Υπερτουρισμός: Οδικός χάρτης πρόληψης για δημοφιλείς προορισμούς

Την προηγούμενη χρονιά, το 61% των ταξιδιωτών απέφυγε προορισμούς εξαιτίας του υπερτουρισμού. Κάτι που δείχνει πόσο ζωτικής σημασίας είναι η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.

Για να γίνει αυτό, οι προορισμοί θα πρέπει να χρησιμοποιούν μια ολιστική προσέγγιση, βασισμένη σε δεδομένα, για την εξισορρόπηση των τοπικών πόρων, της ευημερίας της κοινότητας και της τουριστικής ανάπτυξης. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της λευκής βίβλου της Mabrian «Ένας οδικός χάρτης για την απομάκρυνση των προορισμών από τον υπερτουρισμό», που εκπονήθηκε σε συνεργασία με τη Phocuswright.

Η έκθεση αξιοποιεί την ευφυΐα των δεδομένων και τις μελέτες της Phocuswright για να διερευνήσει πώς οι διάφορες διαστάσεις της βιωσιμότητας μεταφράζονται σε χρήσιμους δείκτες για τον σχεδιασμό που οφείλουν να κάνουν οι προορισμοόι.

Εύρεση της ισορροπίας: από τις μετρήσεις στη χάραξη πολιτικής

Η λευκή βίβλος προτείνει επτά δείκτες, οι οποίοι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και μπορούν να εφαρμοστούν σε διαφορετικά σύνολα στόχων, ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες κάθε προορισμού.

Κατανομή της τουριστικής δαπάνης: Εκτός από τη μέτρηση της δαπάνης ανά επισκέπτη και ανά κατηγορία, είναι ζωτικής σημασίας η καταγραφή της κατανομής της δαπάνης. Ένας προορισμός που επηρεάζεται λιγότερο από τον υπερτουρισμό τείνει να έχει μια πιο ομοιόμορφη κατανομή των δαπανών στην επικράτειά του, γεγονός που ωφελεί τόσο την οικονομία του όσο και την τοπική ευημερία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Λανθαρότε (Κανάρια Νησιά), το οποίο αναπτύσσει πρωτοβουλίες όλον τον χρόνο ώστε οι επισκέπτες να γνωρίσουν καλύτερα τον τοπικό πολιτισμό και τη γαστρονομία, ενώ ταυτόχρονα κατανέμει ομοιόμορφα την οικονομική του επιρροή στην επικράτεια του νησιού. Μια από αυτές τις πρωτοβουλίες είναι η “Saborea Lanzarote” («Μια γεύση του Λανθαρότε»), ένα γαστρονομικό φεστιβάλ που διοργανώνεται εδώ και 10 χρόνια στο μικρό χωριό Teguise, με ηχηρό αντίκτυπο σε όλο το νησί. Η γαστρονομία γενικά, και τα τοπικά εστιατόρια ειδικότερα, είδαν τα έσοδά τους να αυξάνονται σε ετήσια βάση, φτάνοντας το 37% της συνολικής μέσης τουριστικής δαπάνης του νησιού. Έτσι, η πρωτοβουλία αυτή απέδειξε ότι παρέχει ένα μεγάλο επίπεδο διαφοροποίησης των τουριστικών προϊόντων για τον προορισμό, μια ευρύτερη κατανομή του εισοδήματος σε όλη την επικράτεια και ένα υψηλό επίπεδο διατήρησης του εισοδήματος στην τοπική οικονομία.

Άλλωστε, έρευνα της Phocuswright δείχνει ότι οι μισοί έως τα δύο τρίτα των ταξιδιωτών επιθυμούν οι δαπάνες τους να στηρίζουν τις κοινότητες που επισκέπτονται.

Αποτύπωμα άνθρακα – εκπομπές CO2: Η μείωση των εκπομπών CO2 είναι ζωτικής σημασίας για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ταξιδιών, ιδίως δεδομένου ότι οι αεροπορικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν το 55% του αποτυπώματος άνθρακα του τουριστικού τομέα. Η ανάλυση των εκπομπών CO2 ανά αγορά προέλευσης και ανά επισκέπτη, καθώς και η αναλογία των δαπανών των ταξιδιωτών προς τις παραγόμενες εκπομπές, μπορεί να βοηθήσει τους προορισμούς να στοχεύσουν σε τμήματα της αγοράς με καλύτερη αναλογία δαπανών προς εκπομπές. Για παράδειγμα, ο Τουριστικός Οργανισμός της Ισπανίας εφάρμοσε τέτοιες μετρήσεις και κατόπιν έστρεψε την προβολή προς τις ομάδες ταξιδιωτών που έχουν καλύτερη αναλογία δαπανών/εκπομπών. Έτσι, έως το 2023, πέτυχε μείωση του αποτυπώματος άνθρακα κατά 4,9% ανά επισκέπτη στην Ισπανία και αύξηση του τουριστικού εισοδήματος κατά 5,1% ανά ταξιδιώτη.

Συγκέντρωση της τουριστικής προσφοράς: Είναι απαραίτητη η μέτρηση της πυκνότητας των ξενοδοχειακών και των υπόλοιπων τουριστικών καταλυμάτων σε έναν προορισμό. Η κατανόηση της ομαδοποίησης καταλυμάτων και αξιοθέατων είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την άνεση των ταξιδιωτών όσο και για την ευημερία της κοινότητας. Η έκθεση αναφέρει την περίπτωση του DMO της περιοχής Tamarindo της Κόστα Ρίκα, ο οποίος χρησιμοποίησε την ευφυΐα των δεδομένων για να χαρτογραφήσει την πυκνότητα των καταλυμάτων, μια εικόνα που βοήθησε στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την ανάπτυξη νέων έργων, μεταξύ άλλων. Το αποτέλεσμα ήταν η μείωση της πυκνότητας κατά 16% σε πέντε χρόνια και η σημαντική βελτίωση του δείκτη ικανοποίησης για τον προορισμό.

Αντίληψη της βιωσιμότητας του τουρισμού: Ο δείκτης αυτός εντοπίζει, φιλτράρει, επισημαίνει και αναλύει το συναίσθημα σε αυθόρμητες διαδικτυακές αναφορές σε οποιαδήποτε πτυχή που σχετίζεται με τη βιωσιμότητα στον προορισμό. Οπότε όσο περισσότερες αλληλεπιδράσεις με θετικό συναίσθημα που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα του προορισμού εντοπίζονται, τόσο υψηλότερη θα είναι η τιμή του δείκτη.

Η Σεβίλλη, που ονομάστηκε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα έξυπνου τουρισμού το 2023, ανέπτυξε μια φιλόδοξη και επιτυχημένη επικοινωνιακή στρατηγική με στόχο να εξηγήσει στους επισκέπτες και τους κατοίκους όλες τις προσπάθειες και τα μέτρα που έλαβε η πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας για την προώθησή της προς έναν πιο βιώσιμο προορισμό. Η εκστρατεία «Έξυπνοι δρόμοι» (σε συνεργασία με τη Mastercard), χρησιμοποιώντας ελκυστικά μηνύματα, ανέδειξε τα βιώσιμα επιτεύγματα της πόλης, βελτιώνοντας την εμπειρία τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες. Κατά συνέπεια, η Σεβίλλη σημείωσε αύξηση 6 μονάδων σε ετήσια βάση στον δείκτη αντίληψης της βιωσιμότητας και πάνω από 7 μονάδες υψηλότερα από τον εθνικό μέσο όρο της Ισπανίας.

Διαφοροποίηση κινήτρων: Όσο περισσότερο εξαρτώνται οι προορισμοί από λίγες δραστηριότητες ή αξιοθέατα, τόσο πιο πιθανό είναι να εξαρτώνται από ορισμένα τμήματα ταξιδιωτών, γεγονός που περιορίζει τη δυνητική ανάπτυξη, περιορίζει τις αγορές προέλευσης και τείνει να φέρει πυκνότερες τουριστικές περιοχές και ισχυρότερη εποχιακή ζήτηση, η οποία είναι πιθανό να οδηγήσει σε υπερτουρισμό. Ο δείκτης αυτός σταθμίζει την ποικιλία των παραγόντων που προσελκύουν επισκέπτες σε έναν προορισμό, συσχετίζοντάς τους με τους τύπους καταλυμάτων και τη διάρκεια παραμονής.

Εξάρτηση από την προέλευση: Όσο μικρότερη είναι η εξάρτηση από συγκεκριμένες αγορές προέλευσης (ιδίως τις αγορές μεγάλων αποστάσεων), τόσο πιο βιώσιμος είναι ένας προορισμός, καθώς έτσι μειώνεται το αποτύπωμα άνθρακα των μεταφορών. Η εξάρτηση από ορισμένες αγορές προέλευσης θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει παράγοντα επιτάχυνσης του υπερτουρισμού σε συγκεκριμένες περιοχές ή σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Η εξάρτηση αυτή μειώνει επίσης τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων τουριστικών προϊόντων για τη διαφοροποίηση της ζήτησης σε αγορές, τοποθεσίες και εποχές του έτους. Ο δείκτης συνδυάζει την αεροπορική χωρητικότητα, τη ζήτηση καταλυμάτων κατηγοριοποιημένη ανά απόσταση και αγορές προέλευσης και περιορίζει τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται οι ταξιδιώτες σε όλη τη γεωγραφία του προορισμού.

Εποχικότητα: Πολλοί προορισμοί εργάζονται εδώ και πολλά χρόνια για να νικήσουν την εποχικότητα και να εξασφαλίσουν σταθερή ροή ταξιδιωτών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ένα δύσκολο έργο αν η διαφοροποίηση των κινήτρων είναι χαμηλή και η εξάρτηση από την προέλευση υψηλή. Η αντιμετώπιση της εποχικότητας έχει θετικές επιπτώσεις σε πολλούς από τους δείκτες που προαναφέρθηκαν και συμβάλλει επίσης θετικά στη μείωση του υπερτουρισμού. Η μείωση της εποχικότητας βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ντόπιων, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, μια πιο σταθερή και καλά κατανεμημένη οικονομία και μειώνοντας την πίεση στις τοπικές υπηρεσίες και πόρους. Ο δείκτης αυτός δεν επικεντρώνεται μόνο στην ανάλυση της ζήτησης αεροπορικών εισιτηρίων και καταλυμάτων σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά και στις δαπάνες και το κόστος διαμονής.

Διαβάστε επίσης

Quest: Συνολική επένδυση 10 εκατ. στην Intelli Solutions

Δημοσκόπηση Interview: Προηγείται ο Δούκας για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ

“Κλείδωσε” από τη ΡΑΕΕΥ το ρυθμιζόμενο έσοδο για τη διασύνδεση Κρήτης Κύπρου