THEPOWERGAME
Οι υψηλότεροι μισθοί των εργαζομένων στην Ευρωζώνη αναμένεται να αυξήσουν το εισόδημά τους που έχει εξανεμιστεί από τις ανατιμήσεις, αλλά η αναμενόμενη ενίσχυση της αγοραστικής τους δύναμης θα μπορούσε να εμποδίσει τις προσπάθειες της ΕΚΤ να επαναφέρει τον πληθωρισμό στον στόχο.
Η ΕΚΤ έχει ξεχωρίσει τους μισθούς ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την 1-1/2 χρόνια στη μάχη της κατά του πληθωρισμού. Αναμένει αύξηση των μισθών σε όλη την Ευρωζώνη κατά 4,6% φέτος, πολύ περισσότερο από τον ρυθμό του 3%, που θεωρεί ότι συνάδει με τον πληθωρισμό στον στόχο του 2%.
Οι υψηλότερες μισθολογικές διευθετήσεις θα αποτελούσαν κίνδυνο για τις μειώσεις των επιτοκίων που οι χρηματοπιστωτικές αγορές στοιχηματίζουν ότι θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο.
«Βλέπουμε μια αύξηση των μισθών προς το 3%, αλλά θα είναι ένας ανώμαλος δρόμος», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Reamonn Lydon, οικονομολόγος στην Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας και ένας από τους εμπνευστές του δημοφιλούς Indeed Wage Tracker.
Οι αυξήσεις των μισθών αυξάνουν το κόστος για τις επιχειρήσεις και ενισχύουν το εισόδημα των νοικοκυριών, δύο παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν τις τιμές και να απαιτήσουν από την ΕΚΤ να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα.
Τα συνδικάτα ετοιμάζονται να αγωνιστούν
Όπως σημειώνει το Reuters, τα συνδικάτα βλέπουν τον συνδυασμό του σταδιακά μειούμενου πληθωρισμού, της χαμηλής ανεργίας και υψηλών περιθωρίων κέρδους των πολυεθνικών ως την καλύτερη και ενδεχομένως τελευταία ευκαιρία αυτού του οικονομικού κύκλου για την αποκατάσταση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων.
Και αφού είδαν τους πραγματικούς μισθούς τους να μειώνονται κατά περίπου 5% το 2022, οι μισθωτοί είναι έτοιμοι να αγωνιστούν. Οι αμερικανικοί γίγαντες Tesla και Amazon είναι μεταξύ των εταιρειών που ήδη παλεύουν με απεργίες στην Ευρώπη.
Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν υπάρχουν μισθολογικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για την Ευρωζώνη των 20 χωρών. Αλλά το Indeed Wage Tracker, το οποίο μετρά τους μισθούς που διαφημίζονται στον εν λόγω ιστότοπο, παρακολουθείται στενά από την ΕΚΤ ως δείκτης μελλοντικών τάσεων. Ο δείκτης αυξήθηκε τον Δεκέμβριο -στο 3,8% από 3,7%- αν και ήταν πολύ χαμηλότερος από το μέγιστο 5,2% που καταγράφηκε τον Οκτώβριο του 2022, όταν ο πληθωρισμός βρισκόταν στο απόγειό του.
Ο Lydon και ο Pawel Adrjan της Indeed δήλωσαν ότι η αύξηση του Δεκεμβρίου οφείλεται πιθανώς στις νέες μισθολογικές συμφωνίες, μια επίδραση που βλέπουν να συνεχίζεται στις αρχές του 2024, καθώς συνάπτονται περισσότερες συμφωνίες και αρχίζουν να εφαρμόζονται οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού.
Μεταξύ των πρόσφατων διακανονισμών, οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 4,5% για τους εργαζόμενους στα ισπανικά καταστήματα Carrefour και τα ΙΚΕΑ, 5% στη γαλλική μεγάλη ενεργειακή εταιρεία TotalEnergies και 6,6% για τους Ολλανδούς εργαζόμενους στους σιδηροδρόμους. Το ελάχιστο ωρομίσθιο των οδηγών της γαλλικής Uber αυξήθηκε κατά 17,6%.
Οι κατώτατοι μισθοί αυξήθηκαν εν τω μεταξύ στην Ελλάδα κατά 9,4%, κατά 3,4% στη Γερμανία, 3,8% στην Ολλανδία και 5% στην Ισπανία. «Όλα δείχνουν επιστροφή στην αύξηση των πραγματικών μισθών», δήλωσε ο Martin Hoepner, καθηγητής στο Ινστιτούτο Max-Planck για τη μελέτη της κοινωνίας στην Κολωνία της Γερμανίας.
Ενθαρρυμένα από τις ελλείψεις εργαζομένων, που μόλις έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν, τα εργατικά συνδικάτα ελπίζουν να αντιστρέψουν την τάση μείωσης των μελών που επιταχύνθηκε με την παγκοσμιοποίηση τη δεκαετία του 1990.
Οι εργαζόμενοι στον γαλλικό κρατικό όμιλο ηλεκτρικής ενέργειας EDF απαιτούν αύξηση των μισθών τους κατά 6%, αλλιώς θα κατέβουν σε απεργία, ενώ ορισμένοι Γερμανοί εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους απέρριψαν αύξηση 11%, κατανεμημένη στον χρόνο, επειδή ήθελαν μικρότερη εβδομάδα εργασίας.
Ορισμένοι εργαζόμενοι της Amazon στην Ισπανία πραγματοποίησαν απεργίες κατά τη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου των διακοπών και η Tesla αντιμετώπισε μπλόκα σε σκανδιναβικές χώρες, με στόχο να την αναγκάσουν να υπογράψει συλλογική σύμβαση εργασίας στη Σουηδία.
«Αυτήν τη στιγμή, οι οικονομικές συνθήκες είναι προφανώς ευνοϊκές για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης των συνδικάτων», δήλωσε ο Torsten Mueller, ερευνητής στο συνδικαλιστικό ινστιτούτο.
Ίσως οι αυξήσεις γυρίσουν μπούμερανγκ, αν η ΕΚΤ διατηρήσει υψηλά τα επιτόκια
Όμως ο Lucio Baccaro, επίσης καθηγητής στο Ινστιτούτο Max Planck, δήλωσε ότι μια τέτοια «μισθολογική μαχητικότητα» θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, αν έκανε την ΕΚΤ να διατηρήσει υψηλότερα τα επιτόκια για να περιορίσει τη ζήτηση.
«Αν πυροδοτηθεί ένα σπιράλ μισθολογικών τιμών ή αν η κεντρική τράπεζα φοβάται ότι πυροδοτείται, θα παρέμβει», είπε.
Ο Baccaro τάχθηκε υπέρ μικρότερων αλλά αφορολόγητων, εφάπαξ αυξήσεων, όπως αυτές που αναπτύσσει η Γερμανία, οι οποίες λήγουν στο τέλος του τρέχοντος έτους, προσθέτοντας ότι θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από φόρους επί των πλεοναζόντων εταιρικών κερδών.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ενός σπιράλ μισθολογικών τιμών, όπως επισήμανε ο υπεύθυνος χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ, Μάριο Σεντένο.
Και οι περισσότεροι οικονομολόγοι αναμένουν ότι οι εταιρείες θα απορροφήσουν το υψηλότερο μισθολογικό κόστος αυτήν τη φορά -και όχι μόνο λόγω των συνολικών στάσιμων προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας.
«Δεδομένου ότι η συνολική ζήτηση είναι πιο πιεσμένη τώρα απ’ ό,τι το 2022-2023, επίσης λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων, οι επιχειρήσεις μπορεί να είναι πιο πρόθυμες να επιτρέψουν να συμβεί αυτό για να ενισχύσουν τις πωλήσεις», δήλωσε ο Mattias Vermeiren, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης.
Ωστόσο, οι τελευταίες μισθολογικές διευθετήσεις έχουν ενισχύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών ότι η υψηλότερη αύξηση των μισθών ήρθε για να μείνει. Με τον αυξανόμενο εμπορικό προστατευτισμό να μειώνει την πρόσβαση των εταιρειών σε φθηνότερες αγορές εργασίας, αυτό δείχνει υψηλότερο πληθωρισμό και υψηλότερα επιτόκια.
«Η εργασία παίρνει και πάλι μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας», δήλωσε ο Tom O’ Hara, διαχειριστής χαρτοφυλακίου ευρωπαϊκών μετοχών της Janus Henderson.
«Τα εργασιακά και, σε σχέση με αυτό, η αποπαγκοσμιοποίηση είναι δύο από τους ισχυρότερους λόγους για τους οποίους πιστεύουμε ότι ο πληθωρισμός επιμένει με τρόπο που σημαίνει ότι τα επιτόκια δεν μπορούν απλώς να γυρίσουν πίσω στο μηδέν», πρόσθεσε.