THEPOWERGAME
Με περισσότερα από 40 έργα με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), συνολικού ύψους περίπου 20 δισ. ευρώ, να βρίσκονται σε διάφορα στάδια εξέλιξης και μεγάλους διαγωνισμούς για συμβάσεις παραχώρησης να ολοκληρώνονται τους προσεχείς μήνες, όπως για την Αττική Οδό ή το κεντρικό τμήμα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (BOAK), οι διοικήσεις των ισχυρών κατασκευαστικών ομίλων δίνουν τις τελευταίες μάχες για να ισχυροποιήσουν τα μερίδιά τους.
Αν και η νέα ηγεσία του υπουργείου Υποδομών έχει ξεκαθαρίσει πως θα προχωρήσουν μόνο όσα ΣΔΙΤ με πληρωμές διαθεσιμότητας είναι απολύτως απαραίτητα, η πίτα των εν εξελίξει ή σχεδιαζόμενων ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων προσεγγίζει τα 11 δισ. ευρώ για την επόμενη τριετία και τα 25 δισ. ευρώ για την προσεχή επταετία. Μόνο στον τομέα των οδικών αξόνων προβλέπονται νέες παραχωρήσεις ή ΣΔΙΤ συνολικού ύψους άνω των τριών δισ. ευρώ μαζί με τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού. Ο διαγωνισμός για τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού στον οποίο επικράτησε ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναμένεται να καθυστερήσει λόγω προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) από την κοινοπραξία Vinci – Mytilineos που βρέθηκε στη δεύτερη θέση.
Η μεγάλη αγορά των παραχωρήσεων και των ΣΔΙΤ θα μοιραστεί ανάμεσα στους πέντε ισχυρούς ομίλους, τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, την Intrakat (που εξαγοράζει την ΑΚΤΩΡ), την ΑΒΑΞ, την ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις (του ομίλου Ελλάκτωρ) και την Mytilineos. Σε αρκετές περιπτώσεις τα έργα διεκδικούν κοινοπραξίες που έχουν συστήσει οι πέντε ισχυροί, ενώ σε λίγους διαγωνισμούς συμμετέχουν και μικρότεροι «παίκτες» από την ΕΚΤΕΡ και την ΑΤΕΣΕ μέχρι την Dimand και τη REDEX. Πρόκειται για έργα που ξεκινούν από τους οδικούς άξονες και φτάνουν μέχρι τη διαχείριση δικτύων ύδρευσης και άρδευσης, μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων και κτιριακών εγκαταστάσεων.
Μέσω της διεύρυνσης του χαρτοφυλακίου ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων οι κατασκευαστικοί όμιλοι επιτυγχάνουν τρεις στόχους: Πρώτον, εξασφαλίζουν μακροχρόνιες πηγές εσόδων και κερδών με ταυτόχρονη απεξάρτηση από τους κύκλους της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Δεύτερον, στήνουν άμυνες απέναντι στις πληθωριστικές πιέσεις αφού σχεδόν πάντα οι συμβάσεις παραχώρησης και ΣΔΙΤ ενσωματώνουν προβλέψεις π.χ. για αύξηση τιμών διοδίων ή πληρωμών διαθεσιμότητας ανάλογα με τον πληθωρισμό. Τρίτον, μέσω του κατασκευαστικού βραχίονα αποκτούν τεχνικό αντικείμενο με λογικό περιθώριο κέρδους, χωρίς τις αρνητικές εκπλήξεις και καθυστερήσεις που μπορεί να επιφυλάσσει ένα παραδοσιακό δημόσιο έργο.
Η πρόσφατη έκθεση της Axia Research για τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, τον μεγαλύτερο του κλάδου, είναι ενδεικτική για τις προσδοκίες των διοικήσεων από τις παραχωρήσεις και τα ΣΔΙΤ. Μόνο από το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο εν λειτουργία (Νέα Οδός, Κεντρική Οδός, Ολυμπία Οδός, διαχείριση απορριμμάτων σε Περιφέρειες Ηπείρου και Πελοποννήσου, κ.α.) και υπό ανάπτυξη παραχωρήσεων / ΣΔΙΤ (αεροδρόμιο Καστελίου Κρήτης, Εγνατία Οδός, Ολοκληρωμένο Τουριστικό Συγκρότημα Ελληνικού, κ.α.) η διοίκηση του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναμένει χρηματικές διανομές (μερίσματα) της τάξης των έξι δισ. ευρώ για την επόμενη 30ετία. Σε αυτά τα μεγέθη πρέπει να προστεθούν και οι χρηματικές διανομές από τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού μετά την επικράτηση στον σχετικό διαγωνισμό.
Ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ συμμετέχει σχεδόν σε όλους τους διαγωνισμούς για νέα έργα ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων, είτε αυτόνομα, είτε σε κοινοπραξίες. Επιπλέον, ηγείται την κοινοπραξίας (μαζί με την ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και ΑΒΑΞ) που έχει υποβάλει πρότυπη πρόταση, με βάση το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, για την κατασκευή επεκτάσεων της Αττικής Οδού (προς Λαύριο και Ραφήνα και τη σήραγγα Ηλιουπόλεως που θα συνδέει Καρέα με Λεωφόρο Βουλιαγμένης) με σύμβαση παραχώρησης.
Η διοίκηση της Intrakat, που συγκροτεί τον δεύτερο ισχυρότερο πόλο στις κατασκευές μετά τη συμφωνία εξαγοράς της ΑΚΤΩΡ, υποστηρίζει με κάθε ευκαιρία πως οι παραχωρήσεις και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελούν κρίσιμους πυλώνες για την εξασφάλιση σταθερών ροών εσόδων, σε αντίθεση με την κυκλικότητα των κατασκευών. Ο όμιλος ήδη έχει υπογράψει δύο έργα ΣΔΙΤ, τον οδικό άξονα Καλαμάτας – Πύλου προϋπολογισμού 239,2 εκατ. και το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη του ΒΟΑΚ, προϋπολογισμού 188,6 εκατ. ευρώ.
Η ΑΒΑΞ συμμετέχει στον διαγωνισμό για τη σύμβαση παραχώρηση του βασικού τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) σε κοινοπραξία με τους γαλλικούς ομίλους Egis Project και Meridiam. Ο όμιλος θα καταθέσει και δεσμευτική προσφορά στους διαγωνισμούς για τους οδικούς άξονες Δράμα – Αμφίπολη και Θεσσαλονίκη – Έδεσσα, που προωθούνται με ΣΔΙΤ και πληρωμές διαθεσιμότητας. Το χαρτοφυλάκιο παραχωρήσεων και ΣΔΙΤ της ΑΒΑΞ αποτιμήθηκε στις αρχές του 2023 στα 400 εκατ. ευρώ.
Η ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις που παραμένει στον όμιλο Ελλάκτωρ μετά την πώληση της ΑΚΤΩΡ στην Intrakat, διαθέτει εκτενές χαρτοφυλάκιο παραχωρήσεων αυτοκινητοδρόμων, ενώ συμμετέχει σε πλήθος νέων διαγωνισμών. Παράλληλα, η Ελλάκτωρ, μέσω της θυγατρικής Ηλέκτωρ, διεκδικεί μερίδιο και στα έργα διαχείρισης απορριμμάτων που προωθούνται μέσω ΣΔΙΤ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.