η έλλειψη συνεργασίας στον τομέα της άμυνας εκτιμάται πως κοστίζει στην Ε.Ε. από 25 έως 100 δισ. ευρώ ετησίως. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν είναι τυχαίο που τα γερμανικά άρματα μάχης Leopard είναι σχεδόν τρεις φορές πιο ακριβά από τα αμερικανικά Abrams, χωρίς να μπορεί να γίνει οποιαδήποτε σύγκριση με τα πολύ πιο φθηνά ρωσικά και κινεζικά. Επιπλέον, προβληματικός είναι και ο εξοπλισμός. Άρματα μάχης, φρεγάτες και ελικόπτερα στην Ευρώπη έχουν πολλά και διαφορετικά λειτουργικά και οπλικά συστήματα, την ώρα που τα αντίστοιχα αμερικανικά δεν χρειάζονται πάνω από 2 για να «κάνουν τη δουλειά». Όλα αυτά αποτελούν μεταβλητές που ανεβάζουν σημαντικά το κόστος, σε μια χρονική περίοδο που ο «πόλεμος αλλάζει», όπως επιβεβαιώνεται καθημερινά στην Ουκρανία με τα τροποποιημένα και φθηνά drones, που μπορούν να βυθίσουν πλοία ή να διαλύσουν μέσα σε δευτερόλεπτα άρματα μάχης.

Αν και η δημιουργία ενός ενιαίου κλάδου στις προδιαγραφές των ΗΠΑ δεν μπορεί να συμβεί μεταξύ των κρατών-μελών, μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη σύγκλιση και ενοποίηση των προδιαγραφών για τον αμυντικό εξοπλισμό που απαιτείται. Όπως επισημαίνεται στη σχετική ανάλυση των Financial Times, η στενότερη συνεργασία είναι εφικτή. Εντούτοις, έχει σημειωθεί βελτίωση στην παράδοση των παραγγελιών και τη λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων. Ωστόσο, ακόμα χρειάζονται πολλά να γίνουν.

Σε κάθε περίπτωση, η άνοδος του κόστους δανεισμού των ισχυρών κρατών-μελών της Ευρωζώνης και τα κέρδη των αμυντικών μετοχών στα χρηματιστήρια της Ευρώπης αυτήν την εβδομάδα καθρεπτίζουν την παραδοχή πως ανεξάρτητα από το εάν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης στείλουν ειρηνευτικές δυνάμεις στην Ουκρανία ή όχι στο πλαίσιο μιας συμφωνίας Κιέβου-Μόσχας, οι αμυντικές δαπάνες πρέπει να ξεπεράσουν αισθητά το 2% του ΑΕΠ που ισχύει σήμερα για τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.

Οι μεγάλοι κερδισμένοι και το βασικό ερώτημα

Η στρατιωτική στήριξη προς το Κίεβο είναι απαραίτητη, ιδίως σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ έχουν γυρίσει την πλάτη στην Ευρώπη και επιδιώκουν μια συμφωνία με τη Μόσχα. Αυτήν την αλλαγή των γεωπολιτικών ισορροπιών συναισθάνονται οι επενδυτές, οδηγώντας την Τρίτη σε άνοδο τις ευρωπαϊκές μετοχές του αμυντικού και του αεροδιαστημικού κλάδου κατά 1,3%, αφού τη Δευτέρα είχαν καταγράψει κέρδη άνω του 4%.

Πηγές της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας εκτιμούν πως η άμυνα θα πρέπει να καταλαμβάνει το 3,7% του ΑΕΠ. Η Βρετανία δεσμεύτηκε πως θα ενισχύσει αυτές τις δαπάνες στο 2,5% του ΑΕΠ. Προς το παρόν, όμως, μόνο η Πολωνία και η Εσθονία έχουν τους μεγαλύτερους προϋπολογισμούς στην άμυνα από τα ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ, φθάνοντας το 4,1% και το 3,4% του ΑΕΠ, αντίστοιχα. Πρόκειται για κράτη-μέλη της Ε.Ε. που έχουν βιώσει τον ρωσικό παράγοντα όσο ανήκαν στη Σοβιετική Ένωση.

Αν μη τι άλλο, η άμυνα της Ρωσίας απορροφά το 9% του ΑΕΠ, με άνοδο της τάξεως του 42% μέσα στο 2024. Πηγές του πρακτορείου Bloomberg υπολογίζουν πως η Ευρώπη θα πρέπει να δαπανήσει 3,1 τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία για την ενίσχυση της άμυνάς της και τη στήριξη της Ουκρανίας. Πηγές του αμερικανικού πρακτορείου αναφέρουν ότι σημαντικό μέρος των κονδυλίων που θα απαιτηθούν ενδεχομένως να αντληθούν από ένα κοινό ευρωπαϊκό ομόλογο.

Διαβάστε επίσης

Ανδρέας Παναγιωτόπουλος: Αναγνωρίζω το λάθος μου

Εμπόριο: Οι Έλληνες ξοδεύουν 1 δισ. τον μήνα σε Amazon, Temu, Shein και άλλες πλατφόρμες

Υδρογονάνθρακες: Το made in Cyprus φυσικό αέριο & τα επόμενα βήματα της Ελλάδας

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!