Οι υψηλές πτήσεις της βενζίνης δοκιμάζουν τους Έλληνες καταναλωτές

Περίπου κατά 18% ανατιμήθηκε το βαρέλι Βrent στη διεθνή αγορά από τις αρχές του έτους, με αποτέλεσμα η τιμή της βενζίνης στην Ελλάδα να πετάξει ξανά στα 2 ευρώ το λίτρο. Όλα δείχνουν ότι η τιμή της βενζίνης στην Ελλάδα πλέον θα κινείται σταθερά πάνω από το 1,8 ευρώ και ότι πλέον τείνει προς τα 2 ευρώ.

Σημειώνεται ότι οι τιμές αυτές της βενζίνης δεν είναι οι υψηλότερες των τελευταίων μηνών. Το περασμένο φθινόπωρο η τιμή της βενζίνης είχε ξεπεράσει τα δύο ευρώ, ενώ στα ίδια επίπεδα βρέθηκε τον Νοέμβριο του 2022. Την περασμένη άνοιξη η τιμή βρέθηκε στα σημερινά επίπεδα, δηλαδή μια ανάσα από τα δύο ευρώ. Οι πιο υψηλές τιμές, ωστόσο, σημειώθηκαν το καλοκαίρι του 2022, όταν η τιμή της βενζίνης είχε εκτοξευθεί ακόμη και στα 2,4 ευρώ.

Με τα παραπάνω, αν δεν συμβεί κάτι δραστικό, δηλαδή μια ραγδαία πτώση της τιμής της πρώτης ύλης (πετρέλαιο) ή μια μείωση φόρων στα καύσιμα, οι καταναλωτές καλά θα κάνουν να αρχίσουν να συνηθίζουν τα 2,0 ευρώ/λίτρο στη βενζίνη. Το ίδιο συνέβη με το επίπεδο του 1,8 ευρώ, αλλά και πριν από μερικά χρόνια στο επίπεδο του 1,6 ευρώ.

Αφορμή για την τελευταία αύξηση της τιμής της βενζίνης είναι από τη μια πλευρά η διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω των συγκρούσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά και στην Ουκρανία, με τις επιθέσεις των ουκρανικών drones σε ρωσικά διυλιστήρια. Η τιμή του πετρελαίου Brent από τα 75 έως 80 δολ. που κινούνταν στις αρχές του έτους, τρεις μήνες μετά κινείται στη ζώνη των 85 έως 90 ευρώ και μάλιστα πολύ κοντά στο πάνω όριο, δηλαδή τα 90 δολάρια.

Στη χώρα μας η αύξηση αυτή της τιμής του Brent μεταφράστηκε σε περισσότερο από 12 λεπτά του ευρώ αύξηση στη μέση τιμή της βενζίνης και σε περίπου 6 λεπτά αύξηση της μέσης τιμής του diesel κίνησης. Η μέση τιμή της βενζίνης πλησιάζει τα δύο ευρώ (1,947 ευρώ την 1η Απριλίου), ενώ η μέση τιμή του πετρελαίου κίνησης πλησιάζει το 1,7 ευρώ (1,684 ευρώ την 1η Απριλίου).

Με βάση τις επιδόσεις αυτές, η χώρα είναι η όγδοη πιο ακριβή στον κόσμο στην τιμή της βενζίνης σε απόλυτες τιμές και η 22η πιο ακριβή στην τιμή του πετρελαίου κίνησης. Το θετικό είναι ότι το δολάριο κινείται νωχελικά απέναντι στο ευρώ, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν κι άλλες αιτίες ανατίμησης των καυσίμων στη χώρα μας.

Υψηλοί φόροι στα καύσιμα

Η μέση τιμή της βενζίνης, χάρη στους υψηλούς φόρους της χώρας την 1η Απριλίου 2024, ήταν, σε απόλυτες τιμές, η δεύτερη υψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπειτα από εκείνη της Δανίας (2,086 ευρώ ανά λίτρο). Πάνω από 60% της χρέωσης στη χώρα μας αποτελεί φόρους, με τους Έλληνες να καταβάλλουν από τους πιο υψηλούς φόρους στην ΕΕ.

Η χώρα μας εφαρμόζει υψηλό ειδικό φόρο κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα καύσιμα -ειδικά στη βενζίνη-, ο οποίος φτάνει τα 700 ευρώ ανά χιλιόλιτρο, δηλαδή 0,7 ευρώ ανά λίτρο. Ο ειδικός αυτός φόρος είναι ο τέταρτος υψηλότερος στην ΕΕ και αντιστοιχεί περίπου στο 80% της αξίας του καυσίμου. Επομένως, αυξάνει κατά περίπου 40% την τελική τιμή του προϊόντος, στην οποία επιβάλλεται Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) 24%.

Έτσι, φτάνουμε περισσότερο από το 60% της χρέωσης της τιμής της βενζίνης να συνιστά φόρους. Σημειώνεται ότι σε κάθε χιλιόλιτρο βενζίνης επιβάλλονται και κάποια άλλα τέλη (ΡΑΕ, Τελωνειακών Εργασιών κ.λπ.), συνολικού ύψους 15 ευρώ, ήτοι 0,15 ευρώ ανά λίτρο.

Καλύτερη είναι η κατάσταση στο Diesel κίνησης, όπου ο ΦΠΑ ναι μεν είναι ο ίδιος όπως και στη βενζίνη (24%), αλλά ο ΕΦΚ είναι χαμηλότερος και ανέρχεται σε 410 ευρώ το χιλιόλιτρο (0,41 ευρώ ανά λίτρο). Έτσι, η τιμή του πετρελαίου κίνησης διατηρείται σε χαμηλότερα επίπεδα. Ωστόσο, κι εδώ σχεδόν το 50% της χρέωσης συνιστά φόρους.

Με βάση τα παραπάνω, φαίνεται ότι χωρίς να υπάρξει μια ραγδαία μείωση της τιμής του Brent, όπως συνέβη το 2016, ή της φορολογίας από την πλευρά της χώρας μας, οι Έλληνες θα συνεχίσουν να πληρώνουν πολύ ακριβά τη βενζίνη. Στις τιμές δε που κινείται το Brent τα τελευταία δύο χρόνια, προεξοφλείται ότι στη χώρα μας η βενζίνη θα συνεχίσει να πωλείται πάνω από το 1,8 ευρώ και κοντά στα 2,0 ευρώ.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι είτε οι Έλληνες θα μετακινηθούν σε οχήματα περισσότερο οικολογικά και με μικρότερη κατανάλωση είτε οι πληθωριστικές πιέσεις θα συνεχιστούν. Δεν είναι τυχαίο ότι τον περασμένο Φεβρουάριο βασικός μοχλός αύξησης του πληθωρισμού στη χώρα, εκτός από τα τρόφιμα, είναι τα καύσιμα και συγκεκριμένα το πετρέλαιο θέρμανσης (+4,3% σε ετήσια βάση), το πετρέλαιο κίνησης (+4,4%) και η βενζίνη (+3,1%). Το θετικό είναι ότι υπήρξε ένας θερμός χειμώνας, που επέτρεψε τη χαμηλή κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης.