Γιατί ο κλάδος τροφίμων "βλέπει" οριακή ανάπτυξη το 2025

Οι προκλήσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον -συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής συμπεριφοράς του καταναλωτή, για τον οποίο τα ψώνια έχουν γίνει… άγχος- προβληματίζουν τους επιχειρηματίες των σούπερ μάρκετ και της βιομηχανίας τροφίμων, που κατεβάζουν τον πήχη για τις επιδόσεις των εταιρειών τους το 2025, ενώ προετοιμάζονται για δύσκολες μάχες στον ανταγωνισμό.

Οι εταιρείες εστιάζουν μεν στην εμπειρία αγορών στα σούπερ μάρκετ και στο πλήθος επιλογών και προσφορών, αλλά ο καταναλωτής είναι μπροστά σε χάος και δυσκολεύεται να πάρει τη σωστή απόφαση αγοράς. Γι’ αυτό και κάνει πλέον πολλές επισκέψεις στα σούπερ μάρκετ, επισκέπτεται περισσότερες αλυσίδες για να εντοπίσει καλύτερες τιμές και ξοδεύει λιγότερο χρόνο ανά επίσκεψη, που σημαίνει μικρότερα καλάθια αγορών. Αυτή η τάση είναι αποτέλεσμα της εκτόξευσης των τιμών των τροφίμων μετά την πανδημία και της διατήρησης της ακρίβειας, την ώρα που οι αυξήσεις των μισθών δεν συμβαδίζουν με την αύξηση του κόστους διαβίωσης. Κόστος ενέργειας/καυσίμων, ενοίκια, ιατρικά έξοδα και τρόφιμα έχουν δυσκολέψει τη ζωή για σχεδόν 7 στους 10 πολίτες, που δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί από την αύξηση των τιμών, με αποτέλεσμα να ανταποκρίνονται με δυσκολία ή ακόμη και να αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους (MRB). Σχεδόν οι μισοί καταναλωτές (49%) αγοράζουν μόνο τα απαραίτητα, ενώ πάνω από 7 στους 10 θεωρούν ότι η τιμή θα παραμείνει το σημαντικότερο κριτήριο για κάποια χρόνια (ΕΥ).

Πέφτουν οι ρυθμοί ανάπτυξης των σούπερ μάρκετ

Σε αυτό το περιβάλλον, οι επιχειρηματίες του κλάδου τροφίμων στην Ελλάδα προβλέπουν μείωση της ανάπτυξης το 2025. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), με τη συμμετοχή στελεχών από αλυσίδες σούπερ μάρκετ και προμηθευτές, μεσοσταθμικά εκτιμάται ότι θα καταγραφεί αύξηση της τάξης του 0,8% στις πωλήσεις το α’ εξάμηνο του 2025 σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2024, με σταθεροποίηση του όγκου πωλήσεων, ήτοι οριακή αύξηση 0,1% και σταθεροποιητικές τάσεις στις τιμές. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι αν και η πλειοψηφία αναμένει αύξηση ή στασιμότητα πωλήσεων, υπάρχει κι ένα 23% της αγοράς που προβλέπει μείωση τζίρου στον κλάδο τροφίμων από 2% έως και πάνω από 5%.

Το άγχος του καταναλωτή και η… ακύρωση αγοράς

Αυτά τα δεδομένα σηματοδοτούν όξυνση του ανταγωνισμού σε όλα τα επίπεδα, με βασικό ζητούμενο την «αποφόρτιση» του καταναλωτή. Ο στόχος, που είναι η εμπειρία αγορών από πολύπλοκη και αγχωτική να γίνει πιο απλή και ευχάριστη διαδικασία, φαντάζει μακρινός. Έρευνα της Accenture δείχνει ότι το 41% των καταναλωτών θεωρούν τη λήψη αποφάσεων πιο δύσκολη απ’ ό,τι πριν από τρία χρόνια και το 56% αποδίδει μεγαλύτερη σημασία στη σωστή απόφαση σήμερα.

Περίπου το 70% των καταναλωτών βιώνουν άγχος στην εύρεση κατάλληλων επιλογών και στην έρευνα γι’ αυτές. Το 71% θέλει ταχύτερη αναγνώριση της επιλογής, το 79% δίνει προτεραιότητα στην τιμή και το 70% επιθυμεί ταχύτερη έρευνα. Η καταναλωτική έρευνα Consumer Pulse Research 2024 της Accenture διαπίστωσε ότι το άγχος για τη λήψη της σωστής απόφασης συχνά οδηγεί τους καταναλωτές να εγκαταλείψουν εντελώς την αγορά. Το 72% των καταναλωτών δηλώνουν ότι έχουν απομακρυνθεί από μια αγορά σε σούπερ μάρκετ λόγω άγχους για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν. Μάλιστα, αυτή η συμπεριφορά είναι πιο συνηθισμένη μεταξύ των νεότερων γενιών, όπως επιβεβαιώνεται από τις απαντήσεις που έδωσαν στις σχετικές ερωτήσεις το 86% του Gen Z και το 78% των Millennials.

Ο κύριος λόγος για τον οποίο οι καταναλωτές απομακρύνονται από μια αγορά στο σούπερ μάρκετ είναι επειδή ο κίνδυνος και το κόστος μιας λανθασμένης επιλογής είναι πλέον πολύ υψηλό (26%). Επίσης, περίπου το 24% των καταναλωτών πιστεύουν ότι δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να λάβουν μια προσεκτική απόφαση.

Πεδίο δράσης και άμυνες για τις αλυσίδες

Δεδομένου ότι οι πελάτες ζητούν χαμηλότερες τιμές από τα σούπερ μάρκετ και οι προμηθευτές τους συνεχίζουν να πωλούν προϊόντα σε υψηλές τιμές, τα περιθώρια κέρδους είναι υπό πίεση και η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων είναι συνεχής.

Όπου οι τιμές παραμένουν υψηλές, κατόπιν επαναδιαπραγμάτευσης με τους προμηθευτές, οι αλυσίδες διερευνούν τη δυνατότητα ανάπτυξης της γκάμας προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Σημειώνεται ότι το 2024 η ιδιωτική ετικέτα εδραιώθηκε περαιτέρω στην Ελλάδα, αποσπώντας μερίδιο πάνω από το 1/4 της αγοράς, ενώ αποτελεί τάση και σε όλο τον κόσμο, όπου ένας στους δύο καταναλωτές λέει ότι αγοράζει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας περισσότερο από ποτέ. Μια ισχυρή στρατηγική στην κατηγορία ιδιωτικής ετικέτας επιτρέπει στους λιανέμπορους να έχουν τον έλεγχο προμηθειών και τιμολόγησης.

Επίσης, ανάλογα με τη ζήτηση διερευνούν το κατάλληλο μείγμα προϊόντων και με τη χρήση εργαλείων τεχνολογίας παρέχουν στους καταναλωτές πληροφορίες ώστε να διευκολύνουν τις αποφάσεις τους, για να επιλέξουν το σωστό προϊόν στη σωστή τιμή χωρίς να χρειάζεται να κάνουν αναζήτηση στα ράφια. Στο ίδιο μοτίβο, οι εφαρμογές για κινητά μπορούν να διευκολύνουν τους καταναλωτές να σαρώνουν κωδικούς QR σε προϊόντα για να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και κριτικές. Αυτές οι εφαρμογές συχνά προσφέρουν εξατομικευμένες εκπτώσεις και προτάσεις με βάση παλαιότερες αγορές. Όλο και περισσότερο οι αλυσίδες χρησιμοποιούν αναλύσεις δεδομένων για να προτείνουν προϊόντα για αγορές στο Διαδίκτυο και στο κατάστημα μέσω εφαρμογών. Η προηγούμενη συμπεριφορά αγορών, όπως η αναζήτηση της καλύτερης ποιότητας και της χαμηλότερης τιμής, αναλύεται για την ανάπτυξη προτάσεων.

O ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης

Οι καταναλωτές είναι πλέον πιο πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν generative AI ως σύμβουλο για αγορές και οι αλυσίδες μπορούν να αναπτύξουν εργαλεία που βοηθούν στη λήψη αποφάσεων, όπως εφαρμογές που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και δίνουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές να φιλτράρουν τις επιλογές αγορών με βάση παραμέτρους όπως εβδομαδιαίος προϋπολογισμός, προμήθειες που έχουν στο σπίτι και αριθμός ατόμων στο νοικοκυριό. Οι στρατηγικές των λιανεμπόρων που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους των αγορών. Σύμφωνα με τους αναλυτές της αγοράς τροφίμων, οι ενημερώσεις σε πραγματικό χρόνο, οι εξατομικευμένες προτάσεις και η εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες προϊόντων χτίζουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις αλυσίδες, που προτεραιοποιούν τις επενδύσεις σε τέτοια ψηφιακά εργαλεία.

Διαβάστε επίσης

Κουπόνια και επιδόματα άνω των 2,2 δισ. από ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης

Σπάνε τα κοντέρ οι τιμές του ουρανίου, λόγω των data centers

Γερμανική βιομηχανία ΙΧ: Πράσινη μετάβαση και ελπίδες ανάκαμψης