Τρία πράγματα έδειξε το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος. Πρώτον, ότι το 2023 είχαμε ιστορικά έσοδα στον τουρισμό, δεύτερον ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε μεν, αλλά παραμένει ιδιαίτερα υψηλό, και τρίτον, ότι οι ξένες άμεσες επενδύσεις (ΞΑΕ) στην Ελλάδα μειώθηκαν δραστικά σε σχέση με το 2022.
Αναφορικά με τις ΞΑΕ, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της ΤτΕ, το 2023 ανήλθαν σε 4,48 δισ. ευρώ και ήταν μειωμένες κατά 40% σε σχέση με το 2022. Τα μεγέθη δείχνουν ότι οι επενδύσεις των ξένων στη χώρα μας επέστρεψαν στα επίπεδα του 2019, όπου είχαν ανέλθει σε 4,47 δισ. ευρώ. Το 2022, σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΤτΕ, οι ΞΑΕ είχαν φτάσει στο ιστορικό υψηλό, ύψους 7,53 δισ. ευρώ.
Το 2023, σε αντίθεση με τις εισερχόμενες ροές ΞΑΕ που μειώθηκαν, οι εκροές ΞΑΕ αυξήθηκαν κατά 26% και ανήλθαν σε 3,24 δισ. ευρώ. Η αύξηση των απαιτήσεων των ξένων έναντι της χώρας, δεν σημαίνει απαραίτητα και φυγή των ξένων επενδυτών. Μπορεί να σημαίνει και αύξηση των ελληνικών επενδύσεων στο εξωτερικό.
Η Ελλάδα, όπως έδειξε η περίπτωση της ΔΕΗ στη Ρουμανία (Enel Ρουμανίας) και της Eurobank στην Κύπρο (Ελληνική Τράπεζα), σταδιακά ξαναβρίσκει το δρόμο για τη δημιουργία ελληνικών επενδύσεων στο εξωτερικό. Μάλιστα η Eurobank αναμένεται να επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο της στη Μεγαλόνησο, επενδύοντας και σε ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Επίσης η ΔΕΗ σκοπεύει να κινηθεί και σε επενδύσεις και εξαγορές άλλων επιχειρήσεων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, με στόχο τη δημιουργία του κάθετου ενεργειακού άξονα που θα ενώσει την Ελλάδα με τη Ρουμανία.
Πάντως η Ελλάδα πέρυσι φαίνεται να έχασε το τέμπο της στην αύξηση των εισερχόμενων ΞΑΕ. Σημειώνεται ότι από το 2020 οι ξένες επενδύσεις διευρύνονται σημαντικά , αφού από 2,9 δισ. ευρώ τη χρονιά εκείνη, αυξήθηκαν σε 5,56 δισ. ευρώ το 2021, για να φτάσουν σε 7,53 δισ. ευρώ το 2022.
Η υποχώρηση των ΞΑΕ μέσα στο 2023 αποδίδεται ως ένα βαθμό στην πολιτική αβεβαιότητα που σημειώθηκε στο α’ εξάμηνο του έτους . Φυσιολογικά οι επενδυτές ανέμεναν να ξεκαθαρίσει το πολιτικό σκηνικό, προτού αρχίσουν να επενδύουν ξανά στη χώρα μας. Ωστόσο είναι αξιοσημείωτο ότι η κάμψη του 40% των ΞΑΕ στην Ελλάδα που σημειώθηκε στο α’ εξάμηνο του 2023, παρέμεινε έως το τέλος του έτους.
Το επιβαρυμένο ισοζύγιο αγαθών
Το δεύτερο σημαντικό συμπέρασμα από τα στοιχεία της ΤτΕ είναι ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών, παρά τη σημαντική βελτίωση που σημείωσε σε σχέση με το 2022, παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Το έλλειμμα διαμορφώθηκε σε 10,7 δισ. ευρώ και αντιστοιχεί στο 4,5% του ΑΕΠ, από 20,2 δισ. ευρώ που ήταν το 2022. Σημειώθηκε έτσι βελτίωση κατά 47%, η οποία αποδίδεται τόσο στην βελτίωση του ισοζυγίου αγαθών (+18,1% σε ετήσια βάση), όσο και του ισοζυγίου των υπηρεσιών (+12,1%).
Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διαμορφώθηκε σε 32,4 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 39,6 δισ. ευρώ το 2022. Από την άλλη πλευρά, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών διαμορφώθηκε σε 21,7 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 19,4 δισ. ευρώ. Η αύξηση του πλεονάσματος στις υπηρεσίες αποδίδεται σαφώς στην καλή πορεία του τουρισμού που ανήλθε σε ιστορικά επίπεδα εισπράξεων, αλλά και στα έσοδα που υπήρξαν από τις λοιπές υπηρεσίες.
Πάντως το έλλειμμα στο ισοζύγιο των αγαθών αντιστοιχεί σε πάνω 14,5% του ΑΕΠ, ενώ το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών στο 4,5% του ΑΕΠ, ποσοστά που είναι ιδιαιτέρως υψηλά.
