Κτηνοτροφία σε κρίση: Πτώση ζωικού κεφαλαίου και τιμών

Καμπανάκι έχει σημάνει στον κλάδο της κτηνοτροφίας η δραστική απομείωση του ζωικού κεφαλαίου εξαιτίας των ζωονόσων, που έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από άλλα προβλήματα, όπως η πτώση των τιμών και η αύξηση του κόστους παραγωγής, την ώρα που οι ενισχύσεις περιορίζονται και οι νέοι εγκαταλείπουν την ύπαιθρο.

Σήμερα η ευλογιά έχει οδηγήσει σε θανάτωση σχεδόν 90.000 αιγοπρόβατα, με 400 εκμεταλλεύσεις να έχουν υποστεί ολική καταστροφή και με την Ξάνθη και την Κομοτηνή να έχουν τις μεγαλύτερες απώλειες, πάνω από 80% του ζωικού κεφαλαίου τους. Είχε προηγηθεί η πανώλη, από την οποία χάθηκαν άλλα 34.000 ζώα, ανεβάζοντας τις θανατώσεις από ζωονόσους σε σχεδόν 124.000.

Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία που μας παραχώρησε ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ), οι απώλειες μέχρι σήμερα αφορούν:

651 αιγοπρόβατα από την ευλογιά και
883 από την πανώλη.

Εάν προστεθούν οι απώλειες από την πλημμύρα στη Θεσσαλία, όπου πνίγηκαν πάνω από 40.000 ζώα, το σύνολο των απωλειών σε δύο χρόνια αγγίζει τα 173.000 ζώα, ενώ μαζί με τις απώλειες στις πυρκαγιές του καλοκαιριού και τις θεομηνίες Ιανός και Elias, οι απώλειες ζωικού κεφαλαίου, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, φτάνουν στα 250.000 ζώα. Πρόκειται για μεγάλο πλήγμα στον πληθυσμό αιγοπροβάτων της χώρας, που βαίνει μειούμενος τα τελευταία χρόνια, όπως και οι εκμεταλλεύσεις, με μέσο ετήσιο ρυθμό πτώσης περίπου 6%, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επάρκεια κρεάτων και γαλακτοκομικών εγχώριας προέλευσης για κατανάλωση και τροφοδοσία της βιομηχανίας.

Σήμερα οι κτηνοτρόφοι είναι «με την πλάτη στον τοίχο», όσο οι τιμές παραγωγού υποχωρούν σε κρέας και γάλα. Έχουν την ανάγκη αποζημιώσεων για τα κοπάδια που έχασαν και θέλουν στήριξη για να καλύψουν το κόστος των ζωοτροφών κατά το διάστημα που τα ζώα τους είναι σε καραντίνα. Αυτά είναι και τα βασικά αιτήματα που έχουν θέσει στην ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Μείωση καταναλωτικής ζήτησης, τιμών και εξαγωγών

Εξάλλου, αυτές οι εξελίξεις επιδρούν στις τιμές. Οι παραγωγοί μιλούν για πτώση πάνω από 30% στο κρέας και 15% στο γάλα. Σημειώνεται ότι οι ζωονόσοι έχουν αποθαρρύνει τους καταναλωτές από το αρνί και το κατσίκι και στρέφονται στο κοτόπουλο ή σε άλλα είδη κρέατος. Επίσης, εκτός από την τάση μείωσης της κατανάλωσης, λόγω της καραντίνας των ζώων, υπήρξε και απώλεια αγορών της ΕΕ στις οποίες κατευθύνονται εξαγωγές. Επίσης, όπως μας εξηγεί ο Δημήτρης Μόσχος, αντιπρόεδρος του ΣΕΚ, μικρά αρνιά, που είναι και η κατηγορία με τη μεγάλη ζήτηση, δεν οδηγήθηκαν σε σφαγή, αλλά έμειναν στις στάνες λόγω του πρωτοκόλλου για την πανώλη, οπότε έγιναν υπέρβαρα και ως εκ τούτου δεν ικανοποιούσαν τις προδιαγραφές των εμπορικών επιχειρήσεων που προμηθεύουν την εγχώρια αγορά, οι οποίες ζητούν από τους παραγωγούς υψηλότερες τιμές για να τα αγοράσουν. Όπως αναφέρει στο powergame.gr ο κ. Μόσχος, οι κτηνοτρόφοι πωλούν το αρνί σχεδόν 2 ευρώ χαμηλότερα από πέρυσι. Από τα 7,5-8 ευρώ το κιλό πριν από έναν χρόνο, σήμερα οι τιμές δεν ξεπερνούν τα 6-6,5 ευρώ για τον κτηνοτρόφο. Επίσης, χάνουν περίπου 20 λεπτά στην τιμή του γάλακτος, το οποίο διαθέτουν σε τιμές κάτι παραπάνω από 1,40 ευρώ το λίτρο, από 1,60 ευρώ πριν από έναν χρόνο.

Πιο επιθετική η ευλογιά από την πανώλη – Οι απώλειες

Όσον αφορά το τρέχον πρόβλημα, με την ευλογιά, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΚ σημειώνει ότι πρόκειται για πιο επιθετική νόσο από την πανώλη που εμφανίστηκε νωρίτερα το καλοκαίρι και δεν αναμένεται να επιλυθεί στον ορατό ορίζοντα. Ας σημειωθεί ότι όπου εμφανίζεται κρούσμα, ανοίγει ένας νέος κύκλος μέτρων. Η εκκόλαψη της ασθένειας είναι 22 ημέρες και η διάρκεια ζωής του ιού είναι 6 μήνες. Πρακτικά, εάν εμφανιστεί ο ιός σε έναν στάβλο θα μείνει ενεργός για 6 μήνες και κάθε ζώο που νοσεί θανατώνεται. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, αν η νόσος χτυπήσει ένα κοπάδι, οι απώλειες φτάνουν το 70% και δεν υπάρχουν σύγχρονες μελέτες που να δίνουν πληροφορίες για άλλου τύπου διαχείριση. Εξάλλου, η Ελλάδα έχει επιλέξει το συγκεκριμένο πρωτόκολλο αντί του εμβολιασμού. Επίσης, εάν ένας στάβλος λάβει αυστηρά μέτρα βιοασφάλειας και τα ζώα αποφύγουν τη νόσηση, κινδυνεύουν ακόμη από τη ζωοτροφή, που δυνητικά μπορεί να μεταφέρει τον κίνδυνο μέσα στο επίμαχο διάστημα των 6 μηνών. Εξάλλου, δεν υπάρχουν εργαλεία για να επιβεβαιώσουν ότι η τροφή στις αποθήκες είναι απαλλαγμένη από τον ιό.

Ποιο είναι το κόστος των αποζημιώσεων

Επομένως, οι τροφές θα πρέπει να καταστραφούν. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχουν αρχίσει να δίνονται αποζημιώσεις στους κτηνοτρόφους για την απώλεια του ζωικού κεφαλαίου, αλλά δεν υπάρχει πρόβλεψη για την κάλυψη των ζωοτροφών. Από την άλλη μεριά, και οι αποζημιώσεις δεν καλύπτουν το σύνολο της ζημιάς αν υπολογιστεί ότι το κόστος ενός παραγωγικού ζώου είναι σήμερα περίπου 350 ευρώ κατά μ.ό. Με απλούς υπολογισμούς, για τα ζώα που θανατώθηκαν μέχρι σήμερα από τις ζωονόσους η αντικατάσταση απαιτεί πάνω 43 εκατ. ευρώ, όταν το κονδύλι που έχει προβλεφθεί, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, ανέρχεται σε 20 εκατ. ευρώ.

Η ελπίδα των κτηνοτρόφων είναι να κλείσει ο κύκλος της νόσου και οι πρόσφατες θανατώσεις ζώων σε Σαμοθράκη και ορισμένα ακόμη νησιά που εμφανίστηκε η ευλογιά να είναι οι τελευταίες. Σημειώνεται ότι το πλήγμα δεν είναι το ίδιο σε όλες τις περιφέρειες. Για παράδειγμα, στην Κρήτη δεν υπάρχει εξάπλωση, αντίθετα με την Ξάνθη και την Κομοτηνή, που έχασαν το μεγαλύτερο μέρος του ζωικού τους κεφαλαίου.

Χάνει και ανθρώπινο δυναμικό η κτηνοτροφία

Η κατάσταση στον κλάδο κτηνοτροφίας δείχνει ζοφερή εάν στα παραπάνω συνεκτιμηθεί η εγκατάλειψη της υπαίθρου από τους νέους παραγωγούς. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μόνο στα αιγοπρόβατα οι εκμεταλλεύσεις έχουν μειωθεί κοντά στις 80.000, όταν το 2020 υπολογίζονταν σε 93.739. Ο κλάδος στερείται εργατικών χεριών, σε μια εποχή που το εργατικό κόστος αυξάνεται. Πολλοί κτηνοτρόφοι κοντά στη συνταξιοδότηση δεν συνεχίζουν, κάτι που αποτυπώθηκε έως έναν βαθμό στη χαμηλή ζήτηση για το Υπομέτρο 5.2, που προκηρύχθηκε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αποκατάσταση των πλημμυρόπληκτων κτηνοτρόφων σε Θεσσαλία, Δομοκό και Έβρο. Δόθηκε παράταση για την υποβολή αιτήσεων από κτηνοτρόφους που υπέστησαν ολική ή μερική καταστροφή των στάβλων τους και τα ζώα τους πνίγηκαν από τις πλημμύρες των καιρικών φαινομένων Daniel και Elias τον Σεπτέμβριο του 2023, αλλά ελάχιστες αιτήσεις κατατέθηκαν.

Οι παραγωγοί αυξάνουν τους μισθούς των εργατών

Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές από τις εργασίες που απαιτούνται αμείβονται ικανοποιητικά, με αρχικό μισθό που φτάνει τα 1.500 ευρώ καθαρά για μισθωτούς, ενώ στις περιπτώσεις σπαστού ωραρίου για εργασίες όπως π.χ. το άρμεγμα, οι αμοιβές κυμαίνονται στα 5-6 ευρώ ανά ώρα. «Όσο πιο εξειδικευμένος είναι ο εργάτης, τόσο καλύτερη αμοιβή μπορεί να διεκδικήσει. Καμιά δουλειά δεν είναι εύκολη», σημειώνει ο κ. Μόσχος, τονίζοντας ότι το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν πια φθηνά εργατικά χέρια όπως τα προηγούμενα χρόνια. Επιπλέον, όπως προσθέτει, το κράτος αντιμετωπίζει κτηνοτρόφους και αγρότες ως επιχειρηματίες μόνο όταν πρόκειται για φόρους. Για παράδειγμα, όταν πρόκειται για προγράμματα επιδοτούμενης εργασίας, αγρότες και κτηνοτρόφοι δεν είναι επιλέξιμοι, κάτι που θεωρούν άδικο και ταυτόχρονα αποθαρρυντικό για την προσέλκυση εργαζομένων στην πρωτογενή παραγωγή.

Διαβάστε επίσης

Πάουελ: Δεν χρειάζεται βιασύνη με τα επιτόκια, κλειδί το timing

Καφές: Ο ανταγωνισμός στην αγορά της κάψουλας και ο νέος παίκτης

ΡΑΑΕΥ: Λύση στον γόρδιο δεσμό των αναδρομικών εκκαθαρίσεων