THEPOWERGAME
Η οικονομική αβεβαιότητα, ο μεγάλος ανταγωνισμός, ο πληθωρισμός που ροκανίζει την κερδοφορία και οι αλλεπάλληλες αλλαγές στη νομοθεσία για το πλαίσιο λειτουργίας τους είναι τα βασικά εμπόδια για την ανάπτυξη της οικογενειακής επιχείρησης στην Ελλάδα, όπως και οι αλλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών.
Αυτό προκύπτει από την έρευνα της Κάπα Research, τα ευρήματα της οποίας παρουσιάζει σήμερα η «Απογευματινή της Κυριακής». Πρόκειται για έρευνα σε 208 επιχειρήσεις στις 13 περιφέρειες της χώρας και δείχνει ανάγλυφα ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις θα εξακολουθήσουν, παρά τα προβλήματα, να αποτελούν πυλώνα ανάπτυξης και επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα και τα επόμενα χρόνια.
Στην έρευνα αναζητήθηκε η επίδραση του πληθωρισμού στην οικογενειακή επιχείρηση, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια. Από τις απαντήσεις προκύπτει πως οι μισές επιχειρήσεις μείωσαν τον κύκλο εργασιών τους και ένα ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό (71%) περιόρισαν δραστικά την κερδοφορία τους. Η οικογενειακή επιχείρηση απέναντι στην πληθωριστική κρίση λειτούργησε αμυντικά, αναλαμβάνοντας μέρος της αύξησης των τιμών μέσω της μείωσης της κερδοφορίας ώστε να μη χάσει θέσεις στον κλάδο που δραστηριοποιείται.
«Μήλον της έριδος» ανάμεσα στην οικογενειακή επιχείρηση και το κράτος εξακολουθεί να αποτελεί η επιβολή φόρων. Ως βασικότερο εμπόδιο ανακύπτει από την έρευνα ότι θεωρείται ο φόρος επί των κερδών της επιχείρησης. Ακολουθεί ο Φ.Π.Α. και στη συνέχεια ο φόρος ακινήτων. Εμπόδιο στην ανάπτυξή τους θεωρούνται από τις μικρές μονάδες τόσο οι δημοτικοί φόροι όσο και ο Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών. Ακόμα και τον φόρο επί των μερισμάτων, παρά τη μείωσή του τα τελευταία χρόνια, μια στις δύο επιχειρήσεις των θεωρούν εμπόδιο για την ανάπτυξή τους.
Οι δυσκολίες στην αγορά αλλά και οι αυξανόμενες απαιτήσεις στον ανταγωνισμό ωθούν τις οικογενειακές επιχειρήσεις να αναζητήσουν σύγχρονα εργαλεία ανασυγκρότησης και management. Από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτουν πέντε προτεραιότητες: Πρώτον, η ανάγκη ύπαρξης στρατηγικού σχεδιασμού ως θεμελιώδης προϋπόθεση για την βιωσιμότητα της οικογενειακής επιχείρησης. Δεύτερον, η προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού. Τρίτον, η διεύρυνση των στόχων της επιχείρησης, πέραν της κερδοφορίας. Τέταρτον, η ενθάρρυνση της καινοτομίας και η επιβράβευση των καλών πρακτικών. Πέμπτον, η επανεπένδυση ως το «οξυγόνο» για την διασφάλιση του μέλλοντος της επιχείρησης.
Δύο είναι οι κεντρικές διαπιστώσεις για το μέλλον των οικογενειακών επιχειρήσεων. Κατ’ αρχάς είναι φανερό από την έρευνα πως οικογένεια και οικογενειακή επιχείρηση είναι στενά αλληλένδετες έννοιες. Το 48% των ερωτηθέντων στελεχών στις επιχειρήσεις αυτές βλέπουν τον εαυτό τους ως μέρος μιας επιχειρηματικής οικογένειας στην οποία η οικογενειακή επιχείρηση είναι μέρος της ταυτότητάς τους και νιώθουν ότι συνεχίζουν την επιχειρηματική παράδοση της οικογένειας. Αλλά και τα πιο «χαλαρά» μέλη της οικογένειας απέναντι στις οικείες επιχειρήσεις δηλώνουν, σε ποσοστό 32% ότι βλέπουν τους εαυτούς ως μέρος της οικογένειας, ταυτίζονται με τους ανθρώπους, την ιστορία και τις αξίες της οικογένειας, έστω και αν αποστασιοποιούνται από την οικογενειακή επιχείρηση.
Αυτή η στενή αλληλεξάρτηση οικογένειας- οικογενειακής επιχείρησης αποτελεί τη βάση της ανθεκτικότητας της μικρομεσαίας δραστηριότητας στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όμως, ανακύπτουν και ζωτικά προβλήματα που πρωτίστως έχουν να κάνουν με τη διαδοχή. Πώς διατηρείται η συνοχή της επιχείρησης από γενιά σε γενιά; Υπάρχουν πλάνα διαδοχής ώστε να διασφαλιστεί απρόσκοπτα η δραστηριότητά τους;
Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό, εντυπωσιάζουν: Τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις έχουν λύσει αυτό το θέμα (36%) ή έχουν ήδη σχεδιάσει τη διαδοχή (42%). Ως κριτήρια για τη διαδικασία διαδοχής, οι οικογενειακές επιχειρήσεις προτάσσουν την ανάγκη ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων της νέας γενιάς στελεχών, την ανάγκη απόκτησης εξειδικευμένων γνώσεων μέσω κάποιου πτυχίου ή μεταπτυχιακού τίτλου τουλάχιστον από ένα μέλος της νεότερης γενιάς της οικογένειας που ασχολείται ή θα ασχοληθεί με την επιχείρηση, την εργασία στην μονάδα μελών της οικογένειας εκτός επιχείρησης για την απόκτηση εμπειρίας αλλά και την οργανωμένη καθοδήγηση (μεταφορά εμπειρίας και τεχνογνωσίας) από τους παλιότερους στην επιχείρηση προς του νεότερους. Ωστόσο, δεν είναι αμελητέο το ποσοστό των επιχειρήσεων αυτών (μία στις τέσσερις) που απαντά πως δεν έχει κάποιο πλάνο διαδοχής ή κάποιο στρατηγικό στόχο για τη συνέχεια των εργασιών, εγείροντας ερωτήματα για την βιωσιμότητά τους.
Ο συνδυασμός της οικονομικής αβεβαιότητας, της μειωμένης κερδοφορίας αλλά και του ασταθούς νομικού πλαισίου λειτουργίας του, που συνεχώς αλλάζει ως κινούμενη άμμος δεν προοιωνίζεται μια αισιόδοξη στάση για το μέλλον. Στο ερώτημα της έρευνας, «θα λέγατε ότι η θέση της οικογενειακής σας επιχειρηματικής δραστηριότητας τα επόμενα 5 χρόνια θα βελτιωθεί ή θα χειροτερέψει, μόλις το 27% εκτιμά ότι θα βελτιωθεί, ενώ το 44% ότι θα χειροτερέψει, με το 25% των απαντήσεων θα θεωρεί ότι θα παραμείνει η ίδια.
Το γενικό συμπέρασμα είναι πως στην Ελλάδα η οικογενειακή επιχείρηση εξακολουθεί να είναι στενά συνυφασμένη με το θεσμό της οικογένειας και μάλιστα ο λόγος γίνεται για μια σχέση που αντέχει στο χρόνο και τις δυσκολίες. Από την άλλη, μια τέτοια δομή περιορίζει την αναγκαιότητα αύξησης του μεγέθους των επιχειρήσεων αυτών, των συγχωνεύσεων που θα οδηγήσουν σε πιο «απρόσωπα» αλλά, παράλληλα, πιο ανταγωνιστικά επιχειρηματικά σχήματα στις σημερινές συνθήκες.
*Η έρευνα της Κάπα Research έγινε με 203 επιχειρήσεις πανελλαδικά, με στελέχη οικογενειακών επιχειρήσεων (μέλη της οικογένειας), στις 22-24 Νοεμβρίου 2023. Η συλλογή στοιχείων έγινε μέσω διαδικτυακών συνεντεύξεων (CAWI) και ελέγχθηκε σε ποσοστό 100%. Μέγιστο σφάλμα 5% σε διάστημα εμπιστοσύνης 95%.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
