THEPOWERGAME
Ανοικτές προσκλήσεις για την ενίσχυση δράσεων, που ξεκινούν από την πρόσληψη βοηθού για άτομα με ειδικές ανάγκες, μέχρι την πρόσληψη μακροχρόνιων ανέργων από επιχειρήσεις και την απόκτηση ηλεκτρικών οχημάτων, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, παραμένουν ανοικτές στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Από τις ανοικτές προσκλήσεις, η τελευταία πρόσκληση που βγήκε στον αέρα είναι το «Εξοικονομώ 2023 (Β’ Κύκλος)», που δημοσιοποιήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου. Αφορά την ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών και θα στηρίξει οικονομικά την ενεργειακή θωράκιση οικιών εφόσον το ατομικό εισόδημα των δικαιούχων δεν ξεπερνά τις 5.000 ευρώ ετησίως ή το οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 10.000 ευρώ. Το πρόγραμμα έχει συνολικό προϋπολογισμό 110 εκατ. ευρώ και απευθύνεται σε περισσότερους από 5.000 ιδιώτες/νοικοκυριά.
Το «Εξοικονομώ» είναι ένα πρόγραμμα που αποδεικνύεται μηχανή απορροφήσεων πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς τόσο τα νοικοκυριά όσο και η αγορά γνωρίζουν καλά από το παρελθόν αυτού του είδους τις δράσεις. Μόνο πέρυσι υπήρξαν προσκλήσεις (Εξοικονομώ 2023, Α’ φάση και Εξοικονομών – Ανακαινίζω για Νέους) ύψους 600 εκατ. ευρώ.
Δεν ισχύει το ίδιο για το πρόγραμμα «Ηλέκτρα», που έχει τους ίδιους στόχους για τα δημόσια κτίρια. Εκεί οι διαδικασίες είναι πιο αργές, καθώς αφενός μεν δημόσιοι φορείς (υπουργεία, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ κ.λπ.), αποδέκτες της δράσης, δεν έχουν εμπειρία σε αντίστοιχα έργα, αφετέρου δε αφορά πολύ μεγαλύτερες και εν λειτουργία εγκαταστάσεις.
Σύντομα μάλιστα αναμένεται να έρθει και το «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις, με προϋπολογισμό 450 εκατ. ευρώ, που θα βάλει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην ολοκλήρωση των προαναφερόμενων προγραμμάτων «Εξοικονομώ». Πρόκειται για τρία ξεχωριστά προγράμματα, από τα οποία προδημοσιεύτηκε το πρώτο, το σχετικό με το «Αλλάζω Συσκευή για τις επιχειρήσεις».
Προβλήματα στην απορρόφηση έχουν κι άλλες προσκλήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Είναι χαρακτηριστική η αδυναμία απορρόφησης των πόρων της πρόσκλησης «Πράσινα TAXI», καθώς οι αποδέκτες διστάζουν να προχωρήσουν, παρά τις γενναιόδωρες επιδοτήσεις, εξαιτίας του ότι δεν υπάρχουν σημεία φόρτισης. Μέχρι το τέλος του περασμένου Νοεμβρίου μόλις 81 αιτήσεις είχαν υποβληθεί, ενώ η πρόσκληση περιλαμβάνει πάνω από 1.700 οχήματα.
Μια άλλη πρόσκληση που εμφανίζει προβλήματα στις απορροφήσεις είναι εκείνη που αφορά τη δημιουργία βρεφικών σταθμών στις μεγάλες επιχειρήσεις, με στόχο τον περιορισμό της υπογεννητικότητας και την ενίσχυση της γυναικείας απασχόλησης. Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι το περασμένο φθινόπωρο ούτε μία αίτηση δεν είχε υποβληθεί από κάποια επιχείρηση -γεγονός που επισημάνθηκε και από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, σε ομιλία του στον ΣΕΒ- και πλέον η συζήτηση στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι αν θα συνεχιστεί ή όχι η πρόσκληση.
Πάντως, πρέπει να επισημανθεί ότι το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας έχει ολοκληρώσει μέχρι σήμερα 46 προσκλήσεις συνολικού ύψους 3,6 δισ. ευρώ. Πρόκειται ωστόσο για πιο στοχευμένες προσκλήσεις, μεγάλου ύψους, που είχαν λίγους αποδέκτες (π.χ. Βιομηχανικά Πάρκα, Φαρμακευτικές Επιχειρήσεις, Ερευνητικά Κέντρα κ.λπ.).
Επίσης, προχώρησαν πολύ γρήγορα προσκλήσεις κατάρτισης ανέργων (reskilling) ή εργαζομένων (upskilling), παρέχοντας κουπόνια κατάρτισης από 400 έως 1.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόσκληση για τους πρώτους 30.000 ανέργους που καταρτίσθηκε από τη ΔΥΠΑ εξαντλήθηκε μέσα σε δύο ημέρες, αφού από την πρώτη κιόλας ημέρα δημοσιοποίησης της πρόσκλησης υπήρξαν 24.000 αιτήσεις.
Επιπλέον, προχώρησαν αρκετά γρήγορα διάφορα είδη vouchers για την απόκτηση ηλεκτρονικού εξοπλισμού (π.χ. Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ, Ψηφιακά Εργαλεία για ΜΜΕ κ.λπ.), όπως επίσης για την παροχή υπηρεσιών (π.χ. Dentist Pass, Edu Pass κ.λπ.).
Το γεγονός βέβαια ότι έκλεισαν οι προσκλήσεις δεν σημαίνει ότι έκλεισε και η υλοποίηση των σχετικών δράσεων. Για παράδειγμα, πολλοί φορείς υπέβαλαν προτάσεις υλοποίησης έργων, όπως για παράδειγμα επενδυτικά σχέδια για τον πρωτογενή τομέα, τον κλάδο του φαρμάκου, τη μεταποίηση κ.λπ., τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν.
Επισημαίνεται ότι στα προαναφερόμενα ποσά ο συνολικός προϋπολογισμός δεν αφορά αποκλειστικά το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά τους συνολικούς προϋπολογισμούς των έργων, οι οποίοι κατά κανόνα περιλαμβάνουν τον ΦΠΑ, ο οποίος όμως δεν συνιστά επιλέξιμη δαπάνη από το ΤΑΑ. Η χρηματοδότησή του γίνεται κατά κανόνα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Πάντως, το μεγαλύτερο μέρος των αναφερόμενων προϋπολογισμών αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης.