Πλήρη ευελιξία στην κυβέρνηση να χαράσσει τη δημοσιονομική πολιτική της χώρας δίνουν οι αποφάσεις του Ecofin. Η αυστηρή εφαρμογή δημοσιονομικών κανόνων στην Ε.Ε. εγκαταλείφθηκε και πλέον προστέθηκαν αρκετοί βαθμοί ελευθερίας στους νέους που θα ισχύσουν από το 2024 και μετά. Έτσι η βασική αρχή «το ίδιο κοστούμι ταιριάζει σε όλους» εγκαταλείφθηκε, ενώ ελήφθησαν και ειδικές μέριμνες για όσους αντιμετωπίζουν ειδικά ζητήματα, όπως π.χ. η Ελλάδα με τις υψηλές αμυντικές της δαπάνες.
Με βάση τα όσα ανακοινώθηκαν έως τώρα, δεν θα ήταν υπερβολή να πει κάποιος ότι η (εξ αποστάσεως) συνεδρίαση του Ecofin της περασμένης Τετάρτης είναι πραγματικά μια σηµαντική μέρα για όλη την Ευρωζώνη.
Ειδικά όμως για την Ελλάδα, που δεινοπάθησε την προηγούµενη δεκαετία µε τα μνημόνια (αλλά και τις προκλήσεις που αντιµετωπίζει στην παρούσα φάση), η εφαρµογή των νέων δηµοσιονοµικών κανόνων αποτελεί τεράστια βελτίωση της µακροοικονοµικής πορείας της και εποµένως δικαίως πανηγυρίζει η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας, αλλά και η κυβέρνηση. Και αυτό, καθώς η χώρα αποκτά µεγαλύτερη ευελιξία στη χάραξη της δηµοσιονοµικής της πολιτικής.
Οι δικλίδες ασφαλείας
Με τους νέους δηµοσιονοµικούς κανόνες, η χώρα αποκτά τρεις πολύ σηµαντικές δικλίδες ασφαλείας στη δηµοσιονοµική της πολιτική:
01.Oι δαπάνες στην Άμυνα για πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε. µπορούν να εξαιρεθούν από τον υπολογισµό του (υπερβολικού) ελλείµµατος. Ως τέτοιες δαπάνες είναι οι αγορές αµυντικού εξοπλισµού (όπλα, πλοία, αεροσκάφη κ.λπ.), στις οποίες ωστόσο δεν περιλαµβάνονται λειτουργικές δαπάνες, όπως είναι οι αµοιβές ένστολου προσωπικού κ.λπ.
Σηµειώνεται ότι οι δαπάνες αυτές θα εξαιρούνται από την ένταξη της χώρας-µέλους στη διαδικασία υπερβολικού ελλείµµατος, µόνον εφόσον το έλλειµµα ξεπερνά το 3%. Όσο το έλλειµµα παραµένει κάτω του 3%, οι συγκεκριµένες δαπάνες θα προσµετρούν στο έλλειµµα. Σηµειώνεται ότι η Ελλάδα πρωτοστάτησε στην υιοθέτηση αυτού του µέτρου µαζί µε άλλες χώρες (Πολωνία, Ιταλία, Γαλλία, Εσθονία κ.ά.), σπάζοντας την παραδοσιακή εθνική της µοναξιά στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Καταλύτης στην αλλαγή αυτή ήταν αναµφίβολα η ρωσοουκρανική κρίση και το γεγονός ότι εκτός από την Ελλάδα, και άλλες χώρες τις Ε.Ε. πλέον βρίσκονται σε «καυτές» αµυντικά ζώνες.
02. H µείωση του χρέους σε όσες χώρες βρίσκονται σε καθεστώς υπερβολικού χρέους (άνω του 60% του ΑΕΠ) µετριάζεται και καθίσταται πλέον εύλογη. Το µέτρο αφορά τη χώρα µας που έχει χρέος 160% του ΑΕΠ και µε βάση τους υφιστάµενους κανόνες δηµοσιονοµικής πολιτικής θα έπρεπε κάθε χρόνο να µειώνει το χρέος της ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά περίπου 5 ποσοστιαίες µονάδες. Τώρα για τα κράτη-µέλη µε χρέος άνω του 90% του ΑΕΠ, η ετήσια προσαρµογή γίνεται βιώσιµη, αφού περιορίζεται στο 1%. Βεβαίως η Ελλάδα έχει ισχυρότερες φιλοδοξίες στη µείωση του χρέους της, φιλοδοξώντας να το µειώσει στην παρούσα διετία κατά 20 ποσοστιαίες µονάδες και να διαµορφωθεί το 2024 σε 152%, από 172% που ήταν το 2022. Ωστόσο αυτό θα είναι δική της επιλογή και όχι άνωθεν επιβολή.
03.Η µη συµπερίληψη των καταβαλλόµενων τόκων των επίσηµων δανείων (προς άλλα κράτη-µέλη της Ε.Ε.) δεν θα βαρύνουν το δηµόσιο χρέος από το 2033 και µετά. Πρόκειται για ένα ad hoc µέτρο δηµοσιονοµικού κανόνα για την Ελλάδα, το οποίο αποτρέπει την εµφάνιση ενός υπερβολικού χρέους µετά το 2033. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν θα υπάρχει το χρέος αυτό, απλά δεν θα προσµετράται στο υπερβολικό χρέος της χώρας.
Τέλος τα «πάρτι µε δανεικά» Υπάρχουν και άλλα µέτρα τα οποία παρέχουν µεγαλύτερη ευελιξία και βγάζουν τον έναν και µοναδικό «κορσέ» που εφαρµοζόταν στη δηµοσιονοµική πολιτική των κρατών-µελών µέχρι τώρα, δηλαδή πριν από την πανδηµία. Ωστόσο αυτό δεν σηµαίνει ότι τα κράτη-µέλη θα µπορέσουν να επιστρέψουν σε δηµοσιονοµικές πολιτικές της δεκαετίας του 2000, όπου γίνονταν «πάρτι µε δανεικά».
