Καφές: Πάνω από 1 δισ. τα έσοδα του ΕΦΚ από το 2017

Τάσος Γιάγκογλου, πρόεδρος Ελληνικής Ένωσης Καφέ © ΕΕΚ

Ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ τα κρατικά έσοδα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στον καφέ στο διάστημα από το 2017, όταν θεσπίστηκε το καθεστώς, έως και το 2023, με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον καφέ να επικαιροποιούν το αίτημα για απόσυρση του φόρου, που πλήττει τόσο τους καταναλωτές όσο και τη ρευστότητά τους, ειδικά σε μια συγκυρία που οι διεθνείς τιμές επιδίδονται σε ράλι.

Πρακτικά, στο παραπάνω διάστημα αυξήθηκε η τιμή του καφέ για τον καταναλωτή, πέρα από τις επιπτώσεις στη ρευστότητα και στις οικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων του κλάδου. Όπως υπενθύμισε χθες σε συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ (ΕΕΚ), Τάσος Γιάγκογλου (Καφές Γιάγκογλου), ο αρχικός προϋπολογισμός του μέτρου ήταν 70 εκατ. ευρώ και τον πρώτο χρόνο εισπράχθηκαν 90 εκατ. ευρώ. Από τότε τα έσοδα βαίνουν αυξανόμενα μέχρι το 2023, που ανήλθαν σε 140 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης ανέρχεται σε 2 ευρώ ανά κιλό στον πράσινο (ωμό) καφέ και σε 3 ευρώ στον έτοιμο εισαγόμενο καφέ, ενώ 4 ευρώ είναι στον στιγμιαίο. Εάν αποσυρόταν ο ΕΦΚ στον καφέ, σύμφωνα με τον κ. Γιάγκογλου, αυτό θα σήμαινε την ίδια στιγμή μείωση της τιμής στο ράφι κατά τουλάχιστον 10%.

Όπως τόνισαν τα ηγετικά στελέχη της ΕΕΚ, ο κ. Γιάγκογλου, ο Γιάννος Μπενόπουλος (Cafetex), α’ αντιπρόεδρος, και η Ροδούλα Τρακάδα (JDE – Jacobs Douwe Egberts GR ΕΠΕ), γραμματέας ΔΣ, οι επιχειρήσεις του κλάδου προπληρώνουν τον ΕΦΚ. Όταν πρωτοεπιβλήθηκε το μέτρο, οι δραστηριοποιούμενες επιχειρήσεις χρειάστηκαν τη διπλάσια ρευστότητα από αυτήν που είχαν ανάγκη έως και εκείνη τη στιγμή. Κατά την αρχική του επιβολή ο φόρος αντιστοιχούσε σε περίπου 80% από την τότε αξία αγοράς του πράσινου καφέ κατά την εισαγωγή του.

Η κατανάλωση καφέ και η παράνομη διακίνηση

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΚ, στην Ελλάδα καταναλώνονται περίπου 40.000 τόνοι καφέ σε ετήσια βάση. Στοιχεία έρευνας τον Φεβρουάριο του 2023 έδειξαν μετατόπιση της κατανάλωσης καφέ στην εντός σπιτιού κατανάλωση, με το 81% της κατανάλωσης να πραγματοποιείται εντός σπιτιού και το υπόλοιπο 19% εκτός σπιτιού, ως συνέπεια των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας και της πληθωριστικής κρίσης που ακολούθησε. Σήμερα η αναλογία εκτιμάται σε 60%-40% εντός και εκτός σπιτιού.

Η κατανάλωση καφέ έχει αυξηθεί περίπου 4% με 5% μετά την πανδημία και στο πρώτο τετράμηνο του 2024 η αύξηση υπολογίζεται σε 1,6% σε όγκο στα σούπερ μάρκετ, συγκριτικά με το αντίστοιχο τετράμηνο του 2023.

Εν τω μεταξύ, σε μάστιγα για την αγορά εξελίσσεται η παράνομη διακίνηση καφέ. Οι ποσότητες που διακινούνται παράνομα στη χώρα υπολογίζονται μεταξύ 10% και 15%, με βάση τις εκτιμήσεις της αγοράς. Σημειώνεται ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες λαθραίου καφέ εισάγονται από τα βόρεια σύνορα της χώρας και ειδικά από τη Βουλγαρία.

Όπως ανέφεραν τα στελέχη της ΕΕΚ, υπάρχει πρόθεση να δημιουργηθούν κινητές μονάδες ελέγχου, πρωτοβουλία που είναι προς το παρόν άγνωστο πότε θα υλοποιηθεί από το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Πάγια θέση της Ελληνικής Ένωσης Καφέ είναι μέρος των ετήσιων εσόδων που εισπράττονται από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης να διατίθενται για την καταπολέμηση της παράνομης κατανάλωσης καφέ.

Τάσεις στην αγορά του καφέ και διακύμανση τιμών

Σε σχέση με τις αυξητικές τάσεις που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα στη διεθνή αγορά του καφέ, σημειώνεται άνοδος τιμών στις ποικιλίες Robusta (38% της παγκόσμιας παραγωγής), που συμπαρέσυραν και τις τιμές της ποικιλίας Arabica (62% της παγκόσμιας παραγωγής). Οι ποικιλίες Robusta έχουν φτάσει να διαπραγματεύονται έως και 60% υψηλότερα στη μέγιστη τιμή τους και στο 30% είναι η άνοδος στις ποικιλίες Arabica.

Οι εταιρείες του κλάδου έχουν αφομοιώσει το μεγαλύτερο μέρος των ανατιμήσεων, αλλά αν συνεχιστεί η διαταραχή, σύμφωνα με τον κ. Γιάγκογλου, θα υπάρξουν ανατιμήσεις ανάλογα με το επίπεδο τιμών στο οποίο θα αναγκαστεί να αγοράσει κάθε επιχείρηση. Υπολογίζεται ότι οι ανατιμήσεις στο εξής θα κινηθούν από 5% έως και 15% στο ράφι των σούπερ μάρκετ. Σημειώνεται ότι η τελευταία ανατίμηση στον κλάδο καφέ έγινε το 2022.

Κατανάλωση στα σούπερ μάρκετ

Σε ό,τι αφορά τα μερίδια στο οργανωμένο λιανεμπόριο, πρώτος σε ποσότητες είναι ο ελληνικός καφές με ποσοστό 50%, ενώ σε αξία καταλαμβάνει μερίδιο 30%. Ακολουθεί ο στιγμιαίος με 18% σε όγκο και 30% σε αξία, o εσπρέσο με 15% και 25% αντίστοιχα, ο καφές φίλτρου με 17% σε όγκο και 13% σε αξία, ενώ η κάψουλα στη συνολική κατανάλωση του εσπρέσο έχει μερίδιο 50% σε όγκο και 71% σε αξία.

Το σύνολο της αγοράς στα σούπερ μάρκετ (οργανωμένο λιανεμπόριο, συμπεριλαμβανομένης της Lidl Ελλάς) υπολογίζεται σε 340 εκατ. ευρώ, ετησιοποιημένα στο πρώτο τετράμηνο του 2024, με αύξηση 3,2% σε αξία σε σύγκριση με το πρώτο τετράμηνο του 2023. Ο όγκος κατανάλωσης αυξήθηκε στην ίδια περίοδο κατά 1,6%. Ο τζίρος από τις πωλήσεις κάψουλας καφέ στα σούπερ μάρκετ υπολογίζεται σε περίπου 60 εκατ. ευρώ ετησίως.

Η εξέλιξη του όγκου κατανάλωσης ανά κατηγορία (α’ τετράμηνο 2024 σε σύγκριση με α’ τετράμηνο 2023) διαμορφώνεται ως εξής: