Τουρισμός: Οι 8 Περιφέρειες “ουραγοί” και η ανάγκη rebranding το 2025

Η ελληνική τουριστική βιομηχανία συνεχίζει να αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας της χώρας, με τη συμβολή της στο ΑΕΠ να φτάνει το 13% το 2023. Ωστόσο, τα οφέλη από τον τουρισμό κατανέμονται άνισα, με πέντε περιφέρειες -το Νότιο Αιγαίο, την Κρήτη, την Αττική, τα Ιόνια Νησιά και την Κεντρική Μακεδονία- να συγκεντρώνουν το 91% των τουριστικών εισπράξεων.

Αντίθετα, οι υπόλοιπες οκτώ περιφέρειες της χώρας, παρά τις μοναδικές φυσικές ομορφιές τους, παραμένουν στη σκιά. Οι τουριστικές τους εισπράξεις είναι περιορισμένες και μεγάλο μέρος της κίνησής τους προέρχεται από τον εσωτερικό τουρισμό και από χαμηλής δαπάνης οδικό τουρισμό από τα Βαλκάνια. Παρά τη συμμετοχή τους σε διεθνείς εκθέσεις και τις όποιες επενδύσεις, οι υποδομές -όπως τα μη αναβαθμισμένα ή ανύπαρκτα διεθνή αεροδρόμια- περιορίζουν τις δυνατότητες ανάπτυξής τους.

Περιοχές με περιορισμένες αποδόσεις στον τουρισμό

Οι περιφέρειες, όπως η Ήπειρος και η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, εμφανίζουν χαρακτηριστικές προκλήσεις, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της μελέτης που πραγματοποιεί κάθε χρόνο το ΙΝΣΕΤΕ για τις Περιφέρειες. Συγκεκριμένα:

Στην Ήπειρο, για παράδειγμα, οι επισκέψεις αυξήθηκαν σημαντικά από το 2019 (κατά 66%, από 1 εκατ. σε 1,7 εκατ.), αλλά η μέση δαπάνη των επισκεπτών μειώθηκε, κατά 24%, από 253 ευρώ σε 193 ευρώ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη προσέλκυσης τουριστών υψηλότερης κατανάλωσης.
Η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, παρά την εντυπωσιακή αύξηση της μέσης δαπάνης, κατά 122%, από 115 ευρώ σε 254 ευρώ, καταγράφει πτώση στις αφίξεις, κατά 67% σε σύγκριση με το 2019 (από 3,8 εκατ. σε 1,3 εκατ.), λόγω ελλείψεων υποδομών και στρατηγικού σχεδιασμού. Και το 2024 το αεροδρόμιο της Καβάλας υποδέχτηκε 114.906 διεθνείς αφίξεις, αριθμός μειωμένος κατά 6,1%.
Στη Θεσσαλία και τη Δυτική Ελλάδα η μείωση των επισκέψεων (κατά 23% και 31% αντίστοιχα) και των εσόδων (κατά 29% και 185 αντίστοιχα) φανερώνει μια ανεπάρκεια στις πολιτικές προώθησης. Το 2023 η Θεσσαλία διέθετε 532 ξενοδοχεία με 14.500 δωμάτια και η Δυτική Ελλάδα 272 ξενοδοχεία με 9.900 δωμάτια. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η Δυτική Ελλάδα διαθέτει ένα μεγάλο συγκριτικό -και μάλλον όχι πλήρως αξιοποιημένο- πλεονέκτημα. Έχει 8 μαρίνες, με συνολική χωρητικότητα 2.160 θέσεων, και άλλα 6 καταφύγια-αγκυροβόλια τουριστικών σκαφών με 549 θέσεις. Πρόκειται για ένα στοιχείο στο οποίο θα μπορούσε να στηριχθεί η στρατηγική ανάπτυξης του τουρισμού της.
Η Στερεά Ελλάδα παραμένει παγιδευμένη σ’ ένα στατικό μοντέλο ανάπτυξης με αδύναμη τουριστική ταυτότητα, που έχει οδηγήσει σε μείωση των τουριστών κατά 27% σε σύγκριση με το 2019 και των εισπράξεων κατά 8%, παρά το γεγονός ότι η μέση δαπάνη αυξήθηκε κατά 27% από 265 ευρώ σε 336 ευρώ. Το 2023 η Στερεά Ελλάδα διέθετε 493 ξενοδοχεία, με λιγότερα από 15.000 δωμάτια.

Προβληματισμός επικρατεί και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία βλέπει τους επισκέπτες της να υστερούν κατά 19% σε σύγκριση με το 2019 (από 899 χιλ. σε 732 χιλ.), ενώ το μερίδιό της στις εισπράξεις ήταν στο 2%, μειωμένο κατά 8% σε σύγκριση με το 2019 (από 417 εκατ. ευρώ σε 383 εκατ. ευρώ). Η Μέση Δαπάνη αυξήθηκε κατά 13%, από 464 ευρώ σε 524 ευρώ. Το 2023 η Πελοπόννησος διέθετε 680 ξενοδοχεία, με λιγότερα από 20.000 δωμάτια.

Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου δεν κατάφερε το 2023 να φτάσει τα επίπεδα αφίξεων και εσόδων του 2019, ωστόσο είχε σημειώσει μια πολύ σημαντική αύξηση στη μέση δαπάνη, κατά 56% από 460 ευρώ σε 716 ευρώ. Το 2024, όμως, τα δύο αεροδρόμια της περιοχής είδαν τις αφίξεις τους να βελτιώνονται. Το αεροδρόμιο της Σάμου υποδέχτηκε 138.020 διεθνείς αφίξεις (+4,7%) και της Μυτιλήνης 76.868 διεθνείς αφίξεις (άνοδος 43,9%). Επιπλέον, η βίζα εξπρές, που θεσμοθετήθηκε για τους Τούρκους προκειμένου να επισκεφθούν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τόνωσε σημαντικά την τουριστική κίνηση.

Ουραγός στον τουρισμό είναι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, η οποία το 2023 είχε μόλις 206.000 τουρίστες, αριθμός μειωμένος κατά 32% σε σύγκριση με το 2019, ενώ στις εισπράξεις κατέχει μερίδιο μόλις 0,3% του συνόλου.

Ευκαιρίες και προκλήσεις

Οι λιγότερο ανεπτυγμένες τουριστικά περιφέρειες έχουν πολλές δυνατότητες να διαφοροποιηθούν μέσω της προώθησης του εναλλακτικού τουρισμού: αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός, είναι μόνο μερικά παραδείγματα. Ωστόσο, η επιτυχία προϋποθέτει:

Βελτίωση των υποδομών: Η αναβάθμιση αεροδρομίων και οδικού δικτύου είναι απαραίτητη για την εξυπηρέτηση διεθνών επισκεπτών.
Στρατηγικές συνεργασίες: Συνεργασία με μεγάλους tour operators και ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την προώθηση μοναδικών εμπειριών.
Στήριξη από την Πολιτεία: Οι εθνικές πολιτικές πρέπει να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις και να προωθούν ισόρροπη ανάπτυξη σε όλες τις περιοχές.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω, η Ελλάδα έχει τις προϋποθέσεις να εκμεταλλευτεί πλήρως τον τουριστικό της πλούτο, αλλά απαιτείται οργανωμένη προσπάθεια για να πετύχει την ισόρροπη ανάπτυξη και να αξιοποιήσει το δυναμικό όλων των περιφερειών.

Διαβάστε επίσης

Τα πανάκριβα ενοίκια δίπλα στο πρώην Hilton, οι 8 του Dow που δεν ήταν υπέροχοι το 2024 και η Ζυθοποιία Πηνειού που δεν σταματά να μεγαλώνει

Η γαλάζια οικονομία στο επίκεντρο του νέου παραγωγικού μοντέλου

Ποδαρικό με μειωμένες χονδρικές τιμές ρεύματος