THEPOWERGAME
Πονοκέφαλος για τη βιομηχανία αναψυκτικών έχει καταστεί η φρενήρης αύξηση των τιμών στα πορτοκάλια, βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή πορτοκαλάδας και άλλων προϊόντων, προκαλώντας κύμα ανατιμήσεων στο ράφι, ενώ επιπτώσεις επωμίζεται και η εστίαση, όπου οι τιμές επιβαρύνονται και με ΦΠΑ 24%.
Υπενθυμίζεται ότι η μονιμοποίηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ των μη αλκοολούχων ποτών και αναψυκτικών στα σούπερ μάρκετ και τη μικρή λιανική στο 13%, που τέθηκε σε εφαρμογή από την αρχή του χρόνου, δεν περιελάμβανε τα σερβιριζόμενα αναψυκτικά, όπου ο ΦΠΑ παραμένει στο 24%. Ωστόσο η πορτοκαλάδα -φυσικός χυμός- έχει ήδη ανατιμηθεί κατά τουλάχιστον 1 ευρώ στα καταστήματα εστίασης, ως αποτέλεσμα της αύξησης της τιμής των πορτοκαλιών, όπως αναφέρουν στο powergame.gr στελέχη της αγοράς.
Μεγαλύτερο όμως φαίνεται να είναι το πρόβλημα στη μεταποίηση. Ο Κώστας Σεπετάς, Chief Marketing Officer της Ηπειρωτικής Βιομηχανίας Εμφιαλώσεων, που μεταξύ άλλων αναπτύσσει δραστηριότητα και στα αναψυκτικά, μίλησε σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου για αυξήσεις τιμών στην πρώτη ύλη για την πορτοκαλάδα της τάξης του 150%. Όπως ανέφερε «το πορτοκάλι αποτελεί μεγάλο πρόβλημα». Μάλιστα η εταιρεία δεν είχε προλάβει να κάνει διόρθωση τιμής στο ράφι, οπότε καλείται να απορροφήσει το επιπλέον κόστος. Επιφυλάσσεται όμως για ανατιμήσεις σε επόμενη φάση. Σε ανατιμήσεις έχουν προχωρήσει κάποιες εταιρείες του κλάδου, όπως π.χ. η Coca Cola Τρία Έψιλον που διατηρεί πάντως ανταγωνιστικές τιμές στους χυμούς, όπως και η ΕΨΑ ενώ στο πλαίσιο εμπορικών δράσεων, σε συνεργασία με αλυσίδες του λιανεμπορίου, η Δέλτα έχει προχωρήσει και σε μειώσεις τιμών σε κάποιους κωδικούς.
Πάντως συνολικά στην αγορά η τάση των τιμών είναι ανοδική και αναμένεται κύμα ανατιμήσεων και από τους παίκτες που έχουν κρατήσει ουδέτερη στάση στις εξελίξεις. Σημειώνεται ότι οι ελληνικές βιομηχανίες μεταποιούν ετησίως περίπου 130-170 χιλ. τόνους ελληνικά πορτοκάλια για παραγωγή χυμού αλλά ταυτόχρονα εισάγουν κατεψυγμένο συμπυκνωμένο χυμό που χρησιμοποιούν στην παραγωγή αναψυκτικών. Και οι δύο πρώτες ύλες έχουν ανατιμηθεί αλλά περισσότερο οι εισαγόμενες αυξάνοντας το κόστος παραγωγής στις μεταποιητικές βιομηχανίες. Παράγοντες της βιομηχανίας εκτιμούν ότι οι τιμές για τους προμηθευτές τους κινούνται υψηλότερα κατά 120-130%. Το πρόβλημα, που δεν αφορά μόνο την ελληνική αγορά, αναμένεται να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη ποσόστωση ελληνικού χυμού στα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα, με αντίστοιχο μετριασμό των ξένων συμπυκνωμάτων ενώ στην Ευρώπη ήδη αναπτύσσεται η τάση προώθησης χυμών με μεγαλύτερη περιεκτικότητα μύλου και άλλων φρούτων προκειμένου να μετριαστεί η υπερβάλλουσα ζήτηση για πορτοκάλια.
Το θέμα είχε αναδείξει προ μηνών ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, επικεφαλής της Bespoke SGA Holdings. Όπως είχε πει, το μεγάλο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής θα έρθει από τη γεωργία όπου ήδη αντιμετωπίζουμε τα πρώτα σημάδια, μέσα από τις υπερβολικές αυξήσεις των τιμών των αγαθών. Από το βήμα του Κύκλου Ιδεών «Η Ελλάδα μετά VII: Ασυμμετρίες και εθνική ατζέντα», ο κ. Θεοδωρόπουλος εκτίμησε ότι το πρώτο προϊόν που θα αντιληφθούμε ότι θα αρχίσει να λείπει από την αγορά είναι τα πορτοκάλια.
Η μείωση της παραγωγής σε Φλόριντα και Βραζιλία, που αποτελούν τους παγκόσμιους τροφοδότες της βιομηχανίας με συμπυκνωμένο χυμό, μαζί με την ΕΕ, την Κίνα και το Μεξικό, με μικρότερα μερίδια, έχει εκτοξεύσει τις τιμές στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων σχεδόν στο διπλάσιο, όπως δείχνουν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (FCOJ) συγκριτικά με ένα χρόνο πριν. Την ίδια στιγμή οι Έλληνες παραγωγοί φαίνεται να βγαίνουν κερδισμένοι σε γενικές γραμμές. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι τιμές παράδοσης στα χυμοποιεία, από 8-10 λεπτά ανά κιλό πέρυσι, φτάνουν τουλάχιστον τα 20 λεπτά φέτος. Ακόμη και στο νωπό πορτοκάλι οι τιμές στις εξαγωγές κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα, ήτοι από 18-20 λεπτά πέρυσι στα 30-32 λεπτά μεσοσταθμικά φέτος ενώ ακόμη υψηλότερα κινήθηκαν οι τιμές στην αρχή της περιόδου συγκομιδής. Κι ενώ η ζήτηση στα νωπά προϊόντα υποχωρεί μετά τα Χριστούγεννα που βγήκαν στην αγορά προϊόντα από Αίγυπτο και Τουρκία, η ζήτηση για χυμό παραμένει ισχυρή.
Οι στρεβλώσεις στην αγορά και ο αθέμιτος ανταγωνισμός
Σύμφωνα με στοιχεία της Incofruit οι εξαγωγές μας παρουσιάζουν μείωση λόγω του συγκεκριμένου ανταγωνισμού δικαιώνοντας εν πολλοίς τις κινητοποιήσεις των Ευρωπαίων αγροτών που αντιδρούν στην πολιτική της ΕΕ αφενός με τη διατήρηση αυστηρών προδιαγραφών παραγωγής για τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα και αφετέρου με το να επιτρέπει εισαγωγές από τρίτες χώρες προϊόντων που παράγονται χωρίς αντίστοιχα πρότυπα και προδιαγραφές. Ως εκ τούτου, όπως τονίζει ο Γιώργος Πολυχρονάκης, επικεφαλής της Incofruit, τα κοινοτικά προϊόντα υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό. Εξάλλου, υπάρχουν και οι προτιμησιακές συμφωνίες, όπως π.χ. με την Τουρκία, που λόγω της προενταξιακής πορείας της έχει το προνόμιο μηδενικών δασμών όταν τα ελληνικά προϊόντα επιβαρύνονται με δασμούς κατά την εισαγωγή τους στη γειτονική χώρα. Επίσης, η Αίγυπτος και άλλες παραμεθόριες χώρες έχουν ειδικά προτιμησιακά καθεστώτα μέσω του Ευρωμεσογειακού Συμφώνου.
Ως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών οι τιμές δέχονται πτωτικές πιέσεις χωρίς να μπορεί να ικανοποιηθεί το κόστος των Ευρωπαίων παραγωγών από τον ανταγωνισμό που υφίστανται. Σημειωτέον, η ΕΕ είναι κορυφαίος εισαγωγέας φρούτων και λαχανικών στον κόσμο και καλείται να διαχειριστεί ένα δομικό πρόβλημα, δεδομένου ότι οι εισαγωγές της από χώρες με χαμηλό κόστος εργασίας, ανεξέλεγκτη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, χαμηλό κόστος λιπασμάτων και χωρίς κοινωνικό πρόσημο εγείρει κρίσιμα θέματα βιωσιμότητας για τους επαγγελματίες αγρότες που λόγω του αθέμιτου ανταγωνισμού και της στροφής των καταναλωτών σε φθηνά προϊόντα βλέπουν τα εισοδήματά τους να φυλλορροούν. Ενδεικτική της νέας κατάστασης που τείνει να επικρατήσει είναι η ραγδαία αύξηση των εισαγωγών που καταγράφεται εσχάτως και μένει να επιβεβαιωθεί με τα επίσημα στοιχεία.