THEPOWERGAME
Σε μια εκλογική χρονιά που διανύει η Ευρώπη, ορισμένες από τις πιο υπερχρεωμένες κυβερνήσεις οδεύουν προς έναν επώδυνο απολογισμό φέτος, καθώς οι φιλοδοξίες τους για μείωση του δανεισμού συγκρούονται με την πολιτική πραγματικότητα, αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg.
Παρά την πρόοδο στον περιορισμό των ελλειμμάτων, οι πιέσεις από νέες και υπάρχουσες δεσμεύσεις, μαζί με το αυξημένο κόστος δανεισμού, αναμένεται να διατηρήσουν τα επίπεδα χρέους υψηλά. Μετά από χρόνια απεριόριστων δαπανών κατά τη διάρκεια των lockdowns της πανδημίας και της αύξησης των τιμών της ενέργειας στην ήπειρο, το 2024 προοριζόταν να σηματοδοτήσει έναν ορόσημο για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών, από τη Γαλλία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ωστόσο, ενώ οι περισσότερες χώρες θα σημειώσουν πρόοδο στον περιορισμό των ελλειμμάτων μέσω της σταδιακής κατάργησης των μέτρων στήριξης της ενέργειας, οι πιέσεις από νέες και υπάρχουσες δεσμεύσεις, καθώς και οι επιπτώσεις των αυξανόμενων επιτοκίων, αναμένεται τώρα να διατηρήσουν το δημόσιο χρέος σε υψηλά επίπεδα ή ακόμη και σε αύξηση σε μεγάλο μέρος της περιοχής. Ο δανεισμός της Ιταλίας, για παράδειγμα, θα μπορούσε σύντομα να υπερβεί και πάλι το 140% του ΑΕΠ.
Αν κάποιες κυβερνήσεις συνεχίσουν με τις περικοπές δαπανών και τις αυξήσεις φόρων θα εκνευρίσουν τους ψηφοφόρους τους, ενώ αν δεν το κάνουν διακινδυνεύουν να αντιληφθούν οι επενδυτές την έλλειψη δράσης τους. Το σκηνικό μιας πολιτικά ευαίσθητης χρονιάς, με τη διεξαγωγή εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πιθανότατα για το Westminster στο Ηνωμένο Βασίλειο, επιτείνει την πρόκληση.
«Η οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή είναι ήδη πολύ επιρρεπής στο να τροφοδοτήσει τη λαϊκιστική ρητορική», δήλωσε η Famke Krumbmüller, επικεφαλής γεωστρατηγικής της ΕΥ για την EMEIA. «Όταν οι χώρες αυτές προχωρήσουν σε έναν πρόσθετο γύρο δημοσιονομικής εξυγίανσης, αυτό απλώς θα αυξήσει περαιτέρω τη δυναμική».
Ο έλεγχος των λιγότερο υγιών δημόσιων οικονομικών της περιοχής εντείνεται. Αργά την Παρασκευή, για παράδειγμα, η Fitch Ratings παρατήρησε ότι ο στόχος της Γαλλίας να μειώσει το έλλειμμά της στο 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος έως το 2027 «θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί».
Οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αυτόν τον μήνα έδειξαν πόσο έντονη έχει γίνει η αλλαγή των προοπτικών. Ενώ τα ελλείμματα προβλέπεται να μειωθούν, τόσο η Γαλλία όσο και η Ιταλία είναι πλέον έτοιμες να αναλάβουν περισσότερο χρέος, όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι επιλογές πολιτικής και ο φόβος ανόδου της ακροδεξιάς
Το αυξημένο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους και η αναιμική ανάπτυξη είναι μερικοί από τους λόγους για την επιδείνωση των προοπτικών των δημόσιων οικονομικών, αλλά οι πολιτικές επιλογές έχουν επίσης σημασία.
Η Ιταλία, για παράδειγμα, έχει «κολλήσει» με την κληρονομιά μιας φοροαπαλλαγής για ανακαινίσεις σπιτιών που χορηγήθηκε την περίοδο της πανδημίας, γνωστή ως «superbonus», η οποία θα διογκώσει τα δημόσια οικονομικά της για χρόνια. Οι κοινοβουλευτικές διαμάχες του συνασπισμού οδήγησαν επίσης σε χαλάρωση της δημοσιονομικής της στάσης το 2023.
Στη Γαλλία, ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απέφυγε να προωθήσει νέα νομοθεσία για περαιτέρω περικοπές δαπανών που ζητούν ορισμένοι βουλευτές της αντιπολίτευσης. Η παρουσίαση ενός αναθεωρημένου νομοσχεδίου προϋπολογισμού στο κοινοβούλιο πιθανότατα θα πυροδοτούσε ψήφο δυσπιστίας που θα μπορούσε να ρίξει την κυβέρνησή του.
Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η προοπτική μιας σημαντικής ανόδου για τα ακροδεξιά κόμματα στις ευρωεκλογές του Ιουνίου σε επίπεδο περιφέρειας αυξάνει την πίεση για καθυστέρηση ή ωραιοποίηση των περικοπών δαπανών. Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις, καθώς οι επικείμενες γενικές εκλογές δένουν τα χέρια της κυβέρνησης των Συντηρητικών.
Θα μπορούσε να υπάρξει περιθώριο για κάποια δράση όταν αυτές οι ευρωεκλογές απομακρυνθούν, αναφέρει το Bloomberg. Οι οικονομικές προβλέψεις της Ιταλίας αυτόν τον μήνα δεν ενσωμάτωσαν πιθανή νομοθεσία από την κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι, υπονοώντας ενδεχομένως ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει κάποια προσπάθεια δημοσιονομικής διόρθωσης.
Το μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη, όμως, είναι ότι δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση ή ώθηση μεταξύ των πολιτών να περικόψουν τους προϋπολογισμούς, ούτε συναίνεση επί του θέματος.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η πρώτη προτεραιότητα των ψηφοφόρων είναι η καταπολέμηση της φτώχειας και του αποκλεισμού – προβλήματα που συχνά κοστίζουν χρήματα για να αντιμετωπιστούν – και ακολουθούν η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημοσκόπηση της YouGov νωρίτερα αυτό το μήνα έδειξε ότι σχεδόν ίσο ποσοστό των ερωτηθέντων διαφωνεί άμεσα μεταξύ τους σχετικά με το αν το Ηνωμένο Βασίλειο φορολογεί ή όχι υπερβολικά και δαπανά υπερβολικά για υπηρεσίες.
«Η οικοδόμηση λαϊκής υποστήριξης για τη μείωση του χρέους φαίνεται δύσκολη», δήλωσε ο Colin Ellis, παγκόσμιος πιστωτικός στρατηγικός αναλυτής της Moody’s Ratings. «Ενώ αναμένουμε ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί στην Ευρώπη φέτος, η δυναμική του χρέους εξακολουθεί να φαίνεται προβληματική για αρκετές χώρες».
Αυτό που έχει κερδίσει χρόνο για τους σημερινούς ηγέτες της Ευρώπης είναι ένα ευνοϊκό σκηνικό στις χρηματοπιστωτικές αγορές, με την απόδοση των ιταλικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών – ένα βασικό μέτρο του κινδύνου στην περιοχή – να έχει πέσει σε χαμηλό δύο ετών νωρίτερα φέτος.
Οι πολλαπλές πιέσεις θα συνεχίσουν να συμπιέζουν τα δημόσια οικονομικά
Αλλά μακροπρόθεσμα, οι πολλαπλές πιέσεις θα συνεχίσουν να συμπιέζουν τα δημόσια οικονομικά και να φορτώνουν πολιτική πίεση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα.
Μία από αυτές είναι η ανάγκη να διατεθούν πόροι για την άμυνα σε μια εποχή που η δέσμευση των ΗΠΑ να υπερασπιστούν την Ευρώπη φαίνεται να αμφιταλαντεύεται. Η χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης είναι μια άλλη, ενώ η γήρανση του πληθυσμού θα αυξήσει επίσης τους λογαριασμούς συντάξεων και υγείας.
Σημάδια έντασης ήδη εμφανίζονται, με τον Μακρόν να ζητά αλλαγή στους κανόνες της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει την επανέναρξη μιας ακανθώδους συζήτησης σχετικά με την εντολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – η πρωτοφανής σύσφιξη της οποίας έχει αυξήσει σημαντικά το κόστος χρηματοδότησης της Γαλλίας.
Η λιτότητα θα μπορούσε να φρενάρει την ανάπτυξη
Οι εντάσεις θα επηρεάσουν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι υπεύθυνη να ωθεί τις χώρες να αποκαταστήσουν τα δημόσια οικονομικά τους. Οι αξιωματούχοι της πρόκειται να δημοσιεύσουν τις προβλέψεις για την ανάπτυξη και το χρέος της περιοχής, ενώ θα ακολουθήσει μια κρίση σχετικά με το πόσο αυστηρά θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την απόκλιση από τον κανόνα τους που περιορίζει τα ελλείμματα στο 3%.
Όπως γνωρίζουν επίσης πολύ καλά οι αξιωματούχοι από την κρίση δημόσιου χρέους της περιοχής κατά την προηγούμενη δεκαετία, η επίτευξη της σωστής ισορροπίας στην επιβολή της πειθαρχίας δεν είναι πολιτικά εύκολη υπόθεση.
Ενώ οι Βρυξέλλες είναι υπεύθυνες για την τιμωρία της δημοσιονομικής ανυπακοής, η λιτότητα θα μπορούσε να φρενάρει την πολύτιμη ανάπτυξη που μπορεί να επιτύχει η Ευρώπη. Οι οικονομολόγοι της Allianz αναμένουν ήδη ότι η δημοσιονομική εξυγίανση θα μειώσει κατά μισή ποσοστιαία μονάδα την ευρωπαϊκή οικονομική επέκταση τόσο το 2024 όσο και το 2025.
«Πρόκειται για μια πολιτική και οικονομική βόμβα για την Ευρώπη, ειδικά επειδή οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να σκέφτονται τη δημοσιονομική εξυγίανση σύντομα και επειδή η Κίνα επιτυγχάνει ανάπτυξη μόνο χάρη στα δημοσιονομικά κίνητρα», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz, Ludovic Subran. «Το μακρύ aftershock δύο μεγάλων κρίσεων στοιχειώνει τους πολιτικούς και τους ωθεί σε πιθανά πολιτικά λάθη».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
