THEPOWERGAME
Θετικά για τη χώρα ολοκληρώνεται το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020. Παρά το γεγονός ότι η περίμετρος της συγκεκριμένης περιόδου στήριξης αυξήθηκε δύο φορές, κατά περίπου 3,6 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της πανδημίας, εν τούτοις θα κλείσει χωρίς απώλειες, ή στη χειρότερη περίπτωση με οριακές απώλειες.
Το όποιο διακύβευμα, όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, δεν ξεπερνά τα 200-300 εκατ. ευρώ, σε σύνολο σχεδόν 23,5 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι αρχικά οι πόροι του ΕΣΠΑ 2020-2014 είχαν προσδιοριστεί σε περίπου 20 δισ. ευρώ, αλλά λόγω της πανδημίας η Ελλάδα, όπως και μια σειρά άλλων κρατών μελών, έλαβε επιπλέον 2 δισ. ευρώ από React-EU. Επιπλέον η Ελλάδα έλαβε 1,6 δισ. ευρώ από το αποθεματικό καλής επίδοσης λόγω καλής πορείας που είχε η απορρόφηση των πόρων. Έτσι το όποιο διακύβευμα δεν ξεπερνά 1,2% του προγράμματος.
Τα παραπάνω διακρίνονται και στους πίνακες επιδόσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ποσοστό απορρόφησης των πόρων του ΕΣΠΑ για την Ελλάδα ανέρχεται σε 95% και η χώρα είναι 9η κατά σειρά στις απορροφήσεις. Μεταξύ του 96% και 100% βρίσκονται άλλες οκτώ χώρες, από τις οποίες δύο, η Εσθονία και η Λιθουανία έχουν φτάσει στο 100%. Οι υπόλοιπες πέντε βρίσκονται μεταξύ 96% και 99%.
Σημειώνεται ότι πριν λίγες ημέρες το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας προχώρησε σε αύξηση του ορίου πιστώσεων του συγχρηματοδοτημένου σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 350 εκατ. ευρώ για το 2023. Έτσι, το συνολικό όριο του ΠΔΕ για το 2023 διαμορφώνεται σε 9,1 δισ. ευρώ. Αν σε αυτά προστεθούν και τα 2 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, τότε η συνολική δαπάνη για το 2023 του ΠΔΕ ανέρχεται σε 11,1 δισ. ευρώ, αρκετά υψηλά μεν σε σχέση με άλλες χρονιές, χαμηλότερα ωστόσο απ΄ότι είχε προϋπολογιστεί για το 2023.
Στόχος της αύξησης του ΠΔΕ κατά 350 εκατ. ευρώ, είναι η έγκαιρη και απρόσκοπτη εκτέλεση των πληρωμών που αφορούν στα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, λόγω της λήξης της προγραμματικής περιόδου στις 31.12.2023. Με αυτόν τον τρόπο, όπως ανέφερε το υπουργείο, επιτυγχάνεται η μέγιστη απορρόφηση των ενωσιακών πόρων και παράλληλα, αποτρέπεται η σώρευση απλήρωτων υποχρεώσεων.
Παρά τη σημαντική αυτή αύξηση του ΠΔΕ, ωστόσο προβλήματα αποπληρωμής έργων καταγράφονται για άλλη μια χρονιά, καθώς το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, από τη μια πλευρά επιζητεί την υψηλή απορρόφηση, από άλλη πλευρά θέλει ν’ αποφύγει πάση θυσία μια μεταβολή στο έλλειμμα και ειδικότερα στο πρωτογενές έλλειμμα. Πάντως παράγοντες του υπουργείου, διαβεβαιώνουν ότι οι καθυστερήσεις αυτές, όπως κάθε φορά τέτοια περίοδο, θα είναι μόνον για μερικές ημέρες.
Όσα αιτήματα πληρωμών έχουν υποβληθεί και δεν ικανοποιηθούν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2023, και συγκεκριμένα μέχρι 29 του μήνα που είναι η τελευταία εργάσιμη, θα αποπληρωθούν μέσα στο α’ 15νθήμερο του Ιανουαρίου.
Αναφορικά με το ΕΣΠΑ 2014-2020, η τελική εικόνα αναμένεται να διαμορφωθεί μέχρι αύριο Πέμπτη. Οι πιθανές οριακές απώλειες πόρων που αναμένονται για την χώρα μας, ενδέχεται ν’ αποφευχθούν εφόσον αλλάξει για τη φετινή λογιστική περίοδο η αναλογία συμμετοχής στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Καθώς πολλές χώρες κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικά κονδύλια, υπάρχει η σκέψη να αλλάξει η αναλογία του 80-20 στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα για τη λογιστική χρήση 2023-2024.
Χώρες με σημαντικές καθυστερήσεις στην απορρόφηση είναι η Ισπανία (οι απορροφήσεις της οποίας σήμερα βρίσκονται στο 71%), η Ολλανδία (72%), η Δανία (76%) και η Ιταλία (76%). Πρόκειται για χώρες που διαχειρίζονται πολλά κονδύλια, όπως η Ισπανία, ύψους 45 δισ. ευρώ και η Ιταλία, ύψους 49 δισ. ευρώ -αντίθετα ήσσονος σημασίας είναι τα κονδύλια της Ολλανδίας, 1,5 δισ. ευρώ, και της Δανίας, ύψους 0,6 δισ. ευρώ.
Για ν’ αποφευχθεί η απώλεια πόρων στις χώρες αυτές, προτείνεται στην παρούσα λογιστική περίοδο η κοινοτική συμμετοχή να ανέλθει στο 100%, από περίπου 80% που είναι σήμερα. Μάλιστα το θέμα έχει λάβει την έγκριση της Κομισιόν, αλλά δεν έχει συζητηθεί στο Συμβούλιο Κορυφής. Αυτό αναμένεται να τεθεί στην επόμενη συνεδρίαση, αμέσως μετά την αλλαγή του έτους.
Αν ληφθεί η απόφαση, τότε οποιαδήποτε δαπάνη δηλωθεί από τον Ιούλιο του 2023, έως τον Ιούνιο του 2024, η συμμετοχή των κοινοτικών πόρων θα ανέρχεται στο 100%. Υπό αυτό το πρίσμα, για την Ελλάδα ακόμη και η οριακή απώλεια πόρων ύψους 200-300 εκατ. ευρώ μπορεί ν’ αποσοβηθεί.