THEPOWERGAME
Τα προαπαιτούμενα έργα της έκθεσης EXPO 2027, ύψους 3 δισ. ευρώ, που θα υλοποιηθούν στη Σερβία, βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων μεταξύ Ελλήνων πολιτικών και επιχειρηματιών με τους Σέρβους ομολόγους τους. Πρόκειται για έργα κατασκευαστικά, ενεργειακά, ανάπλασης ακινήτων, δημιουργίας υποδομών τουρισμού και φιλοξενίας κ.λπ., για τα οποία, όπως είπε ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς (Aleksandar Vučić), στην προσφώνησή του προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, η Ελλάδα διαθέτει μεγάλη εμπειρία και θα μπορούσε να βοηθήσει τη Σερβία.
Έτσι, στις συναντήσεις που διοργανώθηκαν το περασμένο διήμερο συμμετείχαν πάνω από 50 Έλληνες επιχειρηματίες, που εκπροσωπούσαν τουλάχιστον 41 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις. Μαζί τους μια μεγάλη κυβερνητική αποστολή από την Αθήνα, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, τρεις υπουργούς (Θ. Σκυλακάκης, Κ. Σκρέκας και Χ. Σταϊκούρας) και έναν υφυπουργό (Κώστας Φραγκογιάννης), ο οποίος διοργάνωσε τις επαφές των δύο επιχειρηματικών κοινοτήτων.
Από την άλλη πλευρά βρέθηκε το σύνολο της σερβικής κυβέρνησης, με τουλάχιστον 130 επιχειρηματίες και στελέχη σερβικών επιχειρήσεων. Η σερβική κυβέρνηση δίνει μεγάλη σημασία στην έκθεση αυτήν, καθώς επιχειρεί να βγει από την απομόνωση και να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές. Εξάλλου, είναι η πρώτη φορά που η Σερβία (και συνολικά η ΝΑ Ευρώπη) αναλαμβάνει μια τόσο σημαντική διεθνή διοργάνωση, όπως είναι η έκθεση EXPO.
Το ενδιαφέρον από ελληνικής πλευράς αναμφίβολα ήταν μεγάλο και σύμφωνα με τα στοιχεία του υπ. Εξωτερικών, στην επιχειρηματική αποστολή συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι Δημήτρης Παπαλεξόπουλος (Τιτάν), Μαρία-Ρίτα Γκάλι (ΔΕΣΦΑ), Γιώργος Κούβαρης (ΓΕΚ Τέρνα), Ντίνος Μπενρουμπή (Όμιλος Μυτιληναίου), Κώστας Μίτζαλης (Avax), Μάνος Μανουσάκης (ΑΔΜΗΕ), Γιώργος Μυλωνάς (Alumil) κ.ά. Εδώ βρίσκεται η πλήρης λίστα.
Σύμφωνα με παράγοντες που συμμετείχαν στην αποστολή, δύο είναι οι βασικοί άξονες έργων που ενδιαφέρουν τους Σέρβους. Πρώτον, οι κατασκευές που θα βελτιώσουν τις υποδομές γύρω από την ΕXPO και δεύτερον, η ενεργειακή κάλυψη. Γι’ αυτό τον Έλληνα πρωθυπουργό στο ταξίδι αυτό συνόδεψαν οι αρμόδιοι υπουργοί, Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, και Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Θεόδωρος Σκυλακάκης.
Ενδιαφέρον από σερβικής πλευράς, ωστόσο, υπάρχει και για τον μεταποιητικό τομέα, τόσο σε υλικά όσο και σε τρόφιμα. Επίσης, εύλογα απασχολούν οι επενδύσεις στον τομέα της φιλοξενίας και της αναψυχής. Για τον λόγο αυτόν συμμετείχε και ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, αφού, όπως τόνισαν οι επικεφαλής των δύο χωρών, το ελληνοσερβικό εμπόριο μπορεί να διευρυνθεί περαιτέρω.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών, «τομέας προτεραιότητας (για τους Σέρβους) είναι ο κατασκευαστικός, με επιθυμία της σερβικής πλευράς να συμμετάσχουν μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες με τεχνογνωσία, εξειδικευμένο προσωπικό και εμπειρία σε τέτοιου μεγέθους έργα, που αφορούν, πέραν των κτιρίων, την κατασκευή του συνόλου των υποδομών (ύδρευση, αποχέτευση, ενέργεια, θέρμανση/ψύξη) και των προσβάσεων (οδικών και σιδηροδρομικών) στην περιοχή της Έκθεσης. Επίσης, στους τομείς ενδιαφέροντος εντάσσονται η κατασκευή και διαχείριση ξενοδοχείων, ακινήτων, ενέργειας, τουρισμού και μεταποίησης τροφίμων».
Η πρόθεση από ελληνικής πλευράς, όπως ανέφεραν καλά ενημερωμένες πηγές, είναι δεδομένη. Εξάλλου, δεν θα λάμβανε χώρα μια τόσο σημαντική και τόσο υψηλού επιπέδου ελληνοσερβική συνάντηση αν δεν υπήρχε ενδιαφέρον. Τα προβλήματα ωστόσο σε αυτήν τη συνεργασία εντοπίζονται σε δύο επίπεδα:
- Απουσιάζουν οι ελληνικές τράπεζες από την αγορά της Σερβίας, οι οποίες θα μπορούσαν πολύ γρήγορα και με καλύτερους όρους να ενισχύσουν την ελληνική «εισβολή» επιχειρηματιών στη γείτονα χώρα. Γι’ αυτό, άλλωστε, στην επιχειρηματική αποστολή που οργάνωσε το υπ. Εξωτερικών συμπεριλήφθηκαν πολλά στελέχη ελληνικών τραπεζών (ΕΤΕ, Alpha, Eurobank, Optima). Σημειώνεται ότι οι ελληνικές τράπεζες είχαν εγκατασταθεί στη δεκαετία του 2000 στη χώρα, αλλά η ύφεση και οι επιταγές των δανειστών τις υποχρέωσαν ν’ αποσυρθούν από τη σερβική αγορά, αλλά και τις άλλες αγορές των Βαλκανίων.
- Η ικανότητα του κατασκευαστικού τομέα της χώρας είναι οριακή ν’ ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο επενδυτικό κάλεσμα, που ενέχει μεγάλο ρίσκο, δεδομένου ότι ήδη διαθέτει ένα τεράστιο ανεκτέλεστο στην Ελλάδα. Οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις δοκιμάζονται από την απουσία πόρων (κεφαλαίων, εργαζομένων κ.λπ.), που θα μπορούσαν να στηρίξουν μια τέτοια επέκταση. Όπως δήλωσε στο powergame.gr, ανώτατο στέλεχος κατασκευαστικού ομίλου που συμμετείχε στην αποστολή «φαίνεται πως υπάρχει ανάγκη και διάθεση να μπουν νέες εταιρείες στη Σερβία. Ωστόσο, το χρονικό όριο ολοκλήρωσης των υποδομών για την EXPO είναι το τέλος του 2026. Μέχρι τότε έχουμε μπόλικο ανεκτέλεστο στην Ελλάδα. Όμως, εμείς ως όμιλος θα το διερευνήσουμε».
Πάντως, για όσους ασχολούνται με το real estate, αλλά και την ενέργεια, η σερβική αγορά μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες. Η Σερβία «διψά» για αναπλάσεις και δημιουργία νέων εγκαταστάσεων φιλοξενίας επισκεπτών, όπως επίσης «διψά» για «πράσινη» ενέργεια. Γι’ αυτό στην ελληνική αποστολή συμμετείχαν μια σειρά στελεχών ενεργειακών επιχειρήσεων (ΔΕΣΦΑ, ΑΔΜΗΕ, Rocas κ.ά.), real estate (Grivalia, Dimand, REDS κ.ά.) και του τομέα φιλοξενίας (Λάμψα, Hyatt, Metropol κ.ά.).
Από σερβικής πλευράς την επιχειρηματική αποστολή είχε αναλάβει το Εμπορικό Επιμελητήριο της Σερβίας (PKS) και συμμετείχαν τουλάχιστον 130 σερβικές επιχειρήσεις. Οικοδεσπότης δε ήταν ο υπουργός Οικονομικών, Σίνισα Μάλι (Sinisa Mali), ο οποίος και παρουσίασε το master plan των Σέρβων όσον αφορά την EXPO 2027.
Στην παρουσίαση συμμετείχαν οι υπουργοί Γεωργίας, Δασών και Διαχείρισης Υδάτων, J. Tanaskovic, Κατασκευών, Μεταφορών και Υποδομών, G. Vesic, Μεταλλείων, Ενέργειας, D. Djedovic, Εσωτερικού και Εξωτερικού Εμπορίου, Τ. Momirovic, Επιστημών, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας, J. Begovic, και Πληροφοριών και Τηλεπικοινωνιών, Μ. Jovanovic.
Αναλυτικά οι Έλληνες επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην αποστολή στη Σερβία:
Participant’s Surname | Participant’s Name | Participant’s Title | Company Name |
ALISANDRATOU | HILDA | DIRECTOR INVESTMENT PROMOTION TOURISM, REAL ESTATE, CREATIVE INDUSTRIES | ENTERPRISE GREECE |
ALON | ISAK | PRESIDENT | INTRACOM- TELECOM |
ANDRIOPOULOS | DIMITRIOS | CEO | DIMAND |
BENROUBI | DINOS | DEPUTY PRESIDENT &CEO | MYTILINEOS- METKA |
BOULOGIANNIS | KONSTANTINOS | VICE PRESIDENT & GENERAL PROJECT MANAGER | ATERMON |
BOURAS | DIMITRIOS | CEO | WHITESTONE |
CHOMENIDIS | ANASTASIOS | CEO | LAMPSA HELLENIC HOTELS S.A. |
DASKALANTONAKIS | IOANNIS | CEO | METROPOL PALACE HOTEL- KOKARI |
DRETTA | IOANNA | CEO | REDS |
EDILASHVILI | KARTLOS | CEO | INTRACOM- TELECOM |
EFTHYIMIADIS | DAMIANOU | BUSINESS DEVELOPMENT DIRECTOR | ARCHIRODON |
EKONOMOU | PARIS | HEAD OF WHOLESALE BANKING AND MEMBER OF THE EXECUTIVE COMMITTEE | OPTIMA BANK |
EMIRIS | IOANNIS | GENERAL MANAGER WHOLESALE BANKING | ALPHA BANK |
FRAGKOGIANNIS | KONSTANTINOS | DEPUTY MINISTER | MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS |
GALLI | MARIA RITA | CEO | DESFA |
GAVRIILIDIS | THEODOROS | CHIEF INVESTMENT OFFICER | LAMDA DEVELOPMENT |
GEORGIOU | VASILEIOS | CEO | PROTASIS |
GIANNOPOULOS | MARINOS | CEO | ENTERPRISE GREECE |
GOURGOULI | ARETI | DEPUTY MINISTER’S OFFICE | MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS |
KALLIANTASI | CHRISTOS | GENERAL MANAGER LARGE ENTERPISES | OPTIMA BANK |
KARACHALIOS | KONSTANTINOS | HELLENiQ ENERGY INTERNATIONAL DIVISION MANAGER & CHAIRMAN OF THE BoD of EKO SERBIA A.D. Beograd | HELLENIC ENERGY HOLDINGS S.A. – EKO SERBIA A.D. |
KARAMOYZIS | VASSILIS | DIR GENERAL CORPORATE BANKING/ CONTACT PERSON MS MAKRI | NATIONAL BANK OF GREECE |
KARAPIPERIS | DIONYSIOS | CEO | ARCHIRODON |
KARRAS | ARGIRIS | CEO | ALUMINCO SA |
KARVELIS | NIKOLAOS | HEAD OF INFRASTRUCTURE | ALPHA BANK |
KOLAITIS | KONSTANTINOS | INTERNAL AUDITOR | ATERMON |
KOSTOPOULOU | MARIA | DEPUTY MINISTER’S OFFICE | MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS |
KOUKOUNTZOS | NIKOLAOS | MANAGING DIRECTOR | KLEEMANN |
KOUVARIS | GEORGIOS | CHAIRMAN OF THE BOD OF HERON ENERGY S.A. | GEK TERNA – TERNA ENERGY S.A. |
LAMPADARIDIS | ZAFEIRIS | GENERAL DIRECTOR | HYATT REGENCY BELGRADE |
MANOUSAKIS | MANOS | PRESIDENT & CEO | ADMIE |
MITZALIS | KONSTANTINOS | CEO | AVAX |
MITZALIS | ANTONIOS | EXECUTIVE DIRECTOR | AVAX |
MLADENOVIC | ALEKSANDAR | ATTORNEY AT LAW | ISOMAT SA |
MOSCHANDREOU | PANOS | BUSINESS DEVELOPMENT DIRECTOR | COPELOUZOS GROUP |
MYLONAS | GEORGIOS | PRESIDENT & CEO | ALUMIL – MILONAS -ALUMINIUM INDUSTRY S.A. |
NATSIS | EFSTATHIOS | EXECUTIVE DIRECTOR DEVELOPMENT | GEK TERNA – TERNA ENERGY S.A. |
NEZERITIS | NIKOLAOS | CHIEF OF CORPORATE AND INVESTMENT BANKING | ALPHA BANK |
PAPALEXOPOULOS | DIMITRIOS | PRESIDENT | TITAN / SEV |
POLEMIS | GEORGE | PRESIDENT | DP PUMPS MANUFACTURERS SA |
POLYCHRONOPOULOS | ATHANASIOS | CHAIRMAN | EKAN-POLYGREEN |
SAMARAS | IOANNIS | PRESIDENT &MANAGING DIRECTOR | ATERMON |
STRAFTI | NATALIA | DEPUTY CEO | GRIVALIA MANAGEMENT COMPANY Α.Ε. |
TOUZIOU | ANGELIKI | CHIEF DEVELOPMENT OFFICER FOR RESIDENTIAL, MIXED – USE, HOSPITALITY | LAMDA DEVELOPMENT |
TRIPOSKOUFI | ANNITA | DIRECTOR, SME & MAJOR EXPORTERS INDUSTRIAL PRODUCTS, ENERGY, SHIPPING & COUNTRY PROMOTION | ENTERPRISE GREECE |
TSANTILAS | THANASIS | CHAIRMAN OF BOD& MANAGING DIRECTOR | Rokas Renewables – An Iberdrola Renewables Company |
TZAVELLOS | APOSTOLOS | HEAD OF INTERNATIONAL OPERATIONS | INTRAKAT/ AKTOR |
TZIKA | TANIA | PRESIDENT | ELVIAL A.E. |
TZIRITIS | THANOS | PRESIDENT & MANAGING DIRECTOR | ISOMAT SA |
TZOUROS | THEODOROS | SENIOR GENERAL MANAGER | CHIEF EXECUTIVE OFFICER CORPORATE & INVESTMENT BANKING | PIRAEUS BANK |
VANGELATOS | IOSIF | GENERAL MANAGER | VIOHALCO |
VASILEIOU | KONSTANTINOS | DEPUTY CEO/ HEAD OF CORPORATE &INVESTMENT BANKING | EUROBANK |
VOKOU | EVA | DEPUTY MINISTER’S OFFICE | MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS |
XIFARAS | KONSTANTINOS D. | CEO | DEPA COMMERCIAL S.A. |