THEPOWERGAME
«Κερνάω καφέ!». Ένα δημοφιλές κάλεσμα για τους Έλληνες είναι πιθανό να… κοπεί μαχαίρι, καθώς αφενός η επιστροφή του υψηλού ΦΠΑ στον σερβιριζόμενο καφέ φέρνει αυξήσεις στις τιμές στην εκτός σπιτιού κατανάλωση, αφετέρου οι άνευ προηγουμένου ανατιμήσεις στην πρώτη ύλη (Robusta και Arabica) ασκούν περαιτέρω πιέσεις σε όλη την αγορά, προμηνύοντας νέες αυξήσεις τιμών και στο ράφι.
Όπως αναφέρουν στο powergame.gr παράγοντες της αγοράς, η διαταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα του καφέ εξαντλεί τις αντοχές περαιτέρω απορρόφησης των κραδασμών από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Σημειώνεται ότι η συγκράτηση των τιμών στην τοπική αγορά είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραμέτρων, όπως ο πολύ έντονος ανταγωνισμός και το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τις αλλαγές τιμών και τα περιθώρια κέρδους στα ράφια των αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Φαίνεται, όμως, να έχει ημερομηνία λήξης αυτή η τάση. Καθώς κλιμακώνονται οι ανατιμήσεις πρώτων υλών, οι πιέσεις, ειδικά για τις μικρότερες επιχειρήσεις καφέ, είναι ασφυκτικές, ενώ συνολικά οι προμηθευτές είναι με το δάχτυλο στη σκανδάλη για ανατιμήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ (ΕΕΚ), Τάσος Γιάγκογλου (Καφές Γιάγκογλου), είχε προειδοποιήσει ήδη από την άνοιξη για τις επερχόμενες επιπτώσεις της διαταραχής στις τιμές στο ράφι. Όπως είχε αναφέρει σε ενημερωτική εκδήλωση της ΕΕΚ για το βάρος που επωμίζεται ο κλάδος από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στον καφέ, οι εταιρείες του κλάδου έχουν αφομοιώσει το μεγαλύτερο μέρος των ανατιμήσεων (με την τελευταία ανατίμηση στον καφέ να γίνεται το 2022), αλλά αν συνεχιστεί η διαταραχή, θα υπάρξουν ανατιμήσεις ανάλογα με το επίπεδο τιμών στο οποίο θα αναγκαστεί να αγοράσει κάθε επιχείρηση. Μάλιστα, εκτίμησε τις ανατιμήσεις σε ένα εύρος από 5% έως και 15% στο ράφι των σούπερ μάρκετ.
Οι αιτίες για το εκρηκτικό κόστος της βιομηχανίας καφέ
Σήμερα οι διεθνείς τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται, πιέζοντας τα κόστη μεγάλων βιομηχανιών σε όλο τον κόσμο. Η τιμή της ποικιλίας Robusta παρουσιάζει αύξηση 77% το 2024 σε σχέση με το 2023, ενώ η αύξηση στην ποικιλία Arabica φτάνει το 31%. «Αυτό το εκρηκτικό κόστος δεν το έχουμε δει ξανά στο παρελθόν. Υπήρξαν περίοδοι με αυξομειώσεις στις τιμές των πρώτων υλών, αλλά πλέον έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από το 2010», σημειώνουν στο powergame.ger πηγές στη Nestle, εξηγώντας ότι πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα.
Ορισμένες από τις πηγές του «κακού» είναι:
- Η κλιματική αλλαγή. Η παρατεταμένη ξηρασία σε χώρες παραγωγούς, όπως για παράδειγμα η Βραζιλία, επηρεάζει σημαντικά την παραγωγή του καφέ. Προβλέψεις δείχνουν ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα επιφέρει μείωση στις περιοχές που είναι κατάλληλες για καλλιέργεια καφέ κατά 50% έως το 2050, τη στιγμή που περισσότεροι από 250 εκατομμύρια άνθρωποι στηρίζονται στον καφέ για τη διαβίωσή τους. Η κλιματική αλλαγή και τα ολοένα πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να να επηρεάσουν την παραγωγή καφέ.
- Οδηγίες/κανονισμοί για τη βιωσιμότητα: Υπάρχουν Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμοί που συνδέονται άμεσα με το κόστος παραγωγής, όπως ο Κανονισμός EUDR, που προϋποθέτει η παραγωγή καφέ (μεταξύ άλλων προϊόντων) να είναι μηδενικής αποψίλωσης. Αυτό μπορεί να περιορίσει τους κατάλληλους προμηθευτές πρώτων υλών καφέ και να οδηγήσει σε υψηλότερο κόστος.
- Υλικά συσκευασίας: Ευρωπαϊκοί κανονισμοί αλλά και δεσμεύσεις εταιρειών για ανακυκλώσιμες συσκευασίες απαιτούν μετασχηματισμό των υλικών συσκευασίας και της παραγωγικής διαδικασίας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αυξομειώσεις κόστους ανάλογα με τη ζήτηση.
Παίρνουν «φωτιά» οι τιμές στην εστίαση
Η αύξηση του κόστους παραγωγής φέρνει ανατιμήσεις για τον καταναλωτή. Σημειώνεται ότι οι λιανικές τιμές καφέ στη Γερμανία, χώρα με κουλτούρα καφέ και κατανάλωση περί τα 167 λίτρα κατά κεφαλήν, αυξάνονται σημαντικά. Μεγάλες εταιρείες λιανικής πώλησης καφέ έχουν προσαρμόσει τις τιμές τους για τον καβουρδισμένο καφέ εδώ και αρκετούς μήνες, καθώς τα κόστη συνεχίζουν να αυξάνονται, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τον ωμό καφέ.
Στην Ιταλία η τιμή ενός απλού espresso έχει αυξηθεί κατά 15% τα τελευταία τρία χρόνια και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, φτάνοντας ενδεχομένως το επίπεδο-ρεκόρ των 2 ευρώ ανά φλιτζάνι, σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου. Ο πιο ακριβός καφές στην Ευρώπη προσφέρεται στη Δανία και την Ελβετία, όπου το cappuccino κοστίζει πάνω από 5 ευρώ (Numbeo).
Η Ελλάδα είναι κάπου στη μέση της κατάταξης, με μέση τιμή για το συγκεκριμένο είδος καφέ στα 3,35 ευρώ. Η τιμή είναι πιο χαμηλή από χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά πιο υψηλή από τη Γαλλία, τη Ρουμανία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιταλία. Ειδικά στις χώρες της Νότιας Ευρώπης η μέση τιμή του καφέ είναι κάτω από 2 ευρώ και ο φθηνότερος καφές προσφέρεται στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, κοντά στο 1,40 ευρώ.
Όμως ο πιο ακριβός καφές στην περιοχή προσφέρεται στην Ελλάδα, γεγονός που επισήμανε πρόσφατα η ΠΟΕΣΕ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων), επικαιροποιώντας πάγια αιτήματα της εστίασης για αποκλιμάκωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), αλλά και του ΦΠΑ, που επανήλθε στον σερβιριζόμενο καφέ στο 24% από την 1η Ιουλίου, συμπιέζοντας περαιτέρω την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την ΠΟΕΣΕ, ο freddo θα απογειωθεί από τα 4 στα 5 ευρώ, αλλά το 35% της αξίας αποδίδεται απευθείας στο κράτος (μέσω ΦΠΑ 24%, περίπου 30% εισφορές/κρατήσεις, ΕΦΚ καφέ, φόρων επιχείρησης, φόρων υπέρ τρίτων κ.ο.κ.), το 60,4% είναι έξοδα και 4,6% είναι το κέρδος της επιχείρησης.
Ο λόγος στους προμηθευτές
Οι αυξήσεις τιμών είναι αναπόφευκτες στην κατανάλωση, εκτός αλλά και εντός σπιτιού. Mε τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της ποικιλίας Arabica να διαπραγματεύονται πάνω από τα 240 δολ. στη Νέα Υόρκη και αυτά της ποικιλίας Robusta να φτάνουν στο επίπεδο ρεκόρ των 5.500 δολ./τόνο, η τιμή της πρώτης ύλης εκτοξεύεται.
Πρακτικά οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα κοστολόγια της τάξης των 2-3 ευρώ στο κιλό, όπως αναφέρει στο powergame.gr ο Γιάννος Μπενόπουλος (Cafetex), Α’ αντιπρόεδρος της ΕΕΚ. Τονίζει δε ότι οι εταιρείες εισαγωγής και επεξεργασίας καφέ έχουν απορροφήσει στο μεγαλύτερο μέρος αυτές τις επιβαρύνεις. Μέσα στο 2024 δεν έχουν υπάρξει αυξήσεις στην τιμή του καφέ, πλην μεμονωμένων περιπτώσεων, κάτι που επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
Ο έντονος ανταγωνισμός και οι διατάξεις στο λιανεμπόριο που εμποδίζουν την «ομαλή διόρθωση» των τιμών διαφοροποιούν την ελληνική αγορά από άλλες ευρωπαϊκές, όπου τα αυξημένα κοστολόγια έχουν αποτυπωθεί σε πολλές περιπτώσεις στις τιμές στο ράφι. Από την άλλη μεριά, με το τέλος του καλοκαιριού, που σηματοδοτεί τη λήξη της τουριστικής περιόδου, αλλά και της συγκομιδής των καρπών του καφέ, οι εταιρείες είναι μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις, δεδομένου ότι δεν διαφαίνεται κάποια διόρθωση τιμών στα διεθνή χρηματιστήρια.
Είναι επίσης ενδεικτικές οι πρόσφατες αναφορές του επικεφαλής της Lavazza, Giuseppe Lavazza, ο οποίος παραδέχθηκε ότι έκανε λάθος όταν εκτίμησε πριν έναν χρόνο πτώση τιμών από φέτος. Θεωρεί ότι η τιμή του καφέ θα παραμείνει υψηλή και είναι απίθανο να πέσει μέχρι τα μέσα του επόμενου έτους, εν μέσω έντονης πίεσης στις αλυσίδες εφοδιασμού. Σημειώνεται επιπλέον το πλήγμα που επιφέρει στη βιομηχανία, με όρους κόστους και χρόνου παραδόσεων, η συνεχιζόμενη κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, που έρχεται να προστεθεί στις ήδη αυξημένες τιμές λόγω των επιπτώσεων της ξηρασίας στη συγκομιδή του καφέ.
Η βιομηχανία προειδοποιεί επίσης για επιβάρυνση της τιμής του καφέ από τους νέους κανόνες της ΕΕ στην παραγωγή καφέ σε σχέση με την αποψίλωση των δασών. Σημειώνεται ότι οι παραγωγοί καφέ σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να χρησιμοποιούν δορυφορικές συντεταγμένες για να χαρτογραφήσουν ψηφιακά τις καλλιέργειες, ώστε να είναι σε θέση να λογοδοτήσουν για τα όριά τους και να εγγυηθούν ότι κάποια από τις εκτάσεις δεν έχει πρόσφατα αποψιλωθεί.
Η διαδικασία είναι δύσκολη, λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται τεχνογνωσία και εργαλεία τεχνολογίας που δεν διαθέτουν οι παραγωγοί, που δραστηριοποιούνται κυρίως σε χώρες όπως η Βραζιλία, το Βιετνάμ, η Ινδονησία και η Κολομβία.
Διαβάστε επίσης
Ηρακλής: Οι πρώτες επαφές ΥΠΕΘΟ με DG Com για νέο πλαφόν έως 3 δισ. ευρώ
Σχεδιάζεται έργο για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Αττική
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
