THEPOWERGAME
Πολύ μεγάλο εκτιμάται ότι είναι το πακέτο έργων στο οποίο στοχεύουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στη Σερβία. Εκτός από τα έργα ύψους 3 δισ. ευρώ που θα εκτελεστούν στο πλαίσιο της έκθεσης Expo 2027, οι ελληνικές επιχειρήσεις στοχεύουν και στα κονδύλια ανασυγκρότησης των Δυτικών Βαλκανίων, που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση εν όψει των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της προενταξιακής πορείας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, επιταχύνει τις χρηματοδοτικές ροές μέσω ποικίλων πηγών, όπως είναι το Επενδυτικό Πλαίσιο Δυτικών Βαλκανίων, τα Εργαλεία Προενταξιακής Βοήθειας (IPA III), το Νέο Αναπτυξιακό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο 2021-2027 περιλαμβάνει πακέτο χρηματοδότησης έως και 9 δισ. ευρώ σε κονδύλια της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια, με δυνατότητα κινητοποίησης έως και 20 δισ. ευρώ επενδύσεων μέσω του Μηχανισμού Εγγυήσεων των Δυτικών Βαλκανίων. Λόγω μεγέθους της χώρας, το μεγαλύτερο μερίδιο των κονδυλίων, περίπου 45%, αφορά τη Σερβία. Στη γειτονική χώρα θα διοχετευθούν περί τα 9 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και μοχλευμένων κεφαλαίων μέσω επενδύσεων που θα διατεθούν στο πλαίσιο του προενταξιακού διαλόγου της Σερβίας με την ΕΕ και τα οποία η κυβέρνηση Βούτσιτς θέλει τώρα να αξιοποιήσει στο έπακρο.
Εξ αυτών τα 3 δισ. ευρώ αφορούν έργα άμεσα σχετιζόμενα με την έκθεση Expo 2027, που ανέλαβε η Σερβία να υλοποιήσει από τον Μάιο έως τον Αύγουστο του 2027 στο Βελιγράδι. Για την ταχύρρυθμη υλοποίησή τους έχουν ληφθεί νομοθετικές ρυθμίσεις ειδικών διαδικασιών και έχουν ιδρυθεί εταιρείες ειδικού σκοπού, που διαχειρίζεται η κρατική Διεύθυνση Κατασκευών της χώρας.
Πέραν των έργων που σχετίζονται άμεσα με την Expo 2027, έχει προγραμματιστεί σειρά άλλων έργων υποδομών με ορίζοντα το 2025, όπως η κατασκευή του εθνικού σταδίου στο Surcin, κεντρικού σιδηροδρόμου του Βελιγραδίου, νέου σταθμού λεωφορείων, σχολεία, νοσοκομεία κ.ά. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της χώρας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, στο πλαίσιο της προετοιμασίας θα έχουν ολοκληρωθεί 487 χιλιόμετρα νέων δρόμων.
Τα έργα αυτά ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τις κατασκευαστικές ΓΕΚ Τέρνα, Intrakat, ΑΒΑΞ, Mytilineos, που πρόσφατα εκπρόσωποί τους βρέθηκαν στη Σερβία, συνοδεύοντας την πρωθυπουργική αποστολή. Για τις επιχειρήσεις αυτές, αλλά και άλλες, όπως είναι η Dimand, η REDS κ.ά., που επίσης βρέθηκαν στο Βελιγράδι, προοπτικές συνεργασίας υπάρχουν και στο επίπεδο της ενίσχυσης της ενεργειακής αποτελεσματικότητας κτιρίων. Ενδεικτικά αναφέρεται η χρηματοδότηση της βελτίωσης ενεργειακής αποτελεσματικότητας δημόσιων κτιρίων Βελιγραδίου από την EBRD, αλλά και του Campus Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, υπό τον χαρακτηρισμό του εμβληματικού έργου από το Επενδυτικό Πλαίσιο Δυτικών Βαλκανίων.
Επίσης, έργα που μπορούν να συμβάλουν οι ίδιες επιχειρήσεις αφορούν μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και διαχείρισης απορριμμάτων. Στο υπ. Εξωτερικών έχουν εντοπιστεί δυνατότητες από κοινού ανάληψης και εκτέλεσης έργων σε επτά περιφερειακά κέντρα διαχείρισης απορριμμάτων της γειτονικής χώρας, με τη συγχρηματοδότηση της EBRD και της Γαλλικής Αναπτυξιακής Υπηρεσίας. Επίσης, ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων στην περιοχή Παλίλουλα Βελιγραδίου.
Ακόμη, δυνατότητες συνεργασίας ελληνικών επιχειρήσεων υπάρχουν σε έργα ανακατασκευής και εκμοντερνισμού υδροηλεκτρικών έργων, όπως οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί σε Βλάσινα, Μπίστριτσα και Τζέρνταμπ. Επίσης, όπως επισημαίνεται στο πλαίσιο Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Κλίμα και την Ενέργεια της Σερβίας, θα μπορούσε να διερευνηθεί συνεργασία στην ανάπτυξη τόσο αιολικών όσο και υβριδικών φωτοβολταϊκών-υδροηλεκτρικών πάρκων.
Τέλος, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν και σε συμβουλευτικό επίπεδο. Ευκαιρίες αξιοποίησης της εγχώριας τεχνογνωσίας μπορούν να υπάρξουν σε εφαρμογή ενωσιακών προγραμμάτων για την ενίσχυση της βιώσιμης ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως είναι τα προγράμματα SMEs Go Green, Western Balkans Climate, Green Finance for Inclusion κ.λπ.
Όπως έγραψε το powergame.gr, τα δύο σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις για μια τέτοια συμμετοχή στην ανάπτυξη της Σερβίας είναι, πρώτον, η απουσία ελληνικών τραπεζών στην τοπική αγορά και το μεγάλο ανεκτέλεστο έργων που έχουν στη χώρα μας.
Όσον αφορά το πρώτο, καθώς τα έργα έχουν επείγοντα χαρακτήρα, η ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών σημαίνει άμεση τραπεζική χρηματοδότηση. Οι ελληνικές τράπεζες, που γνωρίζουν άριστα τις ελληνικές επιχειρήσεις, θα μπορούσαν πολύ γρήγορα και αποτελεσματικά να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες όσων ενδιαφέρονται για έργα στη γείτονα χώρα. Γι’ αυτό στην πρωθυπουργική αποστολή συμμετείχαν και στελέχη τραπεζών (ΕΤΕ, Alpha, Optima, Eurobank).
Από την άλλη πλευρά, και οι εγχώριες επιχειρήσεις έχουν περιορισμούς, αφού ο μεγάλος όγκος ανεκτέλεστων έργων στην Ελλάδα αφήνει περιορισμένους πόρους (ανθρώπους, κεφάλαια, μηχανήματα κ.λπ.) για ανάληψη πρωτοβουλιών εκτός Ελλάδος.