THEPOWERGAME
Είναι η τελευταία μεγάλη σύμβαση παραχώρησης οδικού άξονα στην Ελλάδα και μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη. Είναι το μεγαλύτερο έργο που δημοπρατήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, με φυσικό αντικείμενο που προσεγγίζει τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ, υψηλότερο από το περίπου 1,5 δισ. για το πρώτο τμήμα της γραμμής 4 του μετρό Αθήνας. Η σύμβαση παραχώρησης περιλαμβάνει σκιώδη διόδια δηλαδή επιδότηση κάθε διέλευσης από το κράτος παρά το γεγονός πως η Κρήτη είναι από τις πλουσιότερες περιφέρειες της χώρας.
Είναι συνεπώς λογικό πως θα δοθεί σκληρή μάχη για την ανάληψη και τους όρους εκτέλεσης του κεντρικού τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), από τον Κίσσαμο Χανίων μέχρι το Ηράκλειο, συνολικού μήκους 194,5 χιλιομέτρων. Το έργο περιλαμβάνει 26 σήραγγες μονού κλάδου συνολικού μήκους σχεδόν 35 χιλιομέτρων και 11 χιλιόμετρα γεφυρών.
Την Πέμπτη ανακοινώθηκε από το υπουργείο Υποδομών πως άνοιξαν οι τεχνικές προσφορές των τριών υποψηφίων για τη μεγάλη σύμβαση και συνεπώς άρχισε να μετράει αντίστροφα ο χρόνος για την υποβολή τυχόν ενστάσεων και, στο τέλος, το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών. Όμως από τις επαφές των τελευταίων εβδομάδων και τις διαρροές που έχουν γίνει για ραντεβού στο Μέγαρο Μαξίμου για συναντήσεις στο υπουργείο Υποδομών, κ.α. προκύπτει πως υπάρχει μεγάλη συζήτηση όχι για το ποιος θα κερδίσει το διαγωνισμό (αυτό θα κριθεί από την οικονομική προσφορά), αλλά για το ποιος ή ποιοι και πως θα συμμετάσχουν τελικά στην κατασκευή του έργου των δύο δισ. ευρώ. Ετσι μέχρι στιγμής είναι άγνωστο πότε θα ανοίξουν οι οικονομικές προσφορές. Οι εγγυητικές και οι προσφορές των τριών υποψηφίων πήραν πάντως τρίμηνη παράταση μέχρι τις 7 Μαρτίου.
Οι συζητήσεις είναι σε εξέλιξη καθώς οι περισσότεροι από τους υποψηφίους δεν έχουν τη δυνατότητα αυτόνομης εκτέλεσης της μεγάλης σύμβασης, ειδικά σε μια περίοδο που καθυστερούν άλλα έργα λόγω των ελλείψεων σε προσωπικό και του αυξημένου κόστους υλικών. Τα σχήματα που έχουν τελικά κατέθεσαν δεσμευτικές προσφορές ήταν μια κοινοπραξία της ΑΒΑΞ με τις γαλλικές EGIS και Meridiam (επενδυτική εταιρεία), η κοινοπραξία της Mytilineos με την ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις του ομίλου Ελλάκτωρ (με σχεδόν σίγουρη και τη συμμετοχή της ΑΚΤΩΡ που πλέον ανήκει στον όμιλο της Intrakat) και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ που υπέβαλλε αυτόνομη προσφορά.
Και στην περίπτωση του ΒΟΑΚ δεν υπάρχουν περιθώρια καθυστερήσεων αφού η κυβέρνηση έχει εντάξει το έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης από το οποίο θα λάβει 200 εκατ. ευρώ. Για να λάβει αυτά τα κεφάλαια η χώρα μας πρέπει μέχρι το καλοκαίρι του 2026 (σε 2,5 χρόνια από σήμερα δηλαδή) να έχει κατασκευαστεί το 15% του έργου, πράγμα που γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο όσο καθυστερεί το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών. Ένα άλλο τμήμα των κεφαλαίων (τουλάχιστον 600 εκατ.) θα καλυφθεί από το δημόσιο ενώ τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ θα είναι η συμμετοχή του παραχωρησιούχου.
Οι υποψήφιοι έχουν εκφράσει ενστάσεις και για το μηχανισμό είσπραξης διοδίων στο κεντρικό τμήμα του ΒΟΑΚ. Η σύμβαση παραχώρησης προέβλεπε πως οι οδηγοί θα χρεώνονται με βάση τα χιλιόμετρα που διανύουν μέσω της χρήσης πομποδέκτη ο οποίος θα είναι συνδεδεμένος με το όχημα που χρησιμοποιούν. Θα υπάρχουν, δηλαδή, περιορισμένοι σταθμοί διοδίων αφού η χρέωση θα γίνεται αυτόματα μέσω του πομποδέκτη ανάλογα με την απόσταση που διανύει. Το μοντέλο αμφισβητείται από τους υποψηφίους που εκτιμούν πως με αυτό τον τρόπο επιβαρύνονται με μεγαλύτερο ποσοστό του κυκλοφοριακού ρίσκου.
Με ξεχωριστές εργολαβίες προχωρούν άλλα δύο τμήματα του ΒΟΑΚ, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος ούτε σε αυτά τα έργα. Το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη, μήκους 22,4 χιλιομέτρων, υλοποιείται με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και ανάδοχο την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – Intrakat. Το τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος (προϋπολογισμού 169 εκατ.) έχει ανατεθεί ως δημόσιο έργο στην ΑΚΤΩΡ.