Υπό τις νέες συνθήκες, καθώς δεν ισχύει πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση η ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καταρτίζεται το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2025-2028, το οποίο αναμένεται να αποσταλεί την άνοιξη στην Κομισιόν από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Τα κράτη-μέλη είναι πλέον δεσμευμένα σε συγκεκριμένους δημοσιονομικούς κανόνες και στόχους. Κύριο βάρος θα δοθεί στις πρωτογενείς δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης (χωρίς τις δαπάνες για τόκους), η ετήσια αύξηση των οποίων θα προκαθορίζεται σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επίσης, το πρωτογενές έλλειμμα πρέπει να βρίσκεται κάτω από το 3% του ΑΕΠ, το διαρθρωτικό έλλειμμα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 1,5% του ΑΕΠ, και το δημόσιο χρέος θα πρέπει να μειώνεται κατά 1% του ΑΕΠ ετησίως για όσα κράτη-μέλη (όπως η Ελλάδα) έχουν δημόσιο χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, σύμφωνα με οικονομικούς παράγοντες, η χώρα θα έχει στη «φαρέτρα» της τρία «υπέρ» σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα:
- Το πρώτο αφορά στο γεγονός ότι ενώ οι παλαιοί κανόνες απαιτούσαν από τα κράτη – μέλη με υψηλά επίπεδα χρέους να μειώνουν το χρέος κάθε έτος κατά το 1/20 της υπέρβασης του 60% του ΑΕΠ, οι νέοι κανόνες απαιτούν τουλάχιστον 1% ΑΕΠ ετησίως μείωση του χρέους κατά μέσο όρο.
- Το δεύτερο είναι η επίτευξη της συμφωνίας (όπως ζητούσε και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών) για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών, που θα λαμβάνεται υπ’όψιν σε περίπτωση κατά την οποία σημειώνεται υπέρβαση των ορίων των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Τότε, θα εξετάζεται εάν η εν λόγω υπέρβαση οφείλεται στις αμυντικές δαπάνες.
- Και το σημαντικότερο, σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες, αφορά στα ρεκόρ που επιτυγχάνει η χώρα στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών και στις ιδιωτικές επενδύσεις.
Ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης στις επενδύσεις
Ήδη, από το τρέχον έτος οι επενδύσεις εκτιμάται ότι θα κυμανθούν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, λόγω των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Πιο συγκεκριμένα:
Από τα 12,1 δισ. ευρώ που υπολογίζονται εφέτος (τα 3,6 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα 8,55 δισ. ευρώ από το ΠΔΕ), το ποσό θα αυξηθεί το 2025 σε 13,5 δισ. ευρώ (τα 5,1 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης) και σε 15 δισ. ευρώ το 2026 (τα 6,7 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης που ολοκληρώνεται το συγκεκριμένο έτος). Το 2027 και το 2028 το ΠΔΕ θα μειωθεί κατά 50 εκατ. ευρώ, σε 8,5 δισ. ευρώ ανά έτος.
Σημειώνεται παράλληλα, ότι θα καταβληθεί προσπάθεια συγκράτησης των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης. Η δαπάνη για εργαζομένους στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, εκτιμάται ότι θα μειωθεί από τα 14,73 δισ. ευρώ εφέτος σε 14,69 δισ. ευρώ το 2025 και σε 14,71 δισ. ευρώ το 2026. Το κονδύλι αυτό αυξάνεται στα 14,74 δισ. ευρώ το 2027 και το 2028. Εάν δεν υπάρξει κάποια δραστική αλλαγή, αναμένεται να διατηρηθεί ο κανόνας για τις προσλήψεις (σχέση 1:1 ως προς τις αποχωρήσεις δημοσίων υπαλλήλων), με στόχο να υπάρξουν υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, όπως, άλλωστε είναι η υποχρέωση και της χώρας.
