Χωρίς τέλος το ράλι τιμών στο ελαιόλαδο. Οι Έλληνες καταναλωτές το πλήρωσαν κατά 63,7% ακριβότερα στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, ενώ αυξημένες τιμές πληρώνουν και οι ξένοι καταναλωτές στους οποίους εξάγεται το προϊόν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η ΕΛΣΤΑΤ το ελαιόλαδο είναι το προϊόν με την μεγαλύτερη αύξηση στο καλάθι του πληθωρισμού, με ετήσια αύξηση 63,7% απέχοντας πολύ από τα ασφάλιστρα υγείας, το μεταλλικό νερό και τα φρούτα, που καταλαμβάνουν τη 2η, 3η και 4η θέση με ετήσια αύξηση 14%, 13,8% και 12,3% αντίστοιχα. Είναι ενδεικτικό ότι η τιμή του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου ξεπερνά τα 10 ευρώ ανά λίτρο στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ενώ στα επώνυμα μπορεί να φτάνει και πάνω από 20 ευρώ ανάλογα με τον προμηθευτή.
Όμως, ακόμη και στην Ισπανία, την μεγαλύτερη παραγωγό παγκοσμίως οι ανατιμήσεις έφτασαν σε ένα χρόνο το 63%. Πρόσφατα στοιχεία της Eurostat έδειξαν ότι τον Ιανουάριο καταγραφόταν αύξηση στις τιμές του ελαιολάδου σε όλες τις χώρες της ΕΕ, με πρωταθλήτριες την Πορτογαλία και την Ελλάδα, με ανατιμήσεις στο 69% και 67% αντίστοιχα. Τα συγκεκριμένα στοιχεία, που έδειξαν αυξήσεις πάνω από 50% σε ένα χρόνο στο σύνολο των χωρών της ΕΕ, επιβεβαίωναν επιτάχυνση των ανατιμήσεων στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, με κορύφωση τον περασμένο Νοέμβριο.
Οι ανατιμήσεις στο ελαιόλαδο έχουν ειδικό βάρος καθώς επηρεάζουν εκατομμύρια καταναλωτές. Ας ληφθεί υπόψη ότι η ΕΕ παράγει περίπου το 67% του ελαιολάδου παγκοσμίως. Η Ιταλία και η Ισπανία να είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αλλά ταυτόχρονα και οι μεγαλύτεροι καταναλωτές στην ΕΕ, με ετήσια κατανάλωση περίπου 500.000 τόνων η καθεμία. Η Ελλάδα ωστόσο έχει τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση στην ΕΕ, με περίπου 12 kg ανά άτομο ετησίως, περίπου διπλάσια ποσότητα από την αντίστοιχη στις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγούς χώρες της ΕΕ και μακράν μεγαλύτερη ποσότητα από τον παγκόσμιο μέσο όρο που υπολογίζεται λίγο πάνω από τα 400 gr. Παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι οι χώρες με περιορισμένη εγχώρια παραγωγή όπως π.χ. η Βραζιλία και οι ΗΠΑ καταναλώνουν σχεδόν διπλάσια από αυτή την ποσότητα.
Η μεγάλη πτώση της παραγωγής σε παγκόσμια κλίμακα και ειδικά στην Ισπανία, τον μεγάλο παίκτης της παγκόσμιας αγοράς, έχει προκαλέσει μεγάλη διαταραχή, με τις τιμές παραγωγού να εκτοξεύονται πάνω από τα 9-10 ευρώ και τις τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου να διαπραγματεύονται πάνω από τα 9.000 ευρώ ανά τόνο. Αυτή ακριβώς η αύξηση της αξίας του ελαιολάδου επέτρεψε και την αύξηση της αξία των ευρωπαϊκών εξαγωγών του προϊόντος, καθώς με όρους όγκου οι απώλειες ξεπέρασαν τους 200 χιλ. τόνους πέρυσι.
Αυτή η τάση επιβεβαιώνεται και στην Ελλάδα. Παρ’ όλη τη γενική μείωση στις εξαγωγικές μας επιδόσεις -που στο σύνολο του εθνικού χαρτοφυλακίου ανήλθε σε 7,1%, συγκριτικά με το 2022-, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) υπήρξε για το 2023 βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων στους παραδοσιακά ισχυρούς κλάδους της χώρας μας και ειδικότερα στους κλάδους των λιπών – ελαιών. Τα λίπη και έλαια εμφάνισαν αύξηση κατά 388,3 εκατ. ευρώ στις εξαγωγές της περασμένης χρονιάς (37,1%) και ξεπέρασαν τα 1,4 δισ. ευρώ από 1,05 δισ. ευρώ το 2022. Οι επιδόσεις αυτές ήρθαν κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών και όχι των όγκων. Αυτό συνέβη με τις εξαγωγές μας σε ελαιοπαραγωγικές χώρες όπως Ιταλία και Ισπανία, αλλά και σε άλλες παραδοσιακές αγορές.
Το ρεκόρ εξαγωγών στις ΗΠΑ
Είναι ενδεικτικό ότι οι ΗΠΑ, η μεγαλύτερη αγορά σε διακίνηση ποσοτήτων, εισήγαγαν το 2023 από την Ελλάδα ελαιόλαδο αξίας 100,7 εκατ. δολ. Πρόκειται για επίπεδο ρεκόρ σε αξία, με αύξηση 72% από τα 58,5 εκατ. δολ. που ήταν ένα χρόνο πριν η αξία του εισαγόμενου ελληνικού ελαιολάδου στις ΗΠΑ. Αυτό αντικατοπτρίζει ένα μερίδιο 4,7% ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι διαχρονικά σχεδόν το 75% των εισαγωγών ελαιολάδου στις ΗΠΑ προέρχεται από τρεις χώρες: Ιταλία (32,8%), Ισπανία (31,9%) και Τυνησία (10,1%). Η Ελλάδα, με μερίδιο 4,7% το 2023 (από 3,3% το 2022), βρίσκεται στην 5η θέση μετά την Τουρκία με μερίδιο περίπου 9,7% (από 4% το 2022). Στοιχεία του Προξενείου μας στη Νέα Υόρκη δείχνουν ότι η αξία των εισαγωγών ελαιολάδου έχει αυξηθεί σημαντικά από όλες τις χώρες, με εξαίρεση την Ισπανία που βρέθηκε στη 2η θέση της κατάταξης, πίσω από την Ιταλία, με μερίδιο 31,9% και με μειωμένη αξία εισαγόμενου ελαιολάδου στις ΗΠΑ, στα 679,5 εκατ. δολ. το 2023 από 685,1 εκατ. δολ. το 2022. Από αυτά τα στοιχεία ξεχωρίζει η εκτόξευση του μεριδίου της Τουρκίας και η μείωση του μεριδίου των δύο μεγάλων παικτών, Ισπανίας και Ιταλίας, οι οποίοι παρόλα αυτά εξακολουθούν να ηγούνται της αγοράς.
