Εκλογές ΗΠΑ 2024: Τα σενάρια για τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία

Η ώρα της κάλπης για τις 60ές εκλογές στις ΗΠΑ έφτασε. Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ ρίχνονται την Τρίτη 5 Νοεμβρίου στη μάχη για τον νέο πλανητάρχη. Ποια είναι, όμως, τα σενάρια για τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία; Οικονομικές αναλύσεις προβλέπουν ότι το αποτέλεσμα θα επηρεάσει σοβαρά το παγκόσμιο εμπόριο και ειδικά την ευρωπαϊκή οικονομία, με την Κομισιόν να προετοιμάζεται για όλα τα σενάρια.

Η μάχη για την ανάδειξη του νέου προέδρου των ΗΠΑ προμηνύεται αμφίρροπη, σύμφωνα και με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Αξίζει να σημειώσουμε ότι θα είναι οι πρώτες προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν με στοιχεία πληθυσμού από την απογραφή του 2020, ενώ ο νικητής έχει προγραμματιστεί να ορκιστεί ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στις 20 Ιανουαρίου 2025.

Τι θα μπορούσε να σημαίνει μια νίκη του Τραμπ για την παγκόσμια οικονομία;

Οι προτεινόμενοι από τον Ντόναλντ Τραμπ αμερικανικοί δασμοί ύψους 10% μπορεί να πλήξουν τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, να εντείνουν τις αποκλίσεις στη νομισματική πολιτική και να επιβαρύνουν βασικούς τομείς που εξαρτώνται από το εμπόριο, όπως τα αυτοκίνητα και τα χημικά προϊόντα, οι οποίοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις αμερικανικές εξαγωγές.

Οι αναλυτές της ολλανδικής τράπεζας ABN Amro, όπως αναφέρει το Euronews.com, θα μειώσουν κατά περίπου 1,5 ποσοστιαία μονάδα την ευρωπαϊκή ανάπτυξη, γεγονός που μεταφράζεται σε πιθανή οικονομική απώλεια 260 δισ. ευρώ με βάση το εκτιμώμενο ΑΕΠ της Ευρώπης του 2024, ύψους 17,4 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα, δε, με οικονομολόγους της Goldman Sachs, ο ευρύς δασμός θα διαβρώσει πιθανότατα το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά περίπου 1%. Πρόσθεσαν ότι, εάν επανεκλεγεί ο Τραμπ, οδηγώντας σε υψηλότερους δασμούς και ασθενέστερη ευρωπαϊκή ανάπτυξη, η ΕΚΤ μπορεί να αντιδράσει με ταχύτερες μειώσεις επιτοκίων το 2025.

Για τις μεμονωμένες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις οι προοπτικές είναι εξίσου ανησυχητικές. Οι αναλυτές της Goldman Sachs προβλέπουν ότι μια απώλεια 1% του ΑΕΠ μεταφράζεται σε πλήγμα στα κέρδη ανά μετοχή (EPS) για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κατά 6-7 ποσοστιαίες μονάδες, το οποίο θα ήταν αρκετό για να εξαλείψει την αναμενόμενη αύξηση των EPS για το 2025.

Η Goldman Sachs προειδοποίησε επίσης ότι η εξωτερική πολιτική του Τραμπ θα ανάγκαζε τις ευρωπαϊκές οικονομίες να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες. Με τις ΗΠΑ να διαθέτουν σήμερα 40 δισ. ευρώ ετησίως (ή περίπου 0,25% του ΑΕΠ της ΕΕ) για τη στήριξη της Ουκρανίας, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα αναγκαστούν πιθανότατα να αυξήσουν τους δικούς τους αμυντικούς προϋπολογισμούς.

Από την πλευρά του, και το business-standard.com εξηγεί αναλυτικά πώς οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ θα επηρεάσουν την οικονομία και τι θα σήμαινε μια νίκη του Ντόναλντ Τραμπ.

Μια νίκη του Τραμπ θα έστελνε ένα τσουνάμι πανικού σε μια σε μεγάλο βαθμό ακυβέρνητη ήπειρο, που ήδη παλεύει να πλοηγηθεί στους δύο πολέμους στην περιφέρειά της. Ναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβιώσει από μία προεδρία Τραμπ, ορισμένοι ηγέτες θα υποστήριζαν μάλιστα ότι αναδείχθηκε ισχυρότερη εξαιτίας της.

Αλλά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η συναίνεση είναι σε εξέλιξη: μια επιστροφή του Τραμπ θα ενθάρρυνε τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, θα προκαλούσε ενδεχομένως έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο και θα φούντωνε τις πολιτικές διαιρέσεις σε ολόκληρη την ήπειρο.

Η Ευρώπη, όπως τονίζει εν συνεχεία το business-standard.com, δεν είναι μόνο ιδιαίτερα αδύναμη αυτήν τη στιγμή, είναι μια οικονομία που παραπαίει.  Θα ήταν ένας διαφορετικός Τραμπ που θα εμφανιζόταν στις Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ και στις διεθνείς συναντήσεις από την εκδοχή του 2016-20. Ο Τραμπ θα ήταν απελευθερωμένος από τους Αμερικανούς αξιωματούχους, που προσπάθησαν να τον περιορίσουν κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του.

Μετά την πρώτη εκλογή του Τραμπ το 2016, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούσαν να παρηγορηθούν πως ό,τι κι αν συνέβαινε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ίδια η ήπειρος ήταν ένα νησί σταθερότητας, ασφαλές υπό την καθοδήγηση της ισχυρής Γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ.

Αυτήν τη φορά η ευρωπαϊκή ηγεσία είναι σε μεγάλο βαθμό απούσα. Ο διάδοχος της Μέρκελ, Όλαφ Σολτς, μετά βίας κρατάει ενωμένο τον συνασπισμό του, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, έχει συρρικνωθεί.

Εν τω μεταξύ, η περιοχή γύρω από την Ευρώπη καίγεται. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή απασχολούν την προσοχή των ηγετών και εξαντλούν τους δυτικούς στρατιωτικούς και οικονομικούς πόρους. Χωρίς συνεχή υποστήριξη από την Ουάσινγκτον, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το για πόσο ακόμα η Ουκρανία θα είναι σε θέση να αντισταθεί στις δυνάμεις του Πούτιν.

Στο Λονδίνο, η νέα κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ ανησυχεί ότι ο Tραμπ θα τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κόβοντας τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο ή εξαρτώντας την από άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες, που θα παραχωρούσαν εδάφη στη Μόσχα.

Η υπόσχεση του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών από την ανάληψη της εξουσίας αντιμετωπίζεται με ανάλογη σοβαρότητα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Η Γαλλία έχει εκμεταλλευτεί το ενδεχόμενο μιας προεδρίας Τραμπ για να παροτρύνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν να αποφασίσουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε στο Politico ο αναπληρωτής υπουργός Ευρώπης και εξωτερικών υποθέσεων της Γαλλίας , Μπενζαμέν Χαντάντ (Benjamin Haddad).

Φόβοι εμπορικού πολέμου

Μια δεύτερη ευρωπαϊκή ανησυχία είναι ότι ο Τραμπ θα αναζωπυρώσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς 10% έως 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ, για να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας στην εγχώρια μεταποίηση -και ενώ το Πεκίνο παραμένει το επίκεντρο της οργής του, έχει αρκετή κακία να μοιράσει. Την περασμένη εβδομάδα ο Τραμπ αποκάλεσε την ΕΕ «μίνι Κίνα».

Κορυφαίοι Ευρωπαίοι εμπορικοί αξιωματούχοι δήλωσαν πρόσφατα στους πρεσβευτές της ΕΕ ότι θα είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε ενδεχόμενες εμπορικές διαμάχες, αν χρειαστεί. Στο Λονδίνο, επίσης, ο κίνδυνος ενός αναζωπυρωμένου εμπορικού πολέμου παίζει επίσης στο μυαλό της ομάδας του Στάρμερ. Όπως και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους, οι Βρετανοί αξιωματούχοι επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης, εάν ο Τραμπ κερδίσει και αποφασίσει να κάνει πράξη τις απειλές του για τους δασμούς.

Ο Τραμπ έχει προτείνει δασμούς 100% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα, κάτι που θα ήταν καταστροφικό για τις χώρες με σημαντικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η γερμανική οικονομία, για παράδειγμα, η οποία ήδη δυσκολεύεται, θα υποστεί πλήγμα -0,23% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, ως αποτέλεσμα της εμπορικής πολιτικής του Τραμπ, σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το London School of Economics (LSE).

Ο ανταγωνισμός που θα πυροδοτούσε ένας εμπορικός πόλεμος δεν θα είχε μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Όσον αφορά την ασφάλεια, το Λονδίνο είναι παραδοσιακά ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσινγκτον. Αλλά οι πολιτικές εντάσεις είναι ήδη εμφανείς.

Οι σχέσεις μεταξύ του Τραμπ και της νέας κεντροαριστερής κυβέρνησης του Στάρμερ βρίσκονται ήδη σε δύσκολη θέση.

Το ιστορικό του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι άλλος ένας λόγος για να ανησυχούν οι Ευρωπαίοι. Στην πρώτη του θητεία κατέρριψε την πυρηνική, συμφωνία με το Ιράν, την οποία υποστήριζαν η Γερμανία, η Γαλλία, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Υπάρχει και η πίεση που θα ασκούσε μια δεύτερη προεδρία Τραμπ στην ίδια την Ευρώπη. Στις ΗΠΑ ο Τραμπ είναι ο πιο διχαστικός πολιτικός της εποχής. Επίσης, διχάζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μεταξύ τους, ένας παράγοντας που θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τους αξιωματούχους των Βρυξελλών τον συντονισμό οποιασδήποτε αντίδρασης σε επίπεδο ΕΕ για το εμπόριο ή την ασφάλεια.

Οι ηγέτες στο Λονδίνο, το Βερολίνο και το Παρίσι ενδέχεται να αναθαρρήσουν από μια νίκη του Τραμπ. Αλλά οι αυταρχικοί και οι σκληροί δεξιοί ηγέτες της Ευρώπης, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, θα τη δουν ως δικαίωση των θέσεών τους.

Τι θα μπορούσε να περιμένει η Ευρώπη από τη Χάρις;

Πολλοί αναλυτές έχουν περιγράψει τι θα μπορούσε να σημαίνει μια νίκη του Τραμπ για την παγκόσμια οικονομία. Τι θα μπορούσε, από την άλλη πλευρά, να περιμένει η Ευρώπη από τη Χάρις;

«Η δική μου προεδρία δεν θα είναι συνέχεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν», δήλωσε τον Οκτώβριο η υποψήφια των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις,

Όσον αφορά τις εσωτερικές πολιτικές, αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αλήθεια. Οι ειδικοί έχουν περιγράψει ορισμένους τομείς πολιτικής -σχετικούς με το εμπόριο και άλλους- στους οποίους η αντιπρόεδρος Χάρις είναι έτοιμη να απομακρυνθεί από τον προκάτοχό της.

Ωστόσο, όταν κοιτάξουμε πιο μακριά, είναι πιθανό ότι μια νίκη της Χάρις στις εκλογές δεν θα προκαλέσει μεγάλη παγκόσμια αναταραχή. Τουλάχιστον από οικονομικής άποψης. «Το κύριο σημείο που θα μπορούσα να επισημάνω σε περίπτωση νίκης της Χάρις θα ήταν, συμμετρικά, η απουσία των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων που αναμένονται για την Ευρώπη σε περίπτωση που ο Τραμπ ακολουθήσει τα σχέδιά του για τους δασμούς», δήλωσε ο Aurélien Saussay, βοηθός καθηγητή ερευνητή στο Grantham Research Institute του LSE.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!